Column: Open Market Operaties van Centrale Bank (3)

De OMO’s zijn in basis veilingen: banken bieden aan welk bedrag zij bereid zijn te plaatsen (deposito) bij de Centrale Bank van Suriname (CBvS) en tegen welke vergoeding (de vereiste rente). De CBvS op haar beurt hanteert een methode voor de toewijzing van bedragen aan banken waarbij de laagste vereiste rente/het goedkoopste deposito eerst aan bod komt. Daarna wordt steeds de eerstvolgende hogere rente toegewezen, totdat de CBvS het beoogde volume heeft gehaald. Er zijn vier smaken: deposito’s van een dag, een week, een maand en drie maanden.

In het eerste jaar plaatsten banken voornamelijk weekdeposito’s: wellicht was er niet voldoende vertrouwen om langer te beleggen. Gestaag heeft de CBvS 1 maand- en 3 maandsdeposito’s weten toe te voegen om zodoende het geld van het publiek langer vast te houden.


Welnu, in 2021 (vanaf juli) kon de CBvS ca. SRD 14 miljard aan deposito’s van banken vasthouden, echter heel kort: gemiddeld maar 11 dagen en betaalde daarvoor ruim 30% rente op jaarbasis. Dit was duidelijk een begin en van werkelijke afroming van liquiditeit was nog geen sprake. In het volle jaar daarop steeg het volume naar SRD 44 miljard met een gemiddelde looptijd van nog geen maand tegen een rente van ruim 65% per jaar! In 2023 stegen de volumes verder alsook de looptijd, iets meer dan een maand en de toebedeelde rente daalde naar gemiddeld 41% op jaarbasis. De totale rente die is betaald door de CBvS bedraagt ca. SRD 4.5 miljard vanaf juli 2021 t/m januari 2024.

De trend van stijgende looptijden (11 naar 37 dagen) en dalende rente is een goede te noemen: dit geeft aan dat gestaag vertrouwen van het publiek via banken wordt gewonnen om hun geld "af te staan aan de CBvS". De vraag is wel of 64% en 41% rente in resp. de jaren 2022 en 2023 niet aan de hoge kant zit? Bij een inflatie van 54.6% in 2022 en 32.6% in 2023 bedraagt de reële rentevergoeding een forse 10% en 8% in de respectieve jaren: de extra rentevergoeding  boven inflatie. Er wordt een hoge premie betaald door de gemeenschap.

Verder valt op dat er deposito’s worden toegewezen met een looptijd van 1 dag, 8 keer in de periode onder beschouwing, met een totaal volume van ruim SRD 4 miljard tegen rentes die oplopen tot 92.3% in januari 2022. Waarom wordt geld vastgehouden voor 1 dag tegen zulke hoge kosten?

De OMO is een typische veiling: de commerciële banken beheren de meeste liquiditeit en zijn dan ook de belangrijkste bieders van deposito’s  waarbij ze het bedrag, de looptijd alsook de vereiste rente bepalen die weer leidend zijn voor het toewijzingsbeleid van de CBvS en de uiteindelijke rentekosten die worden neergeteld.

Nu is het zo dat er sprake is van flinke concentratie van liquiditeit bij de grootste twee tot drie banken waardoor deze relatief veel "macht" hebben bij de totstandkoming van de OMO resultaten. De markt voor SRD liquiditeit is verre van een vrije mededingingsmarkt.

Een plain vanilla veiling zoals de CBvS die nu hanteert zal niet leiden tot efficiënte resultaten in de zin dat er sprake is van een goed maatschappelijk evenwicht: de hoge rentes getuigen van een groter voordeel voor de banken ten koste van, kennelijk de gemeenschap waar deze banken in bankieren. Er is hier een uitdaging voor de CBvS om een beter veilingsmodel is samenspraak met de bieders te ontwikkelen, zodat liquiditeiten gemiddeld langer kunnen worden vastgehouden tegen lagere maatschappelijke kosten. Dit zal ook belangrijk zijn voor versterking van het vertrouwen in het toekomstig monetair beleid gericht op beheersing van de basisgeldhoeveelheid en inflatie.

Sira Capital
Ajay Surjbalisingh