Het ontwerp staatsbesluit Royalties Voor Iedereen (RVI), waarmee de verdeling van olie-inkomsten uit blok 58 onder de bevolking formeel worden geregeld, klinkt als muziek in de oren. Begrijpelijk, als je als samenleving in koopkracht enorm achteruit gegaan bent en het armoedepercentage in ons land hoog is. Door dit programma kunnen alle Surinamers, geboren vóór 1 januari 2025 profiteren van de royalty-inkomsten die de staat ontvangt uit de oliesector. Die US$ 750 per Srananman of –uma is toch mooi meegenomen?

Het gaat hier echter om een ontwerp staatsbesluit. Dat is een besluit met algemeen bindende regels, ter uitvoering van een wet dan wel ter regeling van een niet aan de wet voorbehouden onderwerp, hetwelk door de President, de Staatsraad gehoord, is vastgesteld. Tijdens een interview via ABC op donderdag 24 april 2025 heeft u aangegeven dat dit ontwerp staatsbesluit tot stand gekomen is op basis van de Final Investment Decision van 1 oktober 2024.

Er is dus (nog) geen wet over het onderhavig onderwerp. Dat sluit echter niet uit dat het  bij wet geregeld had kunnen worden. Het voordeel van bij wet regelen is, dat onze volksvertegenwoordiging betrokken is en dat er eventueel een brede maatschappelijke discussie daaraan vooraf gaat. Hierdoor wordt draagvlak gecreëerd. Bovendien worden  missers geminimaliseerd.

Slechts de Raad van Ministers is betrokken bij de voorbereiding. Welke minister zou kritische vragen durven stellen of durven in te gaan tegen zo een voorstel, met de verkiezingen in zicht?
Vragen die burgers bezighouden:
- Hoe is de regering gekomen tot het vastgestelde bedrag van US$ 750? Welke methodiek ligt hieraan ten grondslag? Dat internationale deskundigen advies hebben uitgebracht is niet voldoende. Welke zijn die?

- Welke redenering zit achter het vaststellen van de leeftijd voor de eerste groep burgers die mogelijk in aanmerking zullen komen voor de uitkering? De president heeft in een ABC radioprogramma de grens van 70+ genoemd. Na twee dagen noemde Starnieuws de grens van 80+. Een niet nader te noemen bron had het zelfs over de leeftijd 90 en ouder. Het lijkt haast werk en dus natte vingerwerk. De aandrang om te beleggen voor klein- of achter klein kinderen en slechts van de rente te genieten, komt paternalistisch over.

- President, u heeft gesteld ervoor te zullen zorgen dat iedereen een bankrekening krijgt, zodat het geld daarop gestort kan worden, zonder aan te geven bij welke bankinstelling. Krijgen burgers die al een bankrekening hebben een nieuwe verplichte rekening?

- De groep mensen met een beperking wordt expliciet genoemd voor de eerste tranche van de uitkering. Om welke beperking gaat het hierbij? Hoe zal de overheid deze info vergaren? Zal bij deze groep de leeftijdsgrens wel of niet mee tellen? Volgens Starnieuws d.d. 27 april 2025 zal iedereen boven de 80 jaar vervroegd de uitkering krijgen. Geldt dat dan ook voor sommige mensen met een beperking?

- President, u antwoordde enthousiast op een vraag van de ABC-journalist hoe u geld kunt uitgeven dat u nog niet heeft verdiend?: "de banken gaan mij helpen." Helaas ontbrak de nadere uitleg. Twee dagen later lezen wij dat de banken per uitkering via de bankrekening tot in het oneindige aardig wat zullen terug verdienen. Waar komen deze financiële instellingen plotseling met het geld vandaan? De banken beheren o.a. toch geld van de burgers? Gaan ze nu dat geld aan de president lenen, om de burgers uit te keren? Vers in het geheugen ligt de uitleg van economen dat we tijdens de vorige regering nog maar net aan een bancaire crisis zijn ontsnapt en nu nog met de naweeën van vermeende schandalen in de bancaire wereld te maken hebben. Wellicht moet de Vereniging van Bankiers hierover uitleg geven om de rekeninghouders en de samenleving te overtuigen c.q. gerust te stellen.

Verkoopt u de huid niet voordat de beer geschoten is? Er is immers nog geen olie dollar binnen, terwijl er uitkeringen zullen plaatsvinden. Is dit een teken aan de wand? Wat zijn de risico’s bij schommelende olieprijzen op de wereldmarkt? Suriname heeft in de loop der jaren immers voldoende ervaring hiermee opgebouwd bij zowel de bauxiet- als goudproductie.

Aan de Staatsraad vragen wij om dit ontwerp en de memorie van toelichting grondig te bestuderen. Schroomt u niet wijzigingen voor te stellen en standpunten in te nemen. Er staat voor ons als burgers zoveel op het spel. De komende generaties zullen trots op u zijn als u zich goed van uw taak kwijt.

Carl Breeveld
A20 Combinatie