Collectief erfgoed onder druk
Kern van de regeling
De artikelen 200a t/m 200i maken het mogelijk dat gebruikers, stichtingen of de Staat eigendom verkrijgen van een perceel als nazaten niet opgespoord kunnen worden of als hun aandeel als gering wordt gezien. De rechter weegt hierbij gebruik, verwantschap en ontwikkelingsplannen. Het erfrecht speelt slechts een indirecte rol. Dit maakt het mogelijk dat derden – buiten de familiekring – eigenaar kunnen worden van gronden die historisch aan specifieke families toebehoorden.
Risico's voor erfgenamen
• Erfgenamen kunnen hun rechten verliezen als ze niet tijdig optreden.
• Koopakten en historische aanspraken kunnen terzijde worden geschoven.
• Het risico bestaat dat de grond versnipperd raakt of uit collectief beheer verdwijnt.
• De procedure is formeel en kostbaar, wat drempels opwerpt voor gemeenschappen met beperkte middelen.
• Stichtingen of derden kunnen gronden verkrijgen zonder dat zij mandaat hebben van de erfgenamen.
Kritisch juridisch perspectief
Een Surinaamse jurist uit stevige kritiek op artikel 200 nBW. Volgens haar is het in strijd met het grondwettelijk beschermde eigendomsrecht en met de rechtszekerheid van erfgenamen. Zij wijst erop dat in veel historische koopakten expliciet is vastgelegd dat het recht op onteigening ('naasting') door de overheid is uitgesloten. Door artikel 200 kan de Staat of een stichting alsnog, via de rechter, het eigendom verkrijgen. Het beroep op het 'algemeen belang' vervalt hiermee, waardoor artikel 200 in haar visie een juridische constructie is die bestaande rechten ondermijnt. Zij waarschuwt dat het vertrouwen in het rechtssysteem hierdoor wordt uitgehold, en dat maatschappelijke spanningen kunnen ontstaan als erfgenamen zich gepasseerd voelen.
Aanbevelingen
Gezien de juridische bezwaren en zorgen over de rechtsstatelijkheid van artikel 200 nBW, is terughoudendheid bij toepassing ervan geboden. De volgende alternatieven worden aanbevolen:
1. Behoud erfgenamenrechten buiten artikel 200 nBW
- Vermijd procedures op basis van artikel 200 nBW die eigendom herverdelen buiten het erfrecht om.
- Bescherm bestaande rechten zoals vastgelegd in historische koopakten, waarin onteigening is uitgesloten.
2. Versterking erfgenamenstructuur via vereniging
- Richt of heractiveer een erfgenamenvereniging die als rechtspersoon optreedt namens rechthebbenden.
- Deze kan als gesprekspartner functioneren zonder eigendom over te dragen.
3. Stichting onder toezicht van de vereniging
- Indien nodig, richt een stichting op die uitsluitend handelt onder gezag van de erfgenamenvereniging.
- Zo wordt autonome besluitvorming over gemeenschappelijke grond voorkomen.
4. Erkenning van afspraken en investeringen
- Formaliseer bestaande overeenkomsten en investeringen van erfgenamen.
- Zorg voor documentatie die rechtszekerheid biedt, ook buiten de rechter om.
5. Juridische toetsing van rechten en erfopvolging
- Inventariseer alle relevante documenten en laat deze juridisch toetsen.
- Zo ontstaat een goed onderbouwd standpunt binnen het bestaande eigendomsrecht.
De nieuwe wetgeving dwingt erfgenamen tot een herbezinning op hoe het erfgoed beschermd en beheerd wordt. Deze notitie wil bijdragen aan bewustwording en gezamenlijke actie, zodat het collectieve karakter van de boedelplantages behouden blijft en recht wordt gedaan aan de aspiraties van onze voorouders.
Toelichting totstandkoming
Deze notitie is tot stand gekomen met behulp van AI-ondersteuning via ChatGPT (OpenAI), op basis van mijn eigen input, analyses en gesprekken met betrokkenen.
Vincent Pang-Atjok
Vandaag
-
20:49
Keti Koti 2025: Herdenken met oog op de toekomst
-
18:54
Van bos naar bord: de potentie van açaí-yoghurt voor Suriname
-
16:56
Korpschef benadrukt maatschappelijke rol bij 130-jarig bestaan
-
15:07
Ontslagverzoek Hakrinbank afgewezen: Klokkenluider had recht op bescherming
-
13:05
In Memoriam Patricia Etnel
-
11:03
AdeKUS-Infra studenten winnen 3e prijs bij regionale ontwerpwedstrijd
-
09:00
President spreekt volk toe op 162e herdenking van afschaffing slavernij
-
08:46
Kantonrechter spreekt ondernemer Van den Bergh vrij van rechtsvervolging
-
06:48
Tijdelijke combinatie lid DNA en President: constitutionele noodzaak?
-
04:54
Regen en onweersbuien op 1 juli
-
02:56
Trump legt strenger Amerikaans beleid op aan Cuba
-
00:59
Column: Laat alle 34 coalitieleden tekenen voor president en vicepresident
-
00:00
4 jaar cel voor Midema ontvoering van Rodney Cairo
Gisteren
- VHP roept op tot rechtvaardigheid, eenheid en gedeelde toekomst
- Politie lanceert online portaal voor verlenging en duplicaat rijbewijs
- Koolstofkredieten: Suriname wacht, Guyana incasseert
- Zunder: Reparatieproces in Engeland bereikt historisch hoogtepunt
- Rusland en Asabina rekenen op het gegeven woord van coalitiepartners
- VHP-fractie dient protest in tegen tonen stembriefje
- Kandidaatstelling president en vicepresident open tot donderdag 3 juli
- Suriname officieel malaria-vrij verklaard door WHO
- Verkiezing president en vicepresident op 6 juli
- Geen goedkope, maar wel lichte zetels
- Santokhi roept nieuw parlement op tot samenwerking en rechtsstatelijkheid
- Vandaag veel onweersbuien
- Penitentiair ambtenaar verdacht van aanranding blijft op vrije voeten
- Brute roofoverval Carolinakreek: slachtoffer mishandeld
- Adhin: De burger verwacht geen theater, maar waarachtige vertegenwoordiging
- VHP geeft strijd om presidentschap nog niet op
Eergisteren
- Column: Borrelpraat no. 878
- Santokhi en Simons voeren overleg over democratische transitie
- Man beschoten bij gewapende goudroof in Brokopondo
- Potentiële uitbraak van infectieziekten in Rahemal & omgeving
- Brunswijk ook met VHP ondersteuning vicevoorzitter DNA
- Adhin gekozen tot voorzitter van De Nationale Assemblee
- Brunswijk toegelaten als Assembleelid; geen vicepresident meer
- Brunswijk: Ik blijf vicepresident tot opvolger is gekozen
- Simons: Wie zich niet houdt aan akkoord, stapt eruit
- Brunswijk beëdigd door Parmessar; mogelijk geen vicepresident meer
- Is God almachtig?
- Raadsvrouw van voorganger verdacht van verkrachting pleit voor vrijspraak
- Het blijft onweren in de middag
- 'Hey Daddy': Hoe wereldleiders Trump’s ego strelen
- Moordverdachte sloeg slachtoffer met tas om vermeende seksuele provocatie
- Gregory Rusland unaniem voorgedragen als vicepresidentskandidaat