Trump begint Midden-Oostenreis met reeks deals in Saudi-Arabië

De Amerikaanse president Donald Trump is dinsdag begonnen aan een vierdaagse reis door het Midden-Oosten met een bezoek aan Saudi-Arabië. Tijdens zijn aankomst in Riyad ondertekende hij samen met kroonprins Mohammed bin Salman diverse economische en bilaterale samenwerkingsovereenkomsten. De reis vindt plaats tegen de achtergrond van spanningen in de regio, waaronder het nucleaire programma van Iran en de oorlog in Gaza.

Trump werd op de luchthaven King Khalid International Airport ontvangen door de Saudische kroonprins, waarna de twee zich terugtrokken in een ceremoniezaal waar traditionele Arabische koffie werd geserveerd. Tijdens een kort mediaoptreden prees Trump zijn band met de kroonprins: "Ik geloof echt dat we elkaar heel erg mogen."

In de daaropvolgende ontmoeting tekenden beide partijen meer dan een dozijn overeenkomsten, gericht op samenwerking tussen de krijgsmachten, ministeries van justitie en culturele instellingen. Later op de dag stond een investeringsconferentie gepland, waar aanvullende economische akkoorden worden verwacht. Prins Mohammed beloofde eerder al voor 600 miljard dollar aan investeringen in de VS, terwijl Trump suggereerde dat een bedrag van 1 biljoen dollar wenselijker zou zijn.

Ceremoniële ontvangst
Trump werd tijdens zijn aankomst geëscorteerd door F-15-straaljagers van de Saudische luchtmacht, een zeldzaam eerbetoon. In het koninklijk hof van het Al Yamamah-paleis volgde een formele lunch en begroeting met prominente gasten en zakenlieden. Onder hen bevonden zich onder anderen Stephen Schwarzman (Blackstone), Larry Fink (BlackRock) en Elon Musk (Tesla en SpaceX).

De warme ontvangst stond in schril contrast met het bezoek van voormalig president Joe Biden in 2022, dat overschaduwd werd door spanningen rond de moord op journalist Jamal Khashoggi. Biden probeerde destijds de olieprijzen te temperen, maar hield afstand tot de Saudische kroonprins.

Belangen en investeringen
Het bezoek van Trump is niet alleen symbolisch. Saudi-Arabië en andere OPEC+-landen hebben hun olieproductie verhoogd, wat gunstig is voor Trumps streven om de Amerikaanse inflatie te beperken via lagere energieprijzen. Tegelijkertijd heeft het koninkrijk een olieprijs van circa 96 tot 98 dollar per vat nodig om zijn begroting sluitend te houden. De prijs van Brent-olie sloot maandag echter op 64,77 dollar.

Na Saudi-Arabië reist Trump door naar Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten. In alle drie de landen zijn vastgoedprojecten in ontwikkeling die gelinkt zijn aan de Trump Organization.

Geen bezoek aan Israël
Opvallend is dat Trump Israël overslaat tijdens deze reis. Dat besluit komt op een moment van toenemende spanningen in de regio en zet vraagtekens bij de relatie tussen de VS en Israël. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu liet weten dat hij niet vooraf was geïnformeerd over Trumps recente besluit om de Amerikaanse luchtaanvallen op Houthi-rebellen in Jemen stop te zetten.

Volgens William Wechsler van de Atlantic Council wijst de keuze van Trumps reisroute erop dat de Golfstaten momenteel nauwere banden onderhouden met Washington dan Israël. Trump zelf hoopt de inspanningen om de betrekkingen tussen Saudi-Arabië en Israël te normaliseren nieuw leven in te blazen, maar dat lijkt voorlopig moeilijk gezien het voortdurende conflict tussen Israël en Hamas.

Voorzichtige diplomatie
Prins Mohammed ontving onlangs de Palestijnse vicepresident Hussein al-Sheikh in Jeddah, wat werd gezien als een diplomatiek signaal. Riyad heeft herhaald dat het pas bereid is tot normalisatie met Israël als er Amerikaanse veiligheidsgaranties komen, hulp bij het ontwikkelen van een civiel kernenergieprogramma en concrete stappen richting een Palestijnse staat worden gezet.

Trump zegt met deze reis zijn strategie van "deal diplomacy" voort te zetten, waarbij economische en politieke belangen nauw verweven zijn. Tijdens zijn bezoek worden mogelijk nog nieuwe akkoorden aangekondigd op het gebied van kunstmatige intelligentie, energie en wapendeals.