Column: OMO's Centrale Bank: het Paard achter de Wagen

De afgelopen maand is een in serie van drie artikelen (d.d. 26 januari, 9 februari en 23 februari) op verzoek van vele lezers van Starnieuws, ingegaan op de Open Markt Operaties (OMO) van de Centrale Bank van Suriname (CBvS). Met deze editie wordt dit onderwerp afgesloten met enkele aanbevelingen.

De basis voor de OMO kan worden teruggevonden in de redenatie van de CBvS dat: "door het beheersen van de basisgeldhoeveelheid wordt de groei van geld in de gehele economie op een gewenst niveau gehouden ten einde de door de Bank vastgestelde inflatietarget te behalen."(Bron: CBvS)

De moederbank geeft echter geen meetbare inflatiedoelstellingen af, terwijl het niet duidelijk is of en hoe er wordt gestuurd op "de groei van geld in de gehele economie". Het girale geld in omloop bijvoorbeeld is verdubbeld in de periode waarin de OMO’s zijn gestart tegen juli 2021 tot eind vorig jaar (van ca. SRD 18 miljard naar SRD 38 miljard). Je hoort in de gemeenschap dan ook zeggen: "de hoge rentes die betaald worden voor OMO’s komen in omloop en daardoor stijgt de geldhoeveelheid". Er is ca. SRD 4.5 miljard aan rente betaald en dat is bijkans 12% van het girale geld in 2023. Monetaristen kunnen vertellen dat wanneer er SRD 4.5 miljard aan giraal geld wordt bijgeschreven op rekeningen van banken, dit bedrag verder groeit via kredietverlening. De vraag is terecht: welk deel van de groei van de geldhoeveelheid is door de CBvS zelf veroorzaakt in een poging om die juist terug te dringen.

Het is evenmin duidelijk waarom de CBvS het "afgeroomde geld" zo kort vasthoudt, terwijl best hoge rentes worden neergeteld. In 2023 kon de moederbank de gelden gemiddeld 37 dagen vasthouden en betaalde daarvoor een rente van gemiddeld 41% per jaar. D.w.z. dat de overige 328 dagen de basisgeldhoeveelheid in de economie beschikbaar was voor allerlei transacties. De gemeenschap vraagt zich wederom en terecht af: waarom moeten wij zo een hoge rente betalen voor geld dat zo kort wordt aangehouden?

Daarnaast is het de vraag waarom de CBvS de nominale geldhoeveelheid in absolute zin target (een gewenst niveau zoals de Bank dat zelf stelt). Men kan beredeneren dat juist de overtollige liquiditeit moet worden beheerst en deze is dynamisch. Het volgend plaatje geeft een illustratie van overtollige liquiditeit.


De blauwe lijn is een index van de geldhoeveelheid (chartaal -en giraal geld) en de groene lijn stelt een index van het Bruto Binnenlands Product voor. De afstand tussen deze twee indices geeft een indicatie van de overtollige liquiditeit in de economie. Deze is duidelijk afgenomen, echter door een combinatie van economische groei en beheersing van de geldhoeveelheid. Bij de beheersing van het laatste door OMO’s, zal rekening gehouden moeten worden met economische groei om te voorkomen dat deze wordt afgeremd.

Kortom, het beleid rond de OMO’s is toe aan een grondige herijking langs de volgende lijnen:
1. Afromen tegen lagere maatschappelijke kosten d.w.z. lagere rentes en langere looptijden van de OMO-deposito’s;
2. Afromen van overtollige liquiditeit i.p.v. een gewenst niveau van de geldhoeveelheid waarbij expliciet rekening wordt gehouden met een economie die "wil groeien";
3. Bewust ontwikkelen van vertrouwen van het publiek in de CBvS en daarmee beheersen van verwachtingen van het publiek over toekomstige inflatie. Dit kan onder andere door meer transparantie te verschaffen m.b.t. de OMO transacties, het beoogde resultaat daarvan in termen van terugdringen van inflatie, wat al bereikt is en wat het publiek nog verder kan tegemoet zien.

Sira Capital