Mr. Hugo Essed door de bril van Ruben Blades

De mediacampagne tegen mr. Hugo Essed, gemachtigd advocaat van de 8 december nabestaanden, krijgt een hysterische toon, nu slechts enkele dagen resten tot de zitting in het 8 december strafproces, waar mogelijk het besluit valt over voortzetting van het strafproces. De campagne tracht een wig te drijven tussen nabestaanden en hun advocaat en morele verwarring te zaaien. De aanhef tot de campagne kwam vanuit het kabinet van de president, die tevens hoofdverdachte is in het strafproces. De staatsmedia deden de rest.

Eerder werd onder het mom van staatsveiligheid, artikel 148 van de grondwet misbruikt, om de procureur generaal, en daarmee de auditeur militair, te dwingen hun vervolgingsplicht te verzaken. De president-hoofdverdachte en de minister van Justitie en Politie intimideerden in de media de rechterlijke macht, om ook de Krijgsraad te doen capituleren voor het machtsmisbruik. In de koortsachtige poging het 8 december strafproces stop te zetten, omdat de persoon van Desi Bouterse terecht staat, moet nu ook de advocatuur het ontgelden. De advocaat, als verlener van rechtsbijstand, heeft een onmisbare rol in een functionerende rechtsstaat.

De rechter kan geen beslissingen nemen als hij of zij niet op niveau, kwalitatief goede argumenten op juiste wijze krijgt aangereikt. De advocaat is onafhankelijk ten opzichte van regering en rechterlijke macht. Hij of zij kent een beroepsgeheim. Cliënten hebben een vrije advocatenkeuze. De staatsmedia campagne tegen de advocaat van de nabestaanden en zijn vertrouwensrelatie met zijn cliënten, kan dan ook worden gelezen als een doelbewuste ondermijning van het functioneren van de advocatuur. Het is niet de eerste keer dat onder dit politiek gesternte de advocatuur onder vuur wordt genomen. Op 8 december 1982 gebeurde dat letterlijk toen de advocaten John Baboeram, Eddy Hoost, Kenneth Gonçalves en Harold Riedewald werden gemarteld en doodgeschoten door de militaire dictatuur.

De Amnestiewet ontmaskerd
Als de boodschap niet bevalt, doodt men de boodschapper. Bouterse c.s. hebben getracht de zelfamnestiewet van 2012, die afronding van het 8 december strafproces moest voorkomen, te verkopen als een aanpassing van de amnestiewet van 1992. Zogenaamd had de amnestiewet van 1992 amnestie verleend aan het Junglecommando en was het nu tijd voor 'rechtsgelijkheid' en moesten ook Bouterse c.s. amnestie krijgen. Het is de verdienste van Essed deze leugenachtige manipulatie voor een groot publiek te hebben ontmaskerd. Hij toonde gedocumenteerd aan dat de zelfamnestiewet van 2012, anders dan de amnestiewet van 1992, amnestie verleende voor moord, folter en andere ernstige schendingen van de rechten van de mens.

Voor de oorlogsmisdrijven van het Junglecommando gold volgens de amnestiewet van 1992 geen amnestie, dat werd pas verleend door de zelfamnestiewet van 2012. Om als hoofdverdachte zelf amnestie te krijgen ging Bouterse akkoord met amnestie voor internationale misdrijven tegen manschappen van het Nationaal Leger. Persoonlijk belang ging bij hem boven nationaal belang en het recht op recht van (militaire) slachtoffers en hun nabestaanden.

Onschuldig
De grondwet verbiedt dat een persoon die tegen de grondwet heeft gehandeld, president van de republiek Suriname mag worden. Daarom hebben mensenrechtenorganisaties en nabestaanden zowel in 2010 als 2015 geprotesteerd tegen het aantreden van Bouterse, die verantwoordelijk is voor staatsgreperij en ernstige schendingen van de mensenrechten. De ironie wil dat de apologeten van het presidentschap van de hoofdverdachte, de 8 december nabestaanden verwijten mr. Hugo Essed als advocaat niet te laten vallen, gezien hij in zijn jonge jaren lid was van de zogeheten Volksmilitie. Zo een inconsistente kritiek is ongeloofwaardig.

Hoe afkeurenswaardig ook elke collaboratie met de militaire dictatuur, ook op het relatief lage niveau van voetvolk van de Volksmilitie, Essed is op geen enkele wijze ooit in verband gebracht met misdrijven. Vanuit strafrechtelijk gezichtspunt is hij noch verdacht, noch schuldig. Hij is onschuldig. Waarom zou een verantwoordelijke voor staatsgreperij en massamoord, tegen de grondwet in, president mogen worden, en een onschuldige persoon, die in zijn jeugd een ideologisch verkeerde keuze heeft gemaakt, niet als advocaat mogen functioneren?! Er staat niets in de wet of in de gedragscode van de advocatuur, dat Essed in de weg staat met opgeheven hoofd als advocaat te functioneren. Dat vanuit het kamp van de straffeloosheid, met minachting voor de vrije advocatenkeuze, de 8 december nabestaanden in een mediacampagne onder druk worden gezet hun advocaat vaarwel te zeggen, is niets anders dan huichelachtig paternalisme. De advocatenkeuze van de nabestaanden, is niet aan de hoofdverdachte en zijn handlangers.

Vergevingsgezindheid
Dat de 8 december nabestaanden in een volksmilitie verleden van hun advocaat geen reden zien hem af te serveren, toont besef van het onderscheid tussen professie en persoon. Het toont ook vergevingsgezindheid. Essed heeft afstand genomen van zijn volksmilitie verleden en zich met verve als jurist, tegen de cultuur van de straffeloosheid in, jarenlang ingezet voor de democratische rechtstaat, de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en het mensenrecht op recht.

De staatsmedia campagne tegen hem bevestigt dat hij dat uitstekend doet. Ruben Blades, salsero en intellectueel, zei het treffend: wie er prat op gaat in zijn leven niet van mening te zijn veranderd, heeft niets geleerd. Mr. Hugo Essed heeft niet aan eigen gelijk, maar aan leren, de voorkeur gegeven. Met die bescheidenheid verwierf hij het vertrouwen van de nabestaanden van de slachtoffers van 8 december 1982.
De poging een wig te drijven tussen Essed en de nabestaanden is mislukt. De frustratiewoede is begrijpelijk.

Theo Para