De verwoesting in Black River, Jamaica. (Foto's: Reuters)
Orkaan Melissa nam donderdag in kracht toe terwijl ze over de open oceaan in de richting van Bermuda trok, nadat ze grote verwoestingen had aangericht in het noordelijke deel van het Caribisch gebied, waar lokale autoriteiten bijna 30 doden hebben gemeld.

In de middag was Melissa een storm van categorie 1, op 526 km ten zuidwesten van het Britse eilandgebied in de Noord-Atlantische Oceaan, waar tegen de avond orkaanachtige omstandigheden werden verwacht, ook al schoof het oog van Melissa noordwestelijk langs.

Melissa had maximale aanhoudende windsnelheden van 169 km/u. Bewoners bleven kalm, omdat werd verwacht dat de storm het eiland relatief ruim zou passeren. Autoriteiten kondigden aan dat ze donderdagavond de verbindingsweg zouden sluiten en op vrijdag scholen en veerboten zouden stilleggen, “uit voorzorg.”

In de Bahama’s, waar Melissa de nacht ervoor was gepasseerd, werden stormwaarschuwingen opgeheven, maar er werd nog geen code 'volledig veilig' gegeven. Een functionaris zei dat de autoriteiten naar verwachting zaterdag zouden beslissen of het veilig was voor de honderden mensen die van de getroffen eilanden waren geëvacueerd om terug te keren naar hun huizen.

Melissa trof Haïti niet direct, maar veroorzaakte daar minstens 25 doden, vooral in het zuidelijke stadje Petit-Goave, toen een rivier buiten haar oevers trad na dagen van zware regenval.

De oevers van een rivier stortten ook in en nam een deel van een nationale snelweg mee, meldde de lokale krant Le Nouvelliste. De weg, die vorig jaar al was verzwakt door orkaan Beryl, verbond met de nabijgelegen stad Jacmel.

Melissa was de eerste grote orkaan sinds 1988 die Jamaica rechtstreeks trof. Daar werden ten minste vier doden gemeld in het zuidwestelijke gebied waar de orkaan als krachtige storm van categorie 5 aan land kwam. De windsnelheden lagen ruim boven het minimum voor deze hoogste orkaancategorie.

De Amerikaanse weerdienst AccuWeather zei dat Melissa de derde krachtigste orkaan was die ooit in het Caribisch gebied is waargenomen, en ook de langzaamste, wat de schade aan de getroffen gebieden verergerde.

Wetenschappers zeggen dat orkanen sneller en frequenter intensiveren door de opwarming van de oceaan, veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgassen. Veel leiders in het Caribisch gebied hebben rijke, sterk vervuilende landen opgeroepen om herstelbetalingen te doen in de vorm van hulp of schuldverlichting.

Satellietbeelden toonden grote stukken bos en huizen die verwoest waren in de zwaarst getroffen gebieden van Jamaica, met vrijwel geen groen meer en de meeste gebouwen vernield.

“Ik weet dat veel Jamaicanen bezorgd zijn om hun dierbaren,” zei premier Andrew Holness in een videoboodschap vanuit een helikopter terwijl hij op weg was naar het zwaar getroffen district Westmoreland.

De woonwijk Saint Elizabeth Parish in Jamaica is totaal platgewalst door orkaan Melissa.

Het Jamaicaanse leger riep reservisten op zich te melden voor inzet bij hulp- en reddingsoperaties.

Meer dan 70% van de elektriciteitsklanten in Jamaica had donderdagochtend nog geen stroom, zei minister van Energie Daryl Vaz, omdat elektriciteitsleidingen over de wegen waren gevallen.

Veel scholen hadden geen stroom of water, meldden officials in de hoofdstad Kingston.

Blootvoets door de modder
De voorpagina van de Jamaica Observer van donderdag kopte: “VERWOESTING.”

Meer dan 130 wegen bleven geblokkeerd door omgevallen bomen, puin en elektriciteitskabels, zeiden autoriteiten, waardoor het leger te voet de wegen moest vrijmaken in geïsoleerde gebieden, met ambulances vlak erachter.

Een weg in het zwaar getroffen kustplaatsje Black River was overspoeld met meer dan anderhalve meter zand over een afstand van meer dan een twee kilometer, meldden officials.

In een wijk van Montego Bay liep Alfred Hines (77) blootsvoets door dikke modder en puin terwijl hij zijn nauwe ontsnapping aan het oprukkende water beschreef.

“Op een gegeven moment zag ik het water tot aan mijn middel staan en na ongeveer tien minuten stond het tot aan mijn nek, en toen ben ik gevlucht,” vertelde hij woensdag aan persbureau Reuters.

“Ik wil het gewoon vergeten en dat alles weer normaal wordt.”

Het dichtbevolkte Kingston bleef gespaard van de ergste schade. De belangrijkste luchthaven zou donderdag weer open gaan, net als de haven van de hoofdstad. Hulpvluchten en hulpgoederen waren al onderweg naar de luchthavens van Jamaica, aldus de autoriteiten.

In het westen van het eiland stonden mensen in de rij bij supermarkten en tankstations om voorraden in te slaan.

“Montego Bay heeft geen benzine. De meeste tankstations zijn dicht,” vertelde de Britse toerist Chevelle Fitzgerald aan Reuters. Ze zei dat het haar minstens zes uur kostte om de 174 km naar de hoofdstad Jamaica te reizen.

“De snelweg was afgesloten. Er waren blokkades op de weg en bomen die omvielen,” zei ze.

Amerikaanse zoek- en reddingsteams vertrokken donderdag naar Jamaica om te helpen bij de herstelwerkzaamheden, aldus de Jamaicaanse autoriteiten. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio zei dat de VS bereid was “onmiddellijke humanitaire hulp” te bieden aan het volk van Cuba, een langdurige tegenstander van de VS.

Een man tussen het puinhoop van zijn woning in Santiago, Cuba. Op het eiland zijn verwoestingen gemeld door de doortocht van orkaan Melissa, maar geen doden.

De autoriteiten op Cuba — waar Melissa ’s nachts als storm van categorie 3 overheen trok — zeiden dat ze “nog wachten op duidelijkheid over hoe en op welke manier men bereid is te helpen.”

Minstens 241 Cubaanse gemeenschappen bleven woensdag geïsoleerd en zonder communicatie na passage van de storm over de provincie Santiago, volgens voorlopige berichten in de media. Dit trof tot wel 140.000 inwoners.

Bewoners van Santiago, de op een na grootste stad van Cuba, begonnen met het herstellen van hun huizen.

De autoriteiten evacueerden 735.000 mensen naar opvanglocaties buiten de orkaankegel en brachten toeristen op de noordelijke cays naar hotels in het binnenland. Cuba meldde aanzienlijke schade aan infrastructuur en gewassen, maar tot donderdagochtend geen doden.