Op donderdag 5 december 2019 heeft de voorzitter van het parlement van
Amerika een procedure gestart voor het afzetten van de Amerikaanse president. Ze zei: "The
president’s actions have seriously violated the Constitution, he leaves us no
choice but to act." Dus de president heeft volgens Nancy Pelosi de constitutie zodanig
vertrapt dat zij gedwongen was om te reageren. Een president in Amerika mag
namelijk zijn macht niet misbruiken voor politiek of persoonlijk gewin.
De
reden voor deze “impeachment inquiry” is het feit dat de Amerikaanse president
zijn macht zou hebben misbruikt toen hij militaire steun aan Oekraïne
achterhield in ruil voor een onderzoek naar corruptie van zijn mogelijk
politieke tegenstander in de verkiezingen van 2020, Joe Biden. Volgens Pelosi
ging dit ten koste van de Amerikaanse nationale veiligheidsbelangen (Dzhanova,
2019). Deskundigen zijn bang dat deze afzettingsprocedure geen kans van slagen
heeft. Dit komt omdat de republikeinen de macht hebben in de Senaat. Amerika
kent geen DNA maar Huis van Afgevaardigden. Zij stellen een aanklacht op en de
Senaat neemt een uiteindelijke beslissing.
Suriname
De Surinaamse grondwet schrijft voor dat wie het ambt van president wil
beoefenen, geen handelingen moet hebben verricht strijdig met de Grondwet
(Artikel 92). Dit betekent dat het vonnis van de Krijgsraad op 29 november 2019
enorme gevolgen zou moeten hebben voor de president.
De grondwet schrijft verder voor dat De Nationale Assemblee (DNA) het
hoogste orgaan is van de staat (Artikel 55). Dus hoger dan de functie van
president. Dit is niet vreemd, omdat DNA rechtstreeks wordt gekozen door het
volk. In Amerika wordt de president verdacht van machtsmisbruik en daarom is er
een afzettingsprocedure opgestart. In Suriname is er een veroordeling. Volgens
het vonnis van de Krijgsraad is er sprake van overtuigend bewijs voor het
medeplegen van moord (Vonnis in het 8 decemberproces, 2019). In Amerika was een verdachtmaking voldoende
om Nancy Pelosi in actie te laten komen. In Suriname is zelfs een
veroordeling niet voldoende om de voorzitter van het parlement in actie te
laten komen.
Ik heb vele mensen gehoord die een beroep deden op de president om af
te treden. Het is net alsof men president Trump zou vragen of hij zijn macht
heeft misbruikt. Natuurlijk zegt hij dat hij zijn macht niet heeft misbruikt.
Dit is een kwestie van de balans tussen de drie machten binnen de democratie.
De uitvoerende macht, wetgevende macht en de rechtelijke macht. De wetgevende
macht heeft als taak om de uitvoerende macht te allen tijde te controleren.
Controleren op beleid en op het naleven van de Grondwet. Zodra de Grondwet
wordt vertrapt, dient de wetgevende macht in te grijpen zoals Nancy Pelosi dat
deed. De wetgevende macht heeft daar genoeg tools voor. Zoals eerder al
benoemd, is zij het hoogste orgaan binnen de staat. Artikel 74 lid a zegt dat DNA het besluit
kan nemen tot het tussentijds doen aftreden van de president en de vicepresident. De verstoring in dit
proces heeft volgens mij te maken met politieke belangen. Zes en twintig van de
een en vijftig zetels in De Nationale Assemblee zijn in handen van de partij
van de president. De voorzitter en vice-voorzitter komen uit dezelfde politieke
organisatie. Deze politieke realiteit geeft een andere kijk op de
balansverhouding uitvoerende macht en wetgevende macht ondanks de ernstige
schending van de Grondwet. Deze houding van De Nationale Assemblee zorgt ervoor
dat het vertrouwen in de democratie in Suriname gaat wankelen.
Politie, M. v. (1995). Fundamentele
Surinaamse Wetgeving. Paramaribo: Ministerie van Justitie en Politie.
Vonnis in het 8 december proces , KRG-2019-46 (Krijgsraad November 29,
2019).