André Haakmat overleden op 85-jarige leeftijd
André Haakmat (1939-2024) is maandag op 85-jarige leeftijd in Amsterdam overleden. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld in Suriname na de staatsgreep in 1980. Na de Decembermoorden heeft hij zich verzet tegen het bewind van Desi Bouterse. "André Haakmat, jurist en publicist, werd minister enkele maanden na de
militaire coup van begin 1980 in Suriname, in de overtuiging dat de
democratie snel zou worden hersteld. Maar hij onderging hetzelfde lot
als zoveel anderen die de omwenteling in goede banen meenden te kunnen
leiden", schrijven Hans Buddingh' en Sjoerd de Jong in een necrologie vandaag in NRC Handelsblad.
Eind 1982 viel Haakmat in ongenade bij Bouterse, toen hij met gelijkgezinden aandrong op vrije verkiezingen en herstel van de democratie. Op 8 december 1982 namen de militairen bloedig wraak: vijftien tegenstanders van het regime, onder wie vrienden van Haakmat, werden vermoord in Fort Zeelandia. Zelf was hij na een aanslag op zijn leven net op tijd het land ontvlucht.
Toen de militairen in 1980, vijf jaar na de Surinaamse onafhankelijkheid, de macht grepen in het land werkte Haakmat als onderwijsinspecteur in Amsterdam. Hij werd naar Suriname gehaald door zijn oude vriend Henk Chin A Sen, die op verzoek van de militairen als premier was aangetreden. Ze kenden elkaar van de Vereniging Ons Suriname in Amsterdam, waarvan destijds veel Surinaamse studenten lid waren.
Eenmaal in Suriname was Haakmat aanvankelijk adviseur van de regering. Nadat de grondwet was opgeschort en Chin A Sen was benoemd tot president, werd hij in de tweede burgerregering na de coup vicepremier en ‘superminister’ met de portefeuilles van Buitenlandse Zaken, Justitie, Leger en Politie. Hij was onder meer verantwoordelijk voor de oprichting van het Bijzonder Gerechtshof, een omstreden juridisch vehikel om ambtenaren en oud-regeringsleden te vervolgen voor corruptie. Wegens gebrek aan bewijs kwam het maar tot enkele veroordelingen. Tegen oud-premier Henck Arron, die de onafhankelijkheid tot stand had gebracht, kon niets worden ingebracht.
Aan Haakmats ministerschap kwam al in januari 1981 een eind, niet onverwachts. Met toespraken waarin hij zich "in hart en nieren een parlementaire democraat” noemde, had hij het ongenoegen van de legertop over zich afgeroepen. Ook was hij ongerust dat de militaire leiding zich zou ontpoppen tot een ware junta, onder druk van de steeds heviger protesten uit de Surinaamse samenleving. Als adviseur van de Moederbond, een grote vakbond, probeerde Haakmat in overleg met de militairen tevergeefs een terugkeer naar de democratie te bewerkstelligen. Eind 1982 escaleerden de spanningen, met een grote staking en dreigende taal van Bouterse. Haakmat overleefde op het nippertje een aanslag op zijn leven en wist via Frans-Guyana te vluchten naar Nederland.
In Nederland werd Haakmat een spil in het verzet tegen het bewind van Bouterse, al bleef hij door zijn politieke verleden ook omstreden. Hij hervatte zijn werk als jurist in Amsterdam en werd actief in de kinderbescherming. Geregeld kwam hij in de publiciteit met opiniestukken, interviews en boeken over Suriname. Zestien jaar na zijn vlucht reisde hij voor het eerst weer naar Suriname, waar hij een verzoeningsgesprek had met Bouterse, inmiddels leider van de politieke partij NDP. Niettemin bleef hij volhouden dat de voormalige legerleider moest worden berecht voor de Decembermoorden, schrijven Buddingh' en De Jong.
Vandaag
-
14:23
Politieke partijen bezorgd over ‘misstanden’
-
13:16
Reactie op 'Surinaams staatsleiderschap onder druk...'
-
11:14
Tientallen gewonden bij pensioenprotest voor Argentijns congres
-
09:42
Vakantieganger in val gelokt en beroofd
-
09:18
Reactie op 'OMO-schuld van SRD 8,3 miljard: Wie betaalt de rekening?'
-
07:21
VK tekent overeenkomst om Chagoseilanden aan Mauritius over te dragen
-
05:24
Bewolking en regen houden aan
-
03:36
Taxiën door de politiek: "We willen gewoon rust in ons leven"
-
01:49
Rapar ziet af van live-show met president Santokhi als gast
-
00:37
Hof van Justitie stelt Stichting Wan Okasi in het gelijk
-
00:00
DSB keert SRD 200 miljoen dividend uit na winst van SRD 698 miljoen
Gisteren
- Actie bij Medische Zending: personeel eist uitbetaling toegezegde middelen
- Lancering StarTV nationaal en internationaal
- Granmorgu FPSO gaat fabricagefase in
- OKB grijpt in om stemrecht van burger veilig te stellen
- 'Suriname 2050': Olie geen doel, maar hefboom voor ontwikkeling
- Brazilië hoopt binnen 28 dagen officieel vrij te zijn van vogelgriep
- Surinaams staatsleiderschap onder druk door machtsdronkenheid
- Fout in kiezersbestand: Vrouw uit Nickerie moet stemmen in Wanica
- VES bepleit 10 stappen voor zorgvernieuwing zonder extra investeringen
- Voorkeursstemmen: Wat houdt dit in?
- Volksgezondheid lanceert digitale patiëntenportal
- Meer momenten van zon vandaag
- Taxiën door de politiek: De wijze woorden van de Poppenkast
- Column: Gefocust blijven
- Nieuwe rechter Sanches ‘bijzondere aanwinst’ voor rechtspraak
- Optsu en D-TV Express dagen Santokhi en Rapar voor de rechter
Eergisteren
- NDP: Bouwen aan een duurzaam en inclusief groeimodel
- Sibibusi Beweging: Democratie vraagt betrokkenheid
- Staat gaat in hoger beroep tegen vonnis zaak Wan Okasi
- IsDB keurt US$ 75 miljoen goed voor nieuwbouw AZP
- Advocaat Sitaram: Geen case tegen ex-minister Somohardjo
- EU-gezanten bereiken akkoord over wapenfonds van 150 miljard euro
- Honderd militairen ingezet voor verkiezingssurveillance
- De Paradox van het Denken en de Macht (slot)
- Live inzicht in kiezersopkomst en telling via nieuwe app
- Gewapende overval magazijn Kirpalani: Twee security guards mishandeld
- Lucky Store heropent na verwoestende brand: Issa wil structureel optreden
- Veel beloftes, weinig plan: BINI fileert partijprogramma’s
- Ramadhin: Integriteit in de zorg is geen keuze, maar een vereiste
- Nog meer bewolking en buien
- Taxiën door de politiek: "Als ik een keer president word..."
- Caricom-waarnemers: Geen signalen over verkiezingsfraude
- Column: De illusie en onze Guyanese ‘vrienden’
- Eskak teleurgesteld: We zijn terug bij af zonder artikel 27