Wat een jaar. Wat een jaar. Oh 2020, wat was jij een bijzonder jaar. Bijzonder in veel opzichten met inbegrip van jouw onvoorspelbare invloed op ons dagelijks leven. Een jaartal dat men zo snel mogelijk achter zich wenst te hebben.

Jaarlijks wanneer december nadert, begint zich een feestsfeer te manifesteren onder de samenleving. Het welbekende gezegde 'it’s the most wonderful time of the year' wordt dan ook vaker gebezigd, en is dit onder normale omstandigheden ook zo. Men is dan in een feeststemming. De kerstboodschappen worden gehaald en treft men de nodige voorbereidingen voor Owru Yari. Ja, december is onder de normale omstandigheden echt een feestmaand.

December vind ik persoonlijk een fantastische maand voor een goede zelfreflectie op persoonlijk én professioneel gebied. Voor mij is december the most wonderful time of the year om te evalueren welke doelen zijn gerealiseerd en de leermomenten die zijn voortgevloeid uit de uitdagingen van het afgelopen jaar. Veel mensen schijnen bang te zijn voor een kritische zelfreflectie, en durven deze niet aan. Zo eng is het alweer niet, maar is zelfreflectie juist bedoeld om je zelfkennis te vergroten, na te gaan wat de status is van jouw (levens)doelen, je gedrag, emoties en handelingen naar anderen toe meteen te evalueren, en een planning te maken voor de toekomst.

Na een recent overlijdensgeval, boekte ik een afspraak bij een spa-resort, zodat ik in een rustgevende en ontspannen sfeer aan wat zelfreflectie kon doen. Al genietend van een sauna en bubbelbad deed ik 2020 vluchtig de revue passeren. Ik dacht meteen aan woensdag 22 januari 2020, toen ik afstudeerde als de eerste in Suriname opgeleide psycholoog van de masteropleiding Psychologie van onze Universiteit. Gemotiveerd en enthousiast heb ik mezelf opgeworpen als één der pleitbezorgers voor geestelijke gezondheid, en de bewustwording daarvan in Suriname. Helaas moet ik bekennen dat dit gepaard ging met de nodige tegenwerking, maar goed, ik dwaal af.

En toen schoot het mij te binnen! De leer van positieve psychologie, een hulpmiddel om onze negatieve kijk op zaken om te zetten naar een meer positieve. Gelooft u mij, als wij denken in deze termen, dan zullen wij veel positiever staan tegenover onszelf en anderen dan ons slechts te focussen op de minder positieve ontwikkelingen. Dus stelde ik mezelf de vragen: wat hebben de beproevingen van 2020 mij geleerd? Waar liggen mijn verbeterpunten? En welke kansen zijn er voor de toekomst?

Ik neem voor het gemak geestelijke gezondheid als voorbeeld, en dan gekoppeld aan de huidige Covid-19 pandemie. Enerzijds is het genoegzaam bekend welke negatieve gevolgen de pandemie heeft gehad op de geestelijke gezondheid, daarbij zijn er ook tips gegeven door collega psychologen en andere instanties. Bekijken wij de positieve kant van de medaille, dan heeft de pandemie ertoe geleid dat geestelijke gezondheid (wereldwijd) meer aandacht heeft gekregen. De pleitzorg voor meer investeringen in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en toegankelijkheid van GGZ-diensten werd steeds luider, en nam ook de zichtbaarheid van psychologen toe. Uiteraard zullen wij erop moeten toezien dat wij deze trend aanhouden om geestelijke gezondheid in de schijnwerpers te blijven houden.

Ik ontkom dan ook niet aan de plicht om de organisatie Mental Health Suriname te complimenteren voor de wijze waarop zij aandacht vraagt voor GGZ in Suriname. Dat is ook precies de bedoeling van mijn artikelen; om een bescheiden bijdrage te leveren aan de verdere bewustwording van geestelijke gezondheid.

Heel lang werd geestelijke gezondheid onderbelicht, en zou menigeen ervan uitgaan dat elke positieve media exposure omarmt wordt door eenieder die werkzaam is in de GGZ. Wat dit punt betreft heeft 2020 mij geleerd dat een mindshift nog wat tijd in beslag zal nemen. Wij als psychologen vormen een welkome versterking voor het zorglandschap en de GGZ, en zullen wij één vuist moeten maken met de overheid en andere stakeholders om SAMEN de geestelijke gezondheid te blijven promoten.

Het is dus the most wonderful time of the year om aan zelfreflectie te doen. Waarheen met de geestelijke gezondheid in Suriname? Hoe kunnen de diverse beroepsgroepen beter samenwerken om geestelijke gezondheid verder te promoten? Welke rol kunnen wij als psychologen nog meer vervullen in de GGZ? De kansen liggen voor het oprapen in 2021.

Collega’s van de beroepsvereniging SVPO en psychologie studenten van AdeKUS: er is genoeg werk aan de winkel voor ons. Wij kunnen het…. SAMEN!

Rest mij u bezinningsvolle en Covid-19 vrije feestdagen toe te wensen, en een zeer voorspoedig maar bovenal geestelijk gezond 2021.