Een man die zijn bezittingen draagt, bekijkt de wrakken van voertuigen die zijn verbrand door gewapende bendes, waarvan velen zich hebben verenigd achter een alliantie die bekendstaat als Viv Ansanm, terwijl hij vlucht uit de wijk Poste Marchand in Port-au-Prince, Haïti. (Foto: Reuters)
De Verenigde Staten (VS) heeft de machtige Haïtiaanse bende Viv Ansanm, waarvan de leden bijna de gehele hoofdstad Port-au-Prince in handen hebben en zich naar omliggende gebieden hebben verspreid, vrijdag bestempeld als een "transnationale terroristische groepering".

Het Amerikaanse ministerie van Financiën gaf de benaming ook aan de bende Gran Grif, die in oktober verantwoordelijk was voor een schokkende slachting waarbij minstens 115 mensen omkwamen in het landbouwstadje Pont-Sonde.

"Ze vormen een directe bedreiging voor de nationale veiligheidsbelangen van de VS in onze regio", aldus minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio in een verklaring. Hij voegde daaraan toe dat het verstrekken van materiële steun of middelen aan de bendes kan leiden tot "strafrechtelijke aanklachten en ontoelaatbaarheid of uitzetting uit de Verenigde Staten".

Het bendeconflict in Haïti heeft nauwelijks internationale aandacht gekregen, terwijl buurlanden, waaronder de VS, migranten terug naar het Caribische land bleven deporteren, ondanks verzoeken van de Verenigde Naties (VN) om dit vanwege humanitaire redenen niet te doen.

Meer dan 1 miljoen mensen zijn door het conflict ontheemd geraakt. De afgelopen weken zijn daar nog eens tienduizenden bijgekomen, omdat het geweld zich heeft uitgebreid naar Centraal-Haïti. Hierdoor moesten meer zorginstellingen hun deuren sluiten en kampten meer mensen met ernstige voedselonzekerheid.

De situatie wordt ook gecompliceerd door de bevroren Amerikaanse financiering van veiligheidsinspanningen en de ontmanteling van het Amerikaanse agentschap voor internationale ontwikkeling, naast andere bezuinigingen.

De laatste benoemingen volgen nadat de VS in februari de Venezolaanse bende Tren de Aragua, samen met een aantal andere georganiseerde misdaadbendes in Latijns-Amerika, waaronder het Mexicaanse Sinaloa-kartel, bestempelde als wereldwijde terroristische organisaties.

De Amerikaanse overheid beriep zich later op een zelden gebruikte wet uit oorlogstijd om Tren de Aragua aan te merken als "vijanden". Dit resulteerde in de deportatie van veel Venezolanen zonder eerlijk proces naar een omstreden gevangenis in El Salvador, waar ze tegen betaling worden vastgehouden.

Het was onduidelijk of de terroristische status überhaupt gevolgen zou hebben voor Haïti.

Gewapende groepen in Haïti hebben in het eerste deel van 2025 aanzienlijke vooruitgang geboekt, omdat een door de VN gesteunde veiligheidsmissie met te weinig middelen vastliep en, net als de politie, de opmars van de zwaar bewapende en goed gefinancierde bendes niet kon tegenhouden.

De VN heeft opgeroepen tot strengere maatregelen om te voorkomen dat wapens naar Haïtiaanse bendes worden gesmokkeld, met name vanuit de VS. Volgens de VN is de VS namelijk de grootste bron van illegale vuurwapens in Haïti via de havens in Florida.

Luckson Elan, leider van Gran Grif, en Jimmy Cherizier, woordvoerder van de Viv Ansanm-alliantie die politieke vertegenwoordiging in Haïti nastreeft, vallen beiden onder VN-sancties.