Venezolanen steunen claim op door Guyana gecontroleerde olieregio

Venezolanen die in een referendum gingen stemmen over de status van een betwist olierijk gebied dat lange tijd door Guyana werd gecontroleerd, hebben met overweldigende meerderheid de territoriale claim van Venezuela gesteund. Meer dan 95% heeft ingestemd met de oprichting van een nieuwe Venezolaanse deelstaat op het grondgebied dat bekend staat als Essequibo, aldus functionarissen.

Guyana, en daarvoor Brits Guyana, bestuurt Essequibo al meer dan een eeuw.

Het referendum heeft de spanningen tussen de twee buurlanden doen oplopen.

Critici van de Venezolaanse president Nicolás Maduro zeggen dat hij het niet-bindende referendum heeft opgeroepen om de nationalistische ijver aan te wakkeren en de aandacht af te leiden van de roep om vrije en eerlijke verkiezingen.

President Maduro, die sinds 2013 aan de macht is, heeft er bij de mensen op aangedrongen om massaal te komen en "vijf keer 'ja'" te stemmen op de vijf vragen die zijn regering had gesteld over de status van Essequibo.

De regio van 159.500 vierkante kilometer beslaat tweederde van het totaal van het land dat momenteel door Guyana wordt gecontroleerd.

Venezuela heeft lange tijd volgehouden dat een besluit uit 1899 van een internationaal scheidsgerecht om het land toe te kennen aan Groot-Brittannië, de koloniale macht die destijds over Guyana regeerde, oneerlijk was.

De zaak ligt momenteel bij het Internationale Gerechtshof, hoewel Venezuela de bevoegdheid van het internationale gerechtshof om uitspraak te doen in het Essequibo-geschil heeft betwist.

In het referendum vroeg de Venezolaanse regering de kiezers om haar standpunt over het geschil te steunen.

De meest controversiële vraag was de vijfde, waarin de Venezolanen werden gevraagd of zij het eens waren met "de oprichting van de staat Guayana Esequiba" en de "opname ervan op de kaart van het Venezolaanse grondgebied".

Guyana heeft het voorstel aan de kaak gesteld als een poging tot annexatie en president Irfaan Ali heeft zijn Venezolaanse tegenhanger beschuldigd van het aanwakkeren van conflicten door op te roepen tot het referendum.

President Maduro noemde de resultaten 'een overweldigende overwinning'. 'We hebben de eerste stappen gezet van een nieuwe historische fase in de strijd om wat ons toebehoort, om te herwinnen wat de bevrijders ons hebben nagelaten', zei hij.

De overweldigende steun van de kiezers werd algemeen verwacht, aangezien Venezuela's claim op soevereiniteit over Essequibo zeer brede steun geniet in het land. Dit komt tot uiting in het feit dat er geen campagne was voor een "nee"-stem.

Wat analisten graag wilden zien, was hoeveel mensen gehoor zouden geven aan de oproep van de regering om te komen.

Elvis Amoroso, het hoofd van de Nationale Kiesraad en een nauwe bondgenoot van president Maduro, zei dat er 10,5 miljoen stemmen waren uitgebracht – iets wat hij omschreef als 'historisch' in het land van 20,7 miljoen kiesgerechtigden.

Wat Amoroso niet zei, was hoeveel kiezers aan het referendum deelnamen, een detail waar oppositiepolitici gebruik van maakten.

Henrique Capriles, die bij de presidentsverkiezingen van 2013 verloor van Maduro, suggereerde dat, aangezien kiezers werd gevraagd vijf vragen te beantwoorden, de 10,5 miljoen stemmen slechts neerkwamen op twee miljoen kiezers.

Oppositiemedia meldden ook dat het de hele dag erg stil was geweest in de stembureaus, wat twijfel deed rijzen over de beweringen van de regering dat de opkomst hoog was geweest.

Het referendum kwam in een tijd van verhoogde spanning tussen Guyana en Venezuela na de ontdekking van olie in de wateren voor de kust van Essequibo in 2015 door de Amerikaanse oliegigant ExxonMobil.

De spanningen liepen in september van dit jaar verder op, toen Guyana een veiling hield waarop oliemaatschappijen boden op exploratievergunningen in de wateren van Essequibo.

Guyanese burgers vormden zondag menselijke ketens om hun steun te betuigen aan het feit dat Essequibo onder de controle van hun regering blijft.

De president van Guyana stelde hen gerust in een toespraak die op Facebook werd uitgezonden en zei dat "er niets te vrezen valt" en dat zijn regering de grenzen van het land zou verdedigen.

Het Internationale Gerechtshof heeft Venezuela gewaarschuwd geen actie te ondernemen die de status quo in Essequibo zou kunnen veranderen.