De universiteit van Jamia heeft de hoofdingang op slot gedaan in afwachting van een geplande screening van de BBC-documentaire over de Indiase premier Narendra Modi. (Foto: BBC Hindi)
Op twee van de bekendste universiteiten van India zijn spanningen opgelaaid na de vertoning van een BBC-documentaire over premier Narendra Modi en zijn rol in dodelijke religieuze rellen in 2002. Volgens berichten heeft de politie studenten vastgehouden aan de Jamia Millia Islamia-universiteit in Delhi voorafgaand aan een geplande screening.

Dinsdag zeiden studenten van een andere universiteit in Delhi dat de stroom en het internet waren afgesloten om te voorkomen dat ze de film vertoonden.

De Indiase regering zegt dat de documentaire objectiviteit mist en "propaganda" is. Het heeft noodwetten ingeroepen om de documentaire op YouTube en Twitter te blokkeren.

Tientallen politieagenten die oproeruitrusting droegen, werden ingezet op de Jamia-universiteit, waarvan de functionarissen zeiden dat ze geen "ongeoorloofde bijeenkomsten" zouden toestaan.

Een Hindi-verslaggever van de BBC op de campus zei dat de poorten van de universiteit op slot waren en beschreef de sfeer binnen als kalm. Er was echter een enorme menigte studenten en journalisten buiten. Op video's was te zien dat tientallen politieagenten in een rij buiten het gesloten hek stonden.

Het komt uren na problemen op de Jawaharlal Nehru University (JNU) in Delhi op dinsdagavond. Studenten daar beschuldigden ambtenaren ervan de stroom en internet af te sluiten om een screening te stoppen. Het universiteitsbestuur had de JNU-studentenvakbond gevraagd de film niet te vertonen, omdat het "de rust en harmonie op de universiteitscampus zou kunnen verstoren".

Hoewel de stroomuitval de openbare vertoning verhinderde, verspreidden JNU-studentenleiders QR-codes zodat mensen de video op hun laptops en telefoons konden streamen.

Ook op die campus was veel politie aanwezig. Terwijl studenten naar de documentaire keken, werden stenen naar hen gegooid door "een groep van 20-30 mensen", zei de BBC-verslaggever. Studenten zeggen dat ze aangifte hebben gedaan bij de politie.


Premier Narendra Modi heeft altijd elke rol bij de rellen in Gujarat in 2002 ontkend. (Getty Images)

De eerste aflevering van India: The Modi Question - een tweedelige serie - werd op 17 januari uitgezonden in het Verenigd Koninkrijk. Dinsdag werd het tweede deel uitgezonden.

Het Indiase ministerie van Buitenlandse Zaken heeft kritiek geuit op de documentaire en noemde het "een propagandastuk dat is ontworpen om een bepaald in diskrediet gebracht verhaal te pushen".

Maar de BBC heeft gezegd dat de film grondig is onderzocht. Een BBC-verklaring zei dat de serie onderzoekt "de spanningen tussen de hindoeïstische meerderheid van India en de moslimminderheid en onderzoekt de politiek van Modi in relatie tot die spanningen". Het voegde eraan toe dat de Indiase regering het recht van antwoord had gekregen, maar had geweigerd.

De eerste aflevering van de documentaire volgde Modi's eerste stappen in de politiek, van zijn opkomst door de gelederen van de Bharatiya Janata Party (BJP) tot zijn benoeming tot eerste minister van de westelijke deelstaat Gujarat.

Het belichtte een niet eerder gepubliceerd rapport, verkregen door de BBC van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken, dat vragen oproept over de acties van Modi tijdens de religieuze rellen die in 2002 in Gujarat uitbraken nadat een trein met hindoeïstische pelgrims in brand was gestoken, waarbij tientallen doden vielen. Meer dan 1.000 mensen, voornamelijk moslims, kwamen om bij het geweld, een van de ergste in India sinds de onafhankelijkheid in 1947.

Het rapport beweert dat Modi "direct verantwoordelijk" was voor het "klimaat van straffeloosheid" dat het geweld mogelijk maakte. Modi heeft lang beschuldigingen verworpen dat hij enige verantwoordelijkheid had voor het geweld en heeft zich niet verontschuldigd voor de rellen. In 2013 oordeelde een panel van het Hooggerechtshof dat er onvoldoende bewijs was om hem te vervolgen.

Hoewel de BBC-documentaire niet in India werd uitgezonden, deelden verschillende oppositieleiders en regeringscritici er links naar op sociale media.

Een adviseur van de Indiase regering zei dat het Twitter had bevolen om tweets met links naar de film te blokkeren, terwijl YouTube was geïnstrueerd om uploads ervan te blokkeren.

Twitter bevestigde aan de BBC dat het 50 tweets had geblokkeerd op basis van een verzoek van het Indiase ministerie van informatie en uitzendingen op 20 januari onder de informatietechnologiewet van het land.

Een YouTube-woordvoerder zei dat de video "vanwege een auteursrechtclaim door de BBC was geblokkeerd voor weergave". Een BBC-woordvoerder zei: "Zoals de standaardpraktijk is, volgen we de procedure om illegale uploads van BBC-inhoud te laten verwijderen."

De studentenvakbond JNU heeft aangekondigd de documentaire opnieuw te gaan vertonen. Verschillende andere Indiase organisaties hebben de afgelopen dagen ook screenings gehouden of hebben plannen aangekondigd om dit te doen.