Aangescherpt grondbeleid?; Wat een ironie!

Op 11 augustus 2023 is onder de kop 'Kabinet van de President scherpt grondbeleid aan', een heel merkwaardige publicatie geweest. De indruk wordt gewekt dat door deze opmerkelijke aanpak eindelijk iets goeds staat te gebeuren met het grondbeleid.

Ik heb de vrijheid genomen voor een nadere beschouwing op dit artikel vanuit mijn achtergrond als gewezen docent zakenrecht op Adek. Het vakgebied omvatte alle zakelijke en persoonlijke rechten op particulier en domeingrond, zoals eigendom, allodiaal eigendom en erfelijk bezit, erfpacht, gebruik en bewoning, grondhuur, opstal, huur, gebruik tot wederopzegging.

Grond is nog steeds het belangrijkste productiemiddel in Suriname. Het is belangrijk voor de samenleving dat de wettelijke waarborgen juist worden toegepast.
Artikel 1 Decreet Uitgifte Domeingrond (DUD) geeft alleen de minister van GBB (Grondbeleid en Bosbeheer) de bevoegdheid om over domeingrond te beschikken.  Gronduitgifte middels een algemene beschikking ook in handen leggen van notarissen is in strijd met de wet. Een algemene beschikking kan de wet niet wijzigen. De procedure voor verkrijging van domeingrond is neergelegd in de artikelen 5 t/m 12 DUD. De procedure duldt geen inmenging van president, vicepresident, Kabinet van de President (KvP), of politieke partijen.

Grondbeleid is het geheel van wetten en rechtsregels die de minister ter beschikking heeft en in werking zet om doelen voor de samenleving te realiseren met inzet van domeingrond. Gronduitgifte is direct verbonden aan grondbeleid.

Grondpolitiek plaatst grondbeleid en gronduitgifte in een veel breder kader van nationale ontwikkeling door het doelmatig gebruik van grond voor een bepaalde tijdsperiode. Er is geen grondpolitiek in Suriname. Zonder een grondpolitiek kan er geen grondbeleid zijn en gronduitgifte zal alleen dienen om speculanten te verrijken. Grote lappen grond worden daarom aan speculanten afgestaan die het verkavelen en voor veel geld aan de samenleving verkopen. De prijs per vierkante meter grond in Suriname ligt hoger dan in Nederland of de USA door de werking van speculatie.  

De publicatie zegt dat KvP het grondbeleid zal aanscherpen. KvP is daartoe niet gerechtigd en daartoe niet uitgerust! KvP is slechts een administratief kantoor ter beschikking van de President om zijn werk te organiseren. Het is geen staatsorgaan en heeft geen bevoegdheden tot grondpolitiek, grondbeleid en gronduitgifte.

Grondbeleid kan daarnaast niet aangescherpt worden bij afwezigheid van grondpolitiek en grondbeleid. KvP wilt dus onbevoegd een deel van gronduitgifte in handen leggen van notarissen, middels een algemene machtiging. Zij stelt dat het veelal om overdrachten van nalatenschappen gaat.

Er dient onderscheid te worden gemaakt tussen:
1. Vestiging van de titel. (door middel van een toewijzingsbeschikking)
2. Overdracht van de titel (door middel van verkoop van de titel)
3. Overgang van de titel (na overlijden van een grondhuurder waarbij een erfgenaam in zijn plaats treedt).

Ten onrechte wordt in de publicatie gesproken over "overdracht" van de titel. Het gaat om "overgang". Bij overgang, dus na overlijden van de grondhuurder, is ingevolge DUD geen overdracht vereist. Dus geen scheiding en deling door de notaris, geen taxatie van de waarde en geen nieuwe kaart met ID. Door notarissen wordt overdracht geëist waardoor in strijd met de wet, artikel 16 DUD wordt gehandeld en de belanghebbenden ten onrechte veel geld moeten neertellen. In veel gevallen ontstaat dan een situatie waarbij de grond terugvloeit naar het domein omdat de gecreëerde voor velen onbetaalbaar is. Deze door notarissen gecreëerde situatie is een onderdeel van de speculatiespiraal. GBB doet letterlijk niets om deze onwettige situatie aan te pakken. Wij zien echter dat het KvP dit onwettig handelen erger maakt door:
1. In strijd met de wet in de functie te treden van de minister van GBB;
2. In strijd met de wet een algemene beschikking laat uitvaardigen om DUD terzijde te stellen;
3. In strijd met de wet notarissen (een belangengroep) naast de minister een functie te geven bij gronduitgifte;  
4. In strijd met de wet de grondadministratie en grondregistratie nóg chaotischer te maken;
5. In strijd met de wet zullen daardoor veel meer dubbele uitgiften ontstaan.

Tientallen vierkante kilometers aan domeingrond is verkwanseld aan speculanten.
Duizenden hectaren voormalige concessie aan Suralco en Billiton zijn onder een selecte kleine groep verdeeld.

Er is voorbijgegaan aan aanvragers die al meer dan twintig jaar wachten.
Speculanten vragen concessies aan voor mijnbouw of houtkap, doen er absoluut niets mee, maar krijgen bestemmingswijziging naar bebouwing en bewoning.

Voor huidige en komende generaties is er geen grond overgebleven.

Tijdens de vroege koloniale periode kregen speculanten geen titel. Uitgifte aan speculanten is thans norm.

Er zijn politici verenigd in DNA en regering die claimen van het land en van het volk te houden. Wat een ironie!

Chas Mijnals

Rechtstreekse_overdracht_van_grondtitels_door_notarissen_nader_bekeken.pdf