Te laat?
12 Jun, 22:43
foto


De ‘grote-beloften machine' draait weer op volle toeren nu de verkiezingen naderen. Aspirant-politici en overlopers richten eigen partijen of bewegingen op. Het aantal personen dat een gooi doet naar het pluche in DNA is talrijk. Als je het niet zou weten, zou je denken dat er 150 in plaats van 51 plekken te verdelen zijn. Allen beloven Suriname tot 'grote hoogten' te brengen. Een aantal politici doet inspiratie op door reisjes naar succeslanden zoals Singapore. Enkele jaren terug beloofde één van hen van Suriname een Dubai aan de Surinamerivier te maken. Het is tot nu gebleven bij mooie praatjes. De hamvraag is óf wat elders werkt ook gaat werken in Suriname?

Lessen voor Suriname
In mijn artikel uit november 2015 (40 jaar Republiek: leren van andere landen) heb ik uiteengezet waarom Singapore tot de top 5 van de best presterende economieën behoorde en een hoog welvaartsniveau kent. En welke lessen Suriname kan trekken uit het voorbeeld van Singapore. In de vijf daaropvolgende jaren heeft de toenmalige regering Bouterse/Adhin het land echter in een nog dieper ravijn gestort. Door het gevoerde wanbeleid zit Suriname nu opgescheept met een streng IMF-herstelprogramma.

Nieuwe kans
Er is nu een nieuwe kans om Suriname tot 'grote hoogten' te brengen. De oil & gas sector biedt daarvoor veel opportunities. De mouwen moeten worden opgestroopt. Alleen met hard en innovatief werken krijg je ontwikkeling. De arbeidsproductiviteit van de Surinamer moet omhoog. De president werkt hard en maakt veel uren. Of hij dat ook op een slimme en effectieve manier doet, kan ik niet goed beoordelen. Wat ik echter wel signaleer is dat de gemiddelde Surinamer zijn voorbeeld niet massaal opvolgt. In februari heb ik in mijn artikel (Gebrek aan uitvoeringscapaciteit (2); een oplossingsrichting) uiteengezet dat er een doordachte human capital strategie nodig is om kansen te benutten.

Arbeidsethos: culturele dimensie
Er zijn echter enkele obstakels. Het onderwijs sluit onvoldoende aan op de vraag van de arbeidsmarkt. Goed bedoelde initiatieven van Staatsolie en andere organisaties daargelaten. Die zijn slechts een druppel op de gloeiende plaat. Er is geen beleidscontinuïteit in het onderwijs. Getuige de vele wisselingen in de leiding van dit departement in de afgelopen 15 jaar. Onderwijsvernieuwing is een kwestie van een lange adem. Maar er is een groter obstakel. Dat heeft te maken met de motivatie om te werken; de intrinsieke opvatting dat je volwaardig bijdraagt aan de samenleving als je betaald werk verricht. Het gaat om de wil om te werken en de inzet die iemand toont bij het uitvoeren van de taken. Ofwel het arbeidsethos van de Surinamer.

Die arbeidsethos is niet eenduidig te definiëren. De ene groep ging op voedseljacht en als die voldoende had verzameld, was die gewend om weer in zijn hangmat te gaan liggen. Weer een andere groep rechtvaardigt zijn 'luiheid' om te benadrukken dat de overgrootouders hard genoeg gewerkt hebben. Die vinden dat zij nu vooral gecompenseerd moet worden. De masala-eter was van oudsher wel gewend om te ploeteren op het land, maar wil nu rentenieren en chillen. Deze hebben voldoende land en goederen geërfd van (groot)ouders. Zelf de handen uit de mouwen steken, ho maar! De bami-eter laveert tussen alle groepen heen. Deze proberen te stijgen op de maatschappelijke ladder maar dan via de weg van sleeping your way up. De foe-joeng-hai liefhebber werkt hard, verzamelt dollars maar investeert amper in het land zelf.

Maar de voornaamste boosdoener voor het arbeidsethos is de politiek. Vraag een jongere wat die later wil worden, dan zullen 7 op de 10 antwoorden: politicus. Waarom? Binnen vijf jaar ben je door nepotisme, onderhandse opdrachten, regelarij of andere tjuku’s binnen. Daarnaast ziet de jeugd dat boeven, moordenaars en drugscriminelen via de politiek omhoogklimmen.  
 
Komt het nog goed?
Ik hoor zowel Surinamers zelf als mensen in de diaspora de uitspraak “het komt nooit meer goed”. Ik ben een optimistisch mens. Mijn taxatie is dat het nog de goede kant op kan gaan met Suriname; het is nog niet te laat! Macro- economisch blijkt er weer rust te zijn. Bovendien is het economisch potentieel amper ontgonnen; denk aan de oliedollars die onder de zeebodem liggen. 

Een aantal zaken moet anders aangepakt worden. De Surinaamse first-voter zal eerst af moeten rekenen met de:
• ‘Tje-poti mentaliteit’ waarbij de Surinamer alles gratis of zonder enige tegenprestatie wil krijgen;
• ‘A-no-mi’ attitude: als je fout bent geweest of slecht presteert zal jij daar rekenschap voor moeten afleggen;
• ‘Neks-no-fout' doctrine die het mogelijk heeft gemaakt dat stelen en roven van de staat tot nationale hobby is verheven.

In 2025 moeten first-voters kiezen voor integere, capabele en niet-criminele volksvertegenwoordigers die garant staan voor beleidscontinuïteit. Weer experimenteren met de toekomst van het land is uit den boze. En er valt zeker veel te leren van andere landen. Surinaamse politici en bestuurders hoeven het wiel niet telkens zelf uit te vinden. Hoewel ik een keer iemand hoorde grappen: “in Suriname wil men altijd het wiel opnieuw uitvinden, al is het een vierkant wiel”.

Stanley Ramkhelawan

De auteur schrijft sinds 2014 over human capital ontwikkelingen, politiek-bestuurlijke vraagstukken en innovaties in het publiek domein.
Advertenties

Tuesday 22 October
Monday 21 October
Sunday 20 October