Rusland: Putin claimt verpletterende vijfde overwinning

Vladimir Putin zou zijn vijfde termijn als president altijd met een verpletterende overwinning claimen, geconfronteerd met drie andere kandidaten die allemaal door het Kremlin waren goedgekeurd. Maar toen verkiezingsfunctionarissen zeiden dat de resultaten hem meer dan 85% van de stemmen opleverden, zei hij dat de Russische democratie transparanter was dan die van velen in het Westen.

In werkelijkheid mocht geen enkele geloofwaardige oppositiekandidaat zich kandidaat stellen.

Aanhangers van de dode Putin-criticus Alexei Navalny voerden symbolische protesten uit.

Hun 'Middag tegen Putin'-initiatief zorgde ervoor dat er lange rijen kiezers ontstonden in Russische steden, waaronder Moskou en Sint-Petersburg, en bij veel ambassades in het buitenland, maar het zou nooit enige invloed op de uitslag hebben.

Waarnemingsgroep OVD-Info zei dat zeker 80 Russen zijn gearresteerd. Er was geen herhaling van de sporadische aanvallen op sommige stembureaus die vrijdag plaatsvonden.

Westerse landen stonden in de rij om de stemming als vrij noch eerlijk te veroordelen.

Duitsland noemde het een 'pseudo-verkiezing' onder een autoritaire heerser die afhankelijk was van censuur, repressie en geweld.

De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Lord Cameron, veroordeelde "het illegaal houden van verkiezingen op Oekraïens grondgebied".

De Oekraïense president Volodymyr Zelenski zei dat "de Russische dictator een nieuwe verkiezing simuleert".

In de woorden van marine-bondgenoot Leonid Volkov, die vorige week in ballingschap in Litouwen brutaal met een vleeshamer werd geslagen: "De percentages die voor Putin zijn berekend, staan uiteraard niet in de geringste relatie met de werkelijkheid."

De Russen hadden drie dagen de tijd om te stemmen en mensen in de door Rusland bezette gebieden van Oekraïne hadden zelfs nog langer, in een poging de inwoners ervan te overtuigen deel te nemen.

Eén ambtenaar van de verkiezingscommissie werd zondag gedood in de bezette stad Berdyansk en bewoners spraken over pro-Russische collaborateurs die met stembussen en vergezeld van gewapende soldaten van huis tot huis gingen.

Maar op de zorgvuldig gecontroleerde Russische staatstelevisiekanalen werd het resultaat als een triomf begroet.

"Dit is een ongelooflijk niveau van steun en eenheid rond de figuur van Vladimir Putin", zei een correspondent opgewonden, "en een signaal aan de westerse landen".

President Putin was meer ingetogen toen hij vragen van verslaggevers beantwoordde, maar hij noemde de Russische presidentiële campagne wel veel geavanceerder dan die van de VS, daarbij verwijzend naar het Russische gebruik van online stemmen, dat volgens functionarissen acht miljoen kiezers opleverde.

Putin was eerder gefilmd toen hij met één enkele toetsaanslag zijn democratische recht uitoefende.

"Het is transparant en absoluut objectief", opperde hij, "niet zoals in de VS, waar stemmen per post... je kunt een stem kopen voor $ 10".

Onafhankelijke waakhond Golos mocht de stemming niet observeren, maar er zijn berichten verschenen over onregelmatigheden, evenals druk op werknemers in de publieke sector om in stembureaus of online te stemmen.

President Putin prees de actievoerders van de oppositie omdat ze kiezers aanmoedigden om in grotere aantallen te komen stemmen, hoewel hij degenen veroordeelde die hun stembiljetten onklaar maakten en zei dat er actie tegen hen zou worden ondernomen.

Voor het eerst verwees hij naar Alexei Navalny bij naam, een maand nadat zijn meest uitgesproken criticus stierf in een strafkolonie binnen de poolcirkel.

In een opmerking die mogelijk gericht was op het weerleggen van de wijdverbreide beschuldigingen dat hij Navalny had laten vermoorden, bevestigde Putin berichten dat hij had geprobeerd hem uit te wisselen voor gevangenen in het Westen, maar op voorwaarde dat zijn rivaal nooit zou terugkeren.

"Ik zei dat ik ervoor ben, maar helaas is wat er is gebeurd, gebeurd. Wat kun je doen? Dat is het leven."

Yulia Navalny beschreef hoe ze zes uur in de rij stond buiten de Russische ambassade in Berlijn als onderdeel van de proteststemcampagne. Ze zei dat ze de naam van haar overleden echtgenoot op haar stembiljet had geschreven en prees iedereen die kwam opdagen, omdat ze haar "de hoop had gegeven dat alles niet tevergeefs is".

Een protestkiezer in Londen zei dat ze meer dan zeven uur in de rij had gestaan voordat ze haar stem uitbracht.

Activist en advocaat Lyubov Sobol zei in Washington DC dat de proteststemmen niet zouden worden weerspiegeld in de resultaten van het Kremlin, "maar deze solidariteit, dit symbool, is niettemin belangrijk".

De Russische presidentsverkiezingen zouden nooit een gelijk speelveld zijn. Het Kremlin heeft een strenge controle over het politieke systeem, de media en de verkiezingen.

Nikolai Charitonov, kandidaat voor de Communistische Partij, behaalde iets meer dan 4% van de stemmen en zijn medekandidaten zelfs nog minder.

Geen van de drie waren serieuze kandidaten en Kharitonov prees de president zelfs voorafgaand aan de verkiezingen omdat hij "probeerde de natie te consolideren voor de overwinning op alle gebieden".

Miljoenen Russen zullen voor een vijfde presidentstermijn van Putin hebben gestemd, deels omdat ze geen geloofwaardig alternatief zien.

Maar dat komt puur omdat het Kremlin elke mogelijke uitdager uit het politieke landschap heeft verwijderd. Tegenstanders zijn ofwel in de gevangenis beland, ofwel in ballingschap gevlucht, ofwel zijn ze om het leven gekomen.

Een paar weken lang was er de suggestie dat een anti-oorlogspoliticus, Boris Nadezjdin genaamd, aan de macht zou kunnen komen. Maar vorige maand werd hij uitgesloten door de verkiezingscommissie, omdat steeds meer Russen zijn boodschap warm vonden en in de rij stonden om hun steun te betuigen.