'Griffier Ruth de Windt stelt voor een trainingsprogramma op te zetten voor de nieuwe leden, om hen vertrouwd te maken met het Reglement van Orde en andere parlementaire procedures'.

Een greep uit het artikel waarin de nieuwe parlementaire zitting zal starten op 30 juni. Wij hoeven geen politicologen/ bestuurskundigen te zijn om te beamen dat ons DNA als hoogste college van staat, bemenst is (was) door figuren die een smet zijn geweest voor dit hoogste orgaan in ons land.

Bij het lezen van dit artikel rees bij mij de vraag of de komende politieke partijen die deel gaan uitmaken van een nieuwe regering alvast een 'voorschot' hebben genomen bij de screening van 'hun' DNA-leden. Zonder pretenties wil ik alvast een ‘voorschot’ nemen op de kerncompetenties die DNA-leden zullen moeten hebben willen zij hun werk naar behoren doen (zie de bijlage).
 
Ons land staat voor immense uitdagingen: een kwetsbare economie, klimaatdreiging, corruptie, een onbetrouwbaar justitieapparaat, én een samenleving die snakt naar een betere vertegenwoordiging. Maar wie moeten dat oplossen? Juist ja: de parlementsleden in DNA. Het probleem?  Niet iedereen in DNA lijkt geschikt te zijn (geweest) voor deze complexe taak. Het is nu tijd om scherper te kijken: wat voor DNA-lid verdient Suriname in 2025-2030?

Geen Partijsoldaten, maar Denkers!
Een DNA-lid moet meer zijn dan een partijsoldaat dat braafjes stemt zoals de fractieleider zegt. Het parlement is geen ceremonieel podium, maar hét controleorgaan van de regering. Leden moeten wetsvoorstellen kunnen doorlichten, begrotingen kritisch lezen en ministers aan de tand voelen over corruptie of wanbeleid. Kortom: een parlementariër moet een analytisch brein hebben, niet alleen een partijboekje.

De afgelopen decennia hebben ons geleerd dat een parlement vol louter partijgetrouwen niet werkt. We zagen hoe:
- Begrotingen rubber werden gestempeld zonder kritische vragen over schuldenlast;
- Mijnbouwcontracten werden goedgekeurd zonder een degelijk milieubeleid;
- Corruptieschandalen nauwelijks werden onderzocht door een te volgzame DNA.

Wat we nodig hebben anno 2025 is:
- Leden die snappen hoe belastinggeld werkt en ministers hierop afrekenen;
- Vertegenwoordigers die technologische, economische en klimaatdossiers kunnen doorgronden;
- Geen ja-knikkers, maar mensen die durven doorvragen - zelfs als dat hun eigen partij in verlegenheid brengt.

Integriteit als basis, niet als uitzondering
- Suriname’s grootste ziekte  is corruptie. Hoe kan een DNA-lid de regering controleren als die zelf dubieuze deals heeft? 
- Familieleden heeft in overheidsfuncties die hij/zij zou moeten onderzoeken?
- Transparantie moet verplicht zijn: openbaarmaking van inkomen, belangen en contacten met bedrijven. Geen plaats voor "business as usual" – het volk verdient parlementsleden die niet meedraaien in het netwerk van vriendjespolitiek.

Vertegenwoordigers van HÉÉL Suriname
Ons land is een mozaïek van culturen, maar al te vaak wordt DNA een strijdtoneel van etnische politiek. Een goed DNA-lid overstijgt dat: luistert naar Marrons in het binnenland, Inheemsen te Casipora, jongeren in de stad, landbouwers in Nickerie en Saramacca; ondernemers in Commewijne en Para, en ouderen in Coronie. Geen verdeel-en heerspolitiek, maar verbinden!

Kennis van zaken, geen loze retoriek
- Hoe kan een DNA-lid meepraten over klimaatverandering zonder te begrijpen wat zeespiegelstijging betekent voor Coronie, Commewijne en  Weg Naar Zee?
- Hoe kan iemand economisch beleid controleren zonder te weten wat schuldenratio's zijn?
- Hoe kan een volksvertegenwoordiger rechtvaardigheid garanderen zonder kennis van grondrechten?

We hebben DNA-leden nodig die snappen waar ze over praten. Geen showmannen/-vrouwen die mooie speeches houden maar geen idee hebben van beleid.
Hoe krijgen we betere DNA-leden? In de bijlage heb ik (pretentieloos) wat adviezen en eisen neergelegd.
1. Scherpe selectie: Geen opgelegde kandidatenlijsten uit partijbesturen, maar openbare hoorzittingen waar kiezers zien wie er écht competent is.

2. Training voor aankomende parlementsleden (de ABOP heeft als eerste partij hiermee al een aanvang gemaakt volgens berichten). Een verplichte cursus Staatsrecht, economie en ethiek vóór ze plaatsnemen in DNA.

3. Publieke Scorecards: Burgers moeten kunnen volgen wie actief meedenkt; wie vaker afwezig is en wie alleen maar 'ja-knikt'.

Conclusie
Suriname verdient een parlement dat werkt voor het volk, niet voor politieke baasjes. Leden moeten kritisch, integer, verbindend en deskundig zijn. Als we dat niet eisen, blijft DNA een toneelspel, terwijl ons land echte leiders nodig heeft. 
De vraag is niet alleen: wie komt er allemaal in DNA. Maar vooral: wie hoort daar thuis? 

Colvin Overdiep






Documenten: