Obed Kanape, fractieleider ABOP/PL aan het woord tijdens het debat over de Collectieve rechten Inheemse en Tribale Volkeren vrijdagavond.
De Saamaka mensenrechten en milieu activist tevens ex-parlementariër, Hugo Jabini, is niet te spreken over het feit dat de fractieleiders het hebben laten afweten tijdens het publieke debat over de wet erkenning Collectieve rechten Inheemse en Tribale Volkeren. De bijeenkomst werd vrijdagavond gehouden in het auditorium van Self Reliance. Tegenover Starnieuws zegt Jabini:” Het signaal is duidelijk. Ze zijn uitgenodigd! Maar hebben verstek laten gaan, zonder enige vorm van afmelding. Dit geeft aan dat de politieke wil niet aanwezig is om deze wet daadwerkelijk te behandelen en aan te nemen.“ De enige fractieleider was Obed Kanape van de ABOP/PL fractie.
In de propvolle zaal van het auditorium verliep de avond vrij vlot. Los van Jabini was Patricia Meulenhof ook een van de sprekers. Het panel bestond uit activist Jennifer van Dijk-Silos, Rudie van Kanten van Tropenbos en Marie-Josee Artist namens de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS). De rode draad van Jabini zijn presentatie was om de Staat Suriname verantwoordelijk te houden voor het feit dat die internationaal tegen 3 vonnissen aankijkt. Het gaat om: Moiwana, Saamaka en Kali’na & Lokono. Volgens Jabini wacht de Vereniging van Saamaka Gezagsdragers (VSG) al langer dan 17 jaar op de uitvoering van het Saamaka vonnis. Hierin is vastgelegd dat de Surinaamse overheid geen concessie meer mag uitgeven op het tribaal grondgebied zonder toestemming van de lokale bewoners.
Het vonnis werd uitgesproken op 28 november 2007. Volgens Jabini is het opmerkelijk dat na uitspraak de Staat Suriname juist meer concessies heeft uitgegeven zonder in conclaaf te treden met de lokale bevolking. Dit is in strijd met het vonnis. Volgens hem zal de strijd worden aangegaan tegen de bedrijven en de Staat. Internationaal zal worden getracht om de geldstromen te bevriezen. Hij kreeg bijval van Meulenhof.
In haar inleiding wees Meulenhof op het feit dat er nog 12 maanden resten vóór de verkiezingen. Retorisch vroeg zij zich af wat de regering nog meer nodig heeft om de wet goed te keuren. De sprekers hebben lang stilgestaan bij de tegenwerpingen en misvattingen over deze wet. Zo is naar voren gekomen dat het nooit de bedoeling is geweest dat de mineralen onder de bodem toebehoort aan de lokale bevolking of dat er een Staat wordt gesticht in een Staat of dat de Suriname inkomsten zal derven doordat de lokale bevolking de ontwikkeling zou tegengaan.
De overheid heeft ook enkele standpunten die ertoe hebben geleid dat de formele erkenning van Inheemse en Tribale Volkeren uitblijft. Zo wordt van overheidswege aangegeven dat indien de wet wordt goedgekeurd deze discriminerend zal zijn ten opzichte van de rest van de samenleving, de conceptwet complex en gevoelig ligt, en dat driekwart van Suriname in handen zal zijn van Inheemse en Tribale volkeren. Zij benadrukken dat er hier helemaal geen sprake van is. De conclusie die de sprekers trokken is dat de beleidsmakers weinig of helemaal geen tijd hebben genomen om de conceptwet grondig door te nemen..
Discussie
Het debat was bedoeld om nieuwe ideeën te krijgen om de staat Suriname zo ver te krijgen om over te gaan tot het goedkeuren van de wet. Op gegeven momenten liepen de spanningen heel hoog op. Vooral toen er werd gerefereerd aan de onmenselijkheid die vorig jaar 2 mei hebben plaatsgevonden te Pikin Saron, waarbij 2 inheemsen vermoord zijn geworden. Volgens Humphrey Tjin Liep Shie, adviseur van de president, zou het resultaat van het onderzoek afgewacht moeten worden alvorens uitspraken te doen. Hij kreeg de wind van voren want Artist gaf hem aan dat de president de Inheemsen heeft gecriminaliseerd en uitgemaakt als terreurgroepering. Dit werd middels een applaus van de groep ondersteund.
Een vertegenwoordiger van het Saamaka traditioneel gezag, maakte de beleidsmakers voor onbetrouwbaar, disrespectvol en corruptie gevoelig uit. Volgens hem wordt er aan het begin van een regering veel geld gealloceerd voor de erkenning van grondenrechten. Aan het eind van de regeertermijn wordt er niets van terug gezien. Gewezen minister van Transport, Communicatie en Toerisme, Albert Jubithana, gaf aan dat het grondenrechten vraagstuk verheven moet worden tot een nationale waarin er gesproken wordt over de economische belangen. Hij wees erop dat de Inheemse en Tribale volkeren geen overeenkomsten achter gesloten deuren moeten aangaan om vervolgens een luxe leven te lijden in de Paramaribo. Kanape kreeg de wind van voren toen hij aangaf dat de conceptwet goedgekeurd zal worden. In koor vroeg de zaal wanneer dat zal gebeuren.
Resultaat Aan het eind van de discussie is naar voren gekomen dat de Inheemse en Tribale Volkeren nog meer moeten gaan samenwerken met elkaar. Dat de bewustwording over dit vraagstuk verder op gang moet worden gebracht. Geconcludeerd werd dat dit geen vraagstuk is voor Inheemse en Tribale volkeren alleen maar voor de totale samenleving en de oplossing moet de politiek overstijgen.