Gerold Sewcharan, voorzitter van de PRO
Vorige week donderdag heb ik de discussieavond van de VES over de Chinalco-overeenkomst bijgewoond. Ik heb geluisterd naar de inleiders. Een van hen besprak de toezending van de concept mineraalovereenkomst (bauxietovereenkomst) te sluiten tussen de Staat Suriname en het Chinese bedrijf Chinalco door president Santokhi voor goedkeuring naar DNA. De inleider uitte zijn zorg dat indien DNA niet uiterlijk 28 december aanstaande, morgen dus, de bauxietovereenkomst zou afkeuren, de Inheemsen van de dorpen in West-Suriname het slachtoffer van de deal zouden worden en Suriname ernstig benadeeld zou worden. Ik heb ondertussen de stukken kunnen bekijken en mij is het volgende gebleken.

Bij schrijven d.d. 29 november 2024 met kenmerk 6675/24 heeft president Santokhi DNA inderdaad de bauxietovereenkomst tussen de Staat Suriname en Aluminum Corporation of China (Chinalco) ter goedkeuring toegestuurd. In het schrijven stelt de president dat hij handelt krachtens de artikelen 103 en 104 van onze Grondwet.

Artikel 103 van onze Grondwet luidt als volgt: “Overeenkomsten met andere mogendheden en met volkenrechtelijke organisaties worden door of met machtiging van de President gesloten en voor zover de overeenkomst dat eist, door de President bekrachtigd. Deze overeenkomsten worden zo spoedig mogelijk aan De Nationale Assemblée medegedeeld; zij worden niet bekrachtigd en treden niet in werking dan nadat zij door De Nationale Assemblée zijn goedgekeurd.”.

De eerste vraag die in deze kwestie daarom aan de orde is, is of de bauxietovereenkomst te sluiten tussen de Staat Suriname en Chinalco een overeenkomst is in de zin van artikel 103 van onze Grondwet.

Blijkens de tekst van de bauxietovereenkomst is Chinalco een “corporation incorporated and existing under de laws of the People’s Republic of China”. Chinalco is dus een vennootschap opgericht op basis van de wetten van China. Chinalco is dus geen “andere mogendheid en evenmin een volkenrechtelijke organisatie”. In de Grondwet wordt met een andere mogendheid, een andere Staat bedoeld, dus niet een vennootschap of onderneming van een andere Staat, maar een Staat zelf. Staatsrechtelijk is het dus niet juist om de onderhavige bauxietovereenkomst te sluiten tussen de Staat en Chinalco, aan DNA ter goedkeuring aan te bieden ex artikel 103 van de Grondwet.

Artikel 104 van onze Grondwet, dat de goedkeuring van overeenkomsten als bedoeld in artikel 103 regelt, is dus ook niet van toepassing. De vrees die bij de desbetreffende inleider, en naar ik heb gemerkt bij delen van onze samenleving bestaat alsof zou Suriname met ingang van 28 december aanstaande, morgen dus, gebonden zijn aan een overeenkomst met Chinalco, behoeft er gelet op het voorgaande dus niet te zijn. Sterker nog DNA is, nu de artikelen 103 en 104 van de Grondwet niet van toepassing zijn, juist op grond van haar reguliere bevoegdheden in de positie om ervoor te zorgen dat de regering, lees Santokhi, deze overeenkomst niet sluit.

Volgens de inleiders zullen de rechten van de Inheemsen uit de desbetreffende dorpen ernstig geschonden worden, mocht deze deal doorgaan. De PRO roept DNA bij deze dan ook op om alles in het werk te stellen opdat de rechten van deze Surinamers beschermd worden maar ook dat Suriname niet benadeeld wordt zoals de deskundigen hebben betoogd.

Namens de PRO,
Gerold Sewcharan, voorzitter