In zijn boek: Leadership: six studies in World Strategy, schrijft Henry Kissinger, oud-Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken dat “zonder leiderschap drijven instellingen weg en streven naties naar een groeiende irrelevantie en uiteindelijk naar een ramp”. Politieke leiders van wie Kissinger vond dat zij voor leiderschap hadden gezorgd, waren volgens hem allemaal “stoutmoedig, besluitvaardig, hadden een krachtige visie, wilskracht en een sterk realiteitsgevoel. Zij aarzelden niet om controverses en diepgewortelde belangen aan te pakken”

De leiders (plus hun opmerkelijke eigenschappen) over wie Kissinger schrijft zijn: Konrad Adenauer (nederigheid); Charles de Gaulle; (wilskracht); Richard Nixon (evenwichtigheid); Anwar Sadat (buitengewoon); Lee Kuan Yew; (briljant) en Margaret Thatcher (overtuigend)

In een weldoordacht artikel, Leadership, crisis, opportunity (dawn newspaper 17 juni 2024) gaat de voormalige Pakistaanse ambassadeur, Maleeha Lodi verder in op het leiderschapsvraagstuk. Hoewel zij haar analyse voornamelijk baseert op haar eigen land, geldt haar analyse in vele opzichten ook voor enkele andere landen, waaronder Suriname.

Leiderschap
In veel landen die geconfronteerd worden met uitdagingen zoals politieke polarisatie, economische kwetsbaarheid en institutioneel verval, is volgens Lohdi het overkoepelende ontbrekende element door de jaren heen geweest: Leiderschap, want het uitoefenen van alleen macht leidt niet tot leiderschap. Een manager is geen leider; managers weten in het algemeen de status quo te handhaven, terwijl leiders de vaandeldragers en agenten van verandering zijn.
Dat roept de vraag op “wat zijn de essentiële kwaliteiten van een politieke leider die hem/haar in staat stellen de omgeving vorm te geven, mensen te verenigen en een land naar transformatie en verandering te leiden”.

Essentiële kwaliteiten bij leiderschap:
1.Een visie die tot de publieke verbeelding kan spreken, de bevolking kan inspireren en een weg kan uitstippelen naar wat mogelijk is in de toekomst. Een visie zorgt voor transformationeel leiderschap dat cruciaal is in uitdagende tijden.

2. Leiderschap betekent ook karaktersterkte, toewijding aan ethische praktijken en het hebben en principieel vasthouden van integriteitsnormen.

3. Leiderschap houdt ook in dat er een strategie moet zijn om een visie uit te voeren en op koers te blijven om die visie te verwezenlijken.

4. Visionaire leiders zetten een duidelijke richting uit, gaan vol vertrouwen die richting op, zijn bereid risico’s te nemen en niet bang voor tegenstand waarmee zij onvermijdelijk te maken krijgen van gevestigde belangen en diepgeworteld elites.

5. Effectief leiderschap vereist niet alleen het uitstippelen van een visie over de toekomst, maar ook een strategie om deze te implementeren en het smeden van een nationale consensus om deze te ondersteunen. Een evaluatie op basis van dit criterium maakt duidelijk dat veel Surinaamse  leiders deze test niet kunnen doorstaan. Al decennia draait de politiek in Suriname om macht, privileges, patronage benoemingen van familie en vrienden en partijloyalisten.

6. Leiderschap bij de overheid moet ook inhouden een strategie om de juiste mensen op de juiste plaatsen te benoemen. Geëvalueerd aan de hand van dit criterium blijkt dat in Suriname teveel personen worden verheven boven het niveau van hun kennis en kunde. De voorrang gaat uit naar wie het dichtst bij de baas staat, niet naar verdiensten of wie het best gekwalificeerd is om de klus te klaren.

7. Een andere ingrediënt van leiderschap is het vermogen om mensen te motiveren en te inspireren om de beleidsdoelen te ondersteunen. Dit betekent verbindingen maken met de burgers, begrijpen wat zij willen en hun vertrouwen winnen. Dit vereist een effectieve communicatie met de samenleving. Een grote fout van iedere regering is wanneer zij haar eigen propaganda gaat geloven.

Conclusies
Lodhi wijst erop dat alle landen die te maken hebben gehad met multi crises in bestuur,  economie, politiek, onderwijs, veiligheid en gezondheidszorg, zijn deze te boven gekomen waarbij de belangrijkste onderscheidende factor was de kwaliteit van het leiderschap. Het succes was afhankelijk van leiders die een competente regering leidden die zich had gecommitteerd aan strikte bezuinigingen en structurele hervormingen en die de motivatie, politieke wil en geloofwaardigheid had om maatregelen te nemen die duurzame dividenden zouden opleveren.

Landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika die de economische omslag hebben gerealiseerd, hebben bekwame teams van professionals ingezet die hun regeringen hielpen bij het implementeren van vernieuwingen en hervormingen. Hierdoor konden de landen door de crisis heen navigeren naar duurzaam herstel en groei.
In elk succesvol geval van een land dat de weg naar een betere toekomst insloeg, was de kwaliteit van de professionals die het hervormingsproces vormgaven en toezicht op hielden, aanzienlijk. Maleeha Lohdi benadrukt “het was het leiderschap dat het juiste team koos en hen vervolgens begeleidde en inspireerde om resultaten te boeken”.

Helaas hebben wij in de afgelopen 50 tot 75 jaar geen Surinaamse leiders gehad die geschiedenis hebben kunnen schrijven en het land uit de multi-crises hebben kunnen bevrijden. De oude politieke leiders moeten beseffen dat zij niet hebben gemotiveerd noch geïnspireerd en dat een verarmde en ontmoedigde Surinaamse natie anno 2024 weinig hoop heeft voor de toekomst. Suriname heeft nieuwe leiders nodig, nieuwe gezichten, nieuwe, intelligente, sterke en energieke personen.

Rudie Alihusain