Vasisthà Parmessar
De waarde ligt hier. De bijdrage hoort hier. En de welvaart hoort bij het Surinaamse volk.

Binnen enkele jaren treedt Suriname toe tot de groep olieproducerende landen. De verwachtingen zijn hoog en de investeringen omvangrijk. Met de komst van internationale energiebedrijven zal niet alleen de oliesector groeien, maar ontstaat ook een bredere investeringsgolf in onder meer logistiek, infrastructuur, maritieme dienstverlening en financiële diensten. Suriname wordt daarmee onderdeel van mondiale waardeketens waarin kapitaal, expertise en besluitvorming zich over meerdere jurisdicties verspreiden.

In deze context staat één vraag centraal: hoe zorgen we ervoor dat de waarde die hier wordt gecreëerd, ook daadwerkelijk in Suriname blijft en bijdraagt aan onze samenleving? Natuurlijke rijkdom leidt niet vanzelf tot maatschappelijke vooruitgang. Het is het economische en fiscale kader dat bepaalt of grondstoffenopbrengsten terechtkomen bij onderwijs, infrastructuur en lokale ontwikkeling, of wegvloeien via internationale structuren buiten ons bereik.

Daarbij speelt transfer pricing een sleutelrol. Transfer pricing ziet simpelweg op de prijzen die bedrijven binnen één internationaal concern elkaar in rekening brengen voor goederen, diensten, financiering of technologie. Een onderneming als TotalEnergies bestaat uit een netwerk van groepsmaatschappijen die samen opereren. De entiteit in Frankrijk verricht transacties met de entiteit die in Suriname actief is, onder meer via dienstverlening, materieelhuur, licenties en royalty’s, kosten door belastingen en het beschikbaar stellen van technische expertise.

De prijzen die binnen zo’n groep worden afgesproken, bepalen waar winst wordt geboekt en waar belasting wordt betaald. Wanneer deze interne prijzen onvoldoende aansluiten bij de economische realiteit in Suriname, kan waarde die hier wordt gecreëerd verschuiven naar het buitenland, terwijl productie, risico’s en inzet zich hier bevinden.

Het gaat daarbij niet om kleine bedragen. Nu al, in de aanloopfase, kunnen aanzienlijke belastinginkomsten weglekken. Wanneer straks meerdere internationale bedrijven actief worden in energie, logistiek, bouw en dienstverlening, zal dit verder toenemen. Dit zijn middelen die Suriname kan veiligstellen zonder de belastingdruk voor burgers te verhogen, door duidelijke regels vast te stellen voor winsttoerekening en het heffingsrecht in het licht van hedendaagse ontwikkelingen.

Het gaat hier niet om het verhogen van belastingen of het ontmoedigen van investeringen, maar om iets principiëlers: waarde moet worden toegerekend aan het land dat haar helpt creëren, en dat land moet zijn recht daarop ook daadwerkelijk uitoefenen.

Dit raakt ook aan een belangrijk maatschappelijk sentiment. Surinaamse burgers dragen al jaren de gevolgen van een hoge belastingdruk, inflatie en economische onzekerheid. Het is cruciaal dat Suriname toekomstige inkomsten veiligstelt zonder steeds naar huishoudens te kijken als primaire bron van middelen. Het alternatief ligt voor ons: gepaste belastingheffing bij grote internationale bedrijven die hier opereren en verdienen.

Suriname kent bovendien een vennootschapsbelastingtarief van 36%, een van de hoogste in de regio. Voor multinationals ontstaat dan een voorspelbaar patroon: winsten worden verantwoord in landen met een lagere belastingdruk, terwijl de economische activiteit elders plaatsvindt. Wereldwijd hebben landen jarenlang gediend als doorvoerhavens voor winsten van grote bedrijven als Apple, Shell en Starbucks, waarbij met fiscale en transfer pricing-constructies rijkdom werd weggesluisd uit het land waar die feitelijk werd verdiend.

De vraag is dus niet of Suriname hiermee te maken krijgt, maar hoe het land hiermee omgaat.

Met een adequaat transfer pricing-beleid kan Suriname over de levensduur van de olie- en gasproductie aanzienlijke inkomsten veiligstellen. Dat vereist een fiscaal kader dat helder vastlegt hoe Suriname haar huidige en toekomstige economische activiteiten op haar grondgebied beoordeelt en fiscaal duidt. Door deze vraagstukken nu te adresseren, voordat productie en kapitaalstromen volledig zijn verankerd, kan worden voorkomen dat waarde wegvloeit in structuren die later moeilijk zijn terug te draaien. Dit is geen abstracte belofte, maar een realistische opbrengst die in vergelijkbare landen is gerealiseerd.

Suriname staat op een kruispunt. De rijkdom uit onze diepzee creëert geen welvaart door haar aanwezigheid, maar door de manier waarop wij haar organiseren. De keuzes die wij nu maken over transfer pricing en fiscaal bestuur bepalen of inkomsten terechtkomen bij onze Surinamers of onzichtbaar naar het buitenland verdwijnen.

De toekomst komt niet vanzelf. De toekomst wordt ontworpen. En Suriname heeft nu de kans om zelf haar toekomst vorm te geven.

Vasisthà Parmessar is tax lawyer, gespecialiseerd in transfer pricing en internationale fiscale structuren. Hij heeft gewerkt in Amsterdam, Londen, Brussel en Frankfurt en adviseert multinationals in onder meer de energie-, olie- en gassector, logistiek, finance en technologie.