Haïtiaanse bendeleider dreigt met 'burgeroorlog' als premier niet aftreedt

De bendeleider achter het geweld dat de Haïtiaanse hoofdstad teistert, heeft gewaarschuwd dat er een 'burgeroorlog' zal uitbreken als de premier van Haïti, Ariel Henry, niet aftreedt. Jimmy "Barbecue" Chérizier uitte de dreiging toen leden van zijn bende probeerden de luchthaven van de hoofdstad te veroveren om te voorkomen dat Henry terugkeerde uit het buitenland.

De onrust heeft zich naar andere steden verspreid en er is melding gemaakt van een gevangenisopstand in Jacmel. Duizenden zijn door het geweld ontheemd geraakt.

Barbecue, die de machtige bendealliantie van de G9 leidt, zei dinsdag dat "als Ariel Henry niet aftreedt... we regelrecht afstevenen op een burgeroorlog die tot genocide zal leiden".

De G9-alliantie heeft een golf van geweld ontketend, waaronder aanvallen op politiebureaus en de bestorming van de twee belangrijkste gevangenissen van het land. Duizenden gevangenen zijn zaterdag ontsnapt tijdens een massale ontsnapping uit de gevangenis.

Haïti wordt al jaren geteisterd door bendegeweld. Maar terwijl premier Henry vorige week op bezoek was in Kenia, escaleerde Barbecue het geweld.

Henry wilde een deal sluiten waarbij Kenia leiding zou geven aan een multinationale politieoperatie om het geweld in Haïti te onderdrukken.

Barbecue vreest dat Henry de strijdkrachten zou gebruiken om aan de macht te blijven. De bendeleider verzet zich tegen de premier sinds hij kort na de moord op president Jovenel Moïse in juli 2021 de macht overnam, zonder verkiezingen.

Critici van Henry beweren dat zijn bewind onwettig is. Ze wijzen ook op het feit dat hij twee en een half jaar na zijn aantreden nog steeds geen presidentsverkiezingen heeft georganiseerd, zoals hij oorspronkelijk had beloofd.

De premier heeft sinds het uitbreken van het geweld niet meer in het openbaar gesproken. Hij heeft alleen de afkondiging van de noodtoestand geretweet die een van zijn ministers tijdens zijn afwezigheid had afgekondigd.

De verblijfplaats van Henry was dagenlang onbekend tot dinsdag laat, toen hij van New Jersey naar het Amerikaanse grondgebied van Puerto Rico vloog. Volgens berichten was hij van plan om in de hoofdstad Port-au-Prince te landen, maar de luchthaven bleef gesloten vanwege de gevechten in de buurt.

De directeur van de burgerluchtvaartautoriteit in de naburige Dominicaanse Republiek zei dat hij het vliegtuig van Henry de toestemming had geweigerd om in het land te landen omdat er geen vluchtplan aanwezig was.

Haïtiaanse media melden dat Henry nu op zoek is naar alternatieve routes terug naar het land.

Het is niet duidelijk wat de doelstellingen van bendeleider Barbecue op de langere termijn zijn. Dinsdag riep hij de Haïtianen op zich te verenigen.

'Ofwel wordt Haïti een paradijs voor ons allemaal, ofwel een hel voor ons allemaal', zei hij tegen journalisten, terwijl hij een kogelvrij vest droeg.

Haïti heeft geen gekozen regeringsfunctionarissen. Sinds 2016 zijn er in het land geen verkiezingen meer gehouden. Het vacuüm dat is ontstaan door het gebrek aan gekozen functionarissen is opgevuld door bendes, die naar schatting ongeveer 80% van de hoofdstad in handen hebben.

Ontvoeringen voor losgeld komen vaak voor en veel scholen en ziekenhuizen moesten sluiten vanwege het gebrek aan veiligheid.

Medische liefdadigheidsinstelling Artsen Zonder Grenzen (AZG) zei dat het haar mobiele klinieken op verschillende locaties tijdelijk moest opschorten.

"We zijn bang dat we geen medicijnen en medische benodigdheden meer zullen hebben, die absoluut essentieel zijn om tegemoet te komen aan de enorme behoeften waarmee we momenteel worden geconfronteerd", zei Mumuza Muhindo Musubaho, hoofd van de missie van Artsen Zonder Grenzen.

Het geweld concentreert zich tot nu toe vooral in de hoofdstad en haar omgeving. Maar er zijn ook berichten over schietpartijen in de stad Jeremy, in het zuidwesten, en over een gevangenisopstand in Jacmel in het zuiden.

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties zei later op woensdag een spoedvergadering te zullen houden om het geweld te bespreken.

Volgens de Verenigde Naties zijn ongeveer 15.000 mensen ontheemd geraakt door het conflict.