Makka content met economische ontwikkeling (II)
25 May, 20:52
foto
Robby Makka


Het boekwerk Van Crisisbeheersing naar Stabilisatie, Groei en Duurzame Ontwikkeling met Durf, Moed en Leiderschap is vanmiddag op een regeringsconferentie aangeboden aan de president, vicepresident en pers. President Chan Santokhi zei: "Veel is op rails gezet, we hebben een agenda voor de komende 12 maanden, de burger heeft vertrouwen in de SRD en onze hervormingen gaan door”.  In dit deel -als vertaalslag van het boekwerk- aandacht voor micro-economie, het individuele economische voor consumenten en producenten.

Micro-economie
Een van de doelen van het herstelprogramma is dat de koers stabiel blijft en de inflatie wordt teruggebracht naar een aanvaardbaar niveau. Het huidige minimum uurloon is op basis van de armoedegrens van SRD 7.396 voor een volwassene berekend op SRD 49,12. Dit laagste salariscijfer is nog niet voldoende, maar de berekeningen en mogelijkheden voor verhogingen gaan door.  Als u 40 uren per week werkt zit u op +/- SRD 2.000; per 4 weken is dit SRD 8.000 belastingvrij. Met twee personen zit u op SRD 16.000 per maand. Vanaf dit jaar is de belastingvrije grens verhoogd van SRD 7.500 naar SRD 9.400. Laat inflatiedaling, verhoging minimumloon en belastingvrije grens het nieuwe fundament zijn van micro-economie.  

De president heeft de vakbonden uitgenodigd voor gesprekken over verdere koopkrachtversterking (kkv). Vorig jaar was afgesproken dat van 1 januari tot en met juni 2024 de kkv met SRD 1.000 zou worden verhoogd naar SRD 3.500. Gepensioneerden bij de overheid krijgen 70%. Klanten bij de Surinaamsche Bank kunnen nu contante opnames van maximaal SRD 10.000 per dag opnemen. Bij Finabank kan je op een eenvoudige manier enkel met een ID een account openen. Bij de bank kan nu US$ 10.000 worden opgenomen; er zijn genoeg US-dollars.

Grondconversie is vooral voor de minderdraagkrachtigen opgezet. De overheid heeft al SRD 50 miljoen verdiend aan 2.275 conversiebeschikkingen. Grondhuur kan tegen SRD 25 per vierkante meter in een maand worden omgezet naar eigendom.

Zeven commerciële banken hebben hun hypotheekrente aangepast. Zij bieden elk naast het project van de overheid (maximaal SRD 1.6 miljoen tegen 7 procent rente) hun eigen hypotheekproducten aan tussen de 10 procent en 14 procent op een top georganiseerde beurs. Normaal liggen deze rentes hoger dan 16 procent. Er waren meer mogelijkheden op de beurs om onroerend goed te bezitten. Er waren veel diaspora producenten op de beurs maar ook lokale ondernemers die bv. hout uit Apoera kunnen verwerken in prachtige keukens en terrassen.

Nationaal dialoog gaat verder
De tijd van SAP I en II is geschiedenis. De drie oorzaken van inflatie zijn: wisselkoers, hoeveelheid geld en prijs van olie op de wereldmarkt. De regering en Centrale Bank zitten constant met 'keuzestress': geldbesteding, rekenregels, internationale prijzen, inflatiedruk en afbouwsubsidie van stroom. Men moest 4 jaar geleden 'from scratch' beginnen en starten met een houtskool-schets. Het is van achterruitgang naar groei met kans voor bloei. Deze overgang achteruitgang-bloei gaat langs overleggen als nationaal dialoog.  Maar ook via overleg tussen de president en Ravaksur+ technici. Deze route in de komende 12 maanden is einde puinhoop, einde zuur en start zoet. De economie is niet breed hersteld, maar wel bevredigend aangepast.

Van goed naar goud
De economie loopt niet meer tegen grenzen aan. Er zijn meer inkomsten uit goud. Ecofin-law enforcement wordt versterkt met een aanpassing van de Aanbestedingswet en de Comptabiliteitswet. Het vertrouwen is enigszins terug. Als het gaat om ecofin is dit traject goed, onveranderlijk, standvastig, vast, rotsvast, onomstotelijk, onwrikbaar en onversaagd.

De ecofin moet soeverein blijven in al zijn vezels. We hebben meer 'rente stappen' nodig op microgebied op weg naar 25 mei 2025 en 50 jaar onafhankelijkheid. Het is nu “succes in slow motion”, echter met oil en gas economie is het sluiting voor armenaren en opmaat voor ambtenaren.

De 12 slotadviezen voor de laatste 12 maanden:
1. Overheid: verhoog service SWM, EBS, Telesur, CBB, SZF etc.; elk ministerie minimaal 1 loket;
2. Bedrijfsleven: laat de productie groeien zoals bij Fernandes en hotels; 
3. CBvS: wees meer in de media en begeleid krachtig het monetaire met inflatiedaling;
4. Financiën: kom met meer publicaties en persmomenten bv. van Bureau Staatsschuld;
5. Bibis: ga cijfermatig werken aan international business voor BBB-verhoging;
6. Sozavo: werk harder aan uitvoering subjectsubsidie;
7. EZ: stimuleer verder de promotion van fondsen en ondernemerschap;
8. SEOB: blijf de economie monitoren;
9. VES: verander de toon en zit aan de dialoogtafel;
10. Media: werk aan ecofin nieuws en meer analyse;
11. Ravaksur: blijf in dialoog met facts and figures; 
12. President: geef oil en gas niet aan een ander leider.

Conclusie:
De ecofin ordening werkt langzaam voor de micro-economie maar gaat ordentelijk door. Met Oil en Gas economie wordt voor macro- meso- en micro-economie: verhogen, versterken, uitbreiden, groeien, vergroten, toenemen, opvoeren, opslaan, aanvullen, stijgen, aanwassen, vooruitbrengen. Precies als Guyana zullen wij de ecofin activiteiten moeten: uitbreiden, uitbouwen, verlengen, vermeerderen, opschroeven, opschalen en amplificeren.

Het is nog 12 maanden te gaan in deze 2e helft voor de hoogste ecofin leider Santokhi. Het goede werk wil hij afronden. “A bun wroko mus go doro”, zei de president. Wordt VHP: Voor Hele Productie, Voor Hoopvolle Processen of Voor Hoge Patronen? Indien ja, dan zal er bij gelijke tred en continuïteit vanuit afslag Olie en Gas sprake zijn van een brul van opluchting, een sprong van geluk en een vuist van ontlading.
In elk geval voor micro-economie: voor geld moet je werken, voor munt moet je bankieren, anders blijf je scharnieren zonder gezonde financiële manieren.

Mr. Robby Makka Msc.

In deel I is Robby Makka ingegaan op macro- en meso economie.
Advertenties