Het huidige kabinet met 17 ministers heeft op 17 februari de 's lands begroting 2012 goedgekeurd gekregen in De Nationale Assemblee. Dit kabinet, waarvan beloofd was dat het uit 11 of 13 bewindslieden zou bestaan, kent minimaal 20 hoog betaalde adviseurs waaronder het bureau van Klinkers, de leden van de BMC Group en diverse top-commissies (grondwet, onderwijs, gezondheidszorg, grondzaken, overheidsfinanciën). De regering heeft haar eerste "eigen officiële begroting 2012" gepresenteerd, die aangenomen is met 33 DNA-stemmen en 12 tegen.

De begroting van 2010 was van de vorige regering en die van 2011 was een technische. Ik laat de begrotingen van 2010 en 2011 dan ook buiten beschouwing en verwijs naar mijn eerder commentaar in deze. Op 25 april 2011 verscheen via Starnieuws de publicatie: 'Kabinet kent rode lijn van fouten".
Er wordt in elk geval nota genomen van dit soort artikelen: bv. de woensdagse persconferentie is afgeschaft en er de termen 'gewijzigde beleidsinzichten en SVP' zijn verleden tijd. Tevens wordt de formulering 'er is geen geld' evenmin in de mond genomen. Wat wel als (oude) uitglijder doorgaat is het noemen van 'prudent', en het traditioneel 'terugkijken'. Dat kan en mag, mits de eigen doelen en prestaties worden gevolgd. De huidige droom over een eigen goudmaatschappij of de verdere groei van Staatsolie is juister.

2012 Doe-jaar
Rekening houdende met het feit dat een 'nieuwe coalitie' (nog) moet acclimatiseren in het landschap van overheidsfinanciën is de begroting (levensader van een samenleving) van 2012 van cruciaal belang. Het is trouwens een 'doe-jaar', een 'actie en prestatiejaar'. Alle kennisteams van de ministeries, inclusief ABS, Stichting Planbureau, etc. werk(t)en hieraan direct of indirect mee. Een nationaal document. Ik laat de oude modellen van begrotingssamenstelling buiten beschouwing. Ik hoop(te) op een turn-over point, een keerpunt, een draai in progressief strategisch begroten, een nieuw 'dat is het verschil aspect' met moderne prognoses etc.

We kennen diverse soorten begrotingen: de realistische, de suppletoire, de investering- en liquiditeitsbegroting maar heersend in de wereld van overheidsmanagement is de prestatiebegroting, de productbegroting en procesbegroting (zie hierbij het boekwerk new Public Management van Prof. A.F.A. Korsten). De vraag is hoe je met dit kabinet -waarin enkele niet-projectmatige ministers voorkomen, het 'actie- en prestatiejaar' vlot trekt en vooral volhouden.

2012 Schuifbegroting
Nu de eerste 'ingetrokken begroting' opnieuw is ingediend en er sprake is van 'verschoven-posten', hebben wij schijnbaar een goede stap gezet. Er werd met bijkans SRD 200 miljoen geschoven. Volgens de vicepresident kunnen er nog meer bedragen worden verschoven. Maar de schuifbegroting is mijns inzien onjuist en decoratief begroot. Deze moet plaatsmaken voor een product-begroting waarbij projectmatige ministers voorkomen die niet aan incidentenpolitiek doen.

Dit vereist na 1,5 jaar zeker de aanwezigheid van de president en vicepresident op alle ministeries om motivatie- en functioneringsgesprekken te houden met alle directie- en afdelingshoofden. Het staatsgoud, Staatsolie en andere projecten brengen dan mogelijk meer dan de begrote SRD 4,5 miljard aan inkomsten op.

Met meer, minder
Ik ontraad een dergelijke gedecoreerde begroting. Met een ruime coalitie, mogelijk niet stabiel maar numeriek effectief (36 DNA-leden), wordt er minder gedaan aan beleidsverandering en kruistocht. Denk na in welke gevallen de gekwalificeerde meerderheid van 34 zetels drastische maatregelen kan nemen: kiesstelsel, grondwet, armoedebestrijding, etc. Pak de kans voordat deze meerderheid er niet meer is. De beloofde koerswijziging met corruptiebestrijding, sociaal contract en wonen zonder dievenijzer kan -voor zover mogelijk- alleen maar met de nieuwe MKB aanpak (Management, Kennis en Begroting): een slechte begroting is dan ook de bron van alle ellende.

Ondanks "20 1/2" bewindspersonen ((17 plus de 3,5 adviseurs), de vele commissies naast het kabinet van de president, de president van de Centrale Bank, een coalitieleider die niet stemde omdat hij in Azië investeerders zoekt, mist de president de analyse-informatie met vlotte (politieke) oplossingsmodellen voor belangrijke vraagstukken:
- Openbare Werken (Ballast-Nedam, Carolina, Ontwatering Paramaribo-Noord, asfaltering Albina-Meerzorg, 50 miljoen duurder);
- RGB (gronden, registratie);
- Sozavo, (sociaal zekerheidsstelsel, herregistratie geneeskundige kaarten);
- Financiën (Surpost, inflatie, belastingen (btw, goud);
- Juspol (constitutioneel hof) corruptiebestrijding, veiligheid);

Slecht begonnen, slechter geëindigd
We kennen de kreet wel, 'Suriname is failliet en overschrijding leningenplafond'. Dat is verleden tijd. Beweerd werd 'we zijn slecht begonnen'. Nu wordt steeds gebezigd 'we gaan Clad inschakelen en de PG vragen om onderzoek'. Als het jaar 2012 een 'doe-jaar' is dan moet je het eerst doen (de actie). Versterk de Rechterlijke Macht en het OM met hoog kader voor een vlotte rechtsgang. Beloofd was om niet achteruit te kijken maar om 'mouwen op te stropen en hard te werken'. Er zijn 2 teambuilding-bijeenkomsten geweest in coalitieverband: Colakreek en Berg en Dal. Wat is het resultaat? Van welke fouten leert men?. Mag de samenleving dit weten om te kunnen meten.

Tip: Maak bij een 3e conferentie geen soft-controls als bv. 1) saneren en presteren kan wel, of 2) we zijn blij hoe het gaat, maar niet tevreden of 3) het is geen top en ook geen flop, maar maak een hard-control norm: 4) een minister die 75% van de begroting niet heeft uitgevoerd, is gereed voor 'sloop'. Of degene die geen jaarrekening presenteert wordt bedankt en krijgt van de Staat gratis cursus “Risico-finance Management.
We zouden 'uitslovers' krijgen, maar krijgen 'slopers', getuige de kritiek op RGB. Voorts zijn er alleen maar 'registranten': BiZa registreert ambtenaren, Sozavo registreert geneeskundige kaarthouders en woningzoekenden en Justitie registreert slachtoffers van berovingen etc. Het is jammer dat de houdbaarheidsdatum van sommige ministers zo snel verstreken is. Vele vervolgroutes van kabinetsbesluiten zijn onhoudbaar. Laat het doel zijn: "Een concentratietekort met 1% is gelijk aan kabinetszwakte van 99%". Anders is men slecht begonnen en wordt er slechter geëindigd.

Prudentie, inflatie en het cijfer 5%
Ik pleit ervoor dat de president de overheidsfinanciën zelf prudent managed. Dit laatste is ook onderdeel van een nieuw begrotingspolitiek. Er zijn vele waarnemend directeuren (EBS, OW, AZ, Streekziekenhuis Nickerie etc.) waar ook vele financiën circuits lopen, zonder mogelijke adequate audits en jaarrekeningen. Stop dit proces! Zorg dat een wet op de jaarrekening komt, met verplichte register accountantscontrole en publicatie. Straks ontstaan er nieuwe sporen bij bv. NV Staatsgoud. De vele ondeskundige raden van bestuur hebben veelal vrijbrief. De overheid en met name de minister van Financiën heeft een systeemverantwoordelijkheid in deze om contouren nader vast te stellen.

Het begrotingstekort 2012 is 5% (ongeveer SRD 700 miljoen). De inflatie is in 2011 ruim 15% geweest. Er wordt door de president van de Centrale Bank gepleit voor 'loonbevriezing', maar voor zichzelf en voor de adviseurs is er geen prudente bezoldiging-bevriezing (geweest). Geef een nota vrij met een eigen voorbeeldig sociaal akkoord. Voor 2012 wordt een inflatie geschat van 5%. Daarnaast een economische groei van 5%, een monetaire reserve van meer dan US$ 700 miljoen. Ondanks al deze cijfers is er nog armoede en zijn er lage lonen en hoge rentes. De overheidsbonden zijn 'politiek ingekapseld'. De top heeft gehad, de overheidsambtenaren niet. Deze laatste groep heeft ook geen 'inflatiecorrectie' gekregen. De loonpolitiek is evenmin besproken. De minderdraagkrachtigen hebben wel gehad, maar wat gecorrigeerd is aan AKB, AOV etc. is 'verdampt'. Dus er is een Centrale Bank die zichzelf en de toppers alleen centraal heeft gesteld, pleit nu voor matiging. Terwijl haar kerntaak ook is om inflatie te bestrijden.

Keep the fire burning
De ambassade van Frankrijk heeft tot nu toe vanuit EU 'niets gebracht', we hebben geen directeur Onderwijs, de IDCS bedrijven renderen niet, de wurgsalarissen kunnen niet worden bekendgemaakt, de ministeries hebben geen jaarrekening geproduceerd, het toezicht op financiën en uitgavenpatroon is niet openbaar, de onderhandse gunningen zijn niet online, de interne en externe controleurs zijn niet sterk, de ombudsman is er niet, de CLAD komt niet in het openbaar, de Rekenkamer verslaat niet openbaar, transacties zijn niet geheel elektronisch etc. Dit lijstje kan langer, maar de omzetting moet nog komen, anders is het in troebel water het goed 'finance' hengelen". Er zijn nog veel 'things to do' open in dit actie- en reactiejaar.

Keuzes
Er zullen in 2012 nog duidelijke keuzes gemaakt moeten worden. Ik noem slechts vijf:
1).[ Ministers binnen kabinet: aanhaken of afhaken;
2) Probeer geen bovenmatige over- of onderraming, niet een begrotingsoverschot in 2014 of 2015, want het is een papierenoverschot. Zonder 100% realisatie heb je een prestatiebeperking;
3) Fundamenteel afrekenen met onrealistische begrotingen. Vermijd decoratieve begrotingen;
4) Rechtvaardige inkomens- en salarisverdeling tussen voorbeeldfiguren en volk; bestrijd inflatie effectief;
5) Voor elk bewindspersoon geldt dat deze moet proberen om de bekende wijsleer van Einstein te volgen: do not to become a man of succes, but rather a man of value'.

Indien wij geen keuzes maken in de ordening van overheidsfinanciën op een eerlijke prudente manier met een voorbeeldige werkwijze en doorgaan met het decoratief begroten dan blijft het volgende over:
Mensen veranderen niet, je leert ze alleen beter kennen!

Robby Makka