Het hekwerk rond de kasreserve van de handelsbanken is niet solide genoeg geweest. Van de US$ 426 kasreserve die de Centrale Bank beheert, is ruim US$ 100 miljoen verdwenen. (Illustratie: René Gompers)
De bom is gebarsten vóór de verkiezingen. 110 dagen te vroeg. En dit zal niet zonder gevolgen zijn. De kraters die deze bom geslagen heeft, zijn vergelijkbaar met die van de maan. We zijn werkelijk in het schrikkeljaar en nu vooral in de historische schrikkelmaand. Het was schrikken toen in januari werd ontdekt dat US$ 100.000.000 (HONDERD MILJOEN AMERIKAANSE DOLLARS) van de SPAARTEGOEDEN bij de Centrale Bank van Suriname (CBvS) is verduisterd. ZOOO S L I M dat pas in december er vage vermoedens waren, maar half januari was pas duidelijk dat gesjoemeld is met gelden. Maar hoe is gesjoemeld, wie allemaal precies hebben gegraaid, waarom er is gesjoemeld en met hoeveel... het plaatje moet nog helemaal worden ingekleurd. Ja, het is heel slim gedaan!
Wie ook verder schuldig is hieraan... Robert van Trikt heeft aan het stuurwiel gezeten. Ook al zou hij opdracht van de president krijgen of van minister Hoefdraad... hij had zijn rug recht moeten houden. En de overige directieleden op de bank moesten zich niet als een bangerik opstellen en zich naar de slachtbank laten leiden. Ze zijn mede debet, al hebben ze nu ook weer braaf hun handtekening geplaatst onder de brief naar de procureur-generaal. Later op de dag is gepland Van Trikt te verhoren. En hopelijk gaat hij dan praten. De man heeft niks meer te verliezen, want hij heeft grove fouten gemaakt en heeft flink gegraaid uit de kluizen van de moederbank. Het land is voor ettelijke miljoenen benadeeld. En over de nationale en internationale schande zullen wij het maar niet hebben. Dus is het te hopen dat Van Trikt begint te praten als een ekster. Je vraagt je soms in gemoede af waar de integere mensen zijn in dit land.
Helaas kom ik ook niet eronderuit om even stil te staan bij vicepresident Ashwin Adhin. Giwani Zeggen heeft hem al een linkse en rechtse dreun gegeven, dus ik hoef al die dingen gelukkig niet te herhalen. En een dag later zal ook columnist Ivan Cairo de genadeslag moeten geven. Alsof de coalitie niet genoeg problemen had met het schandaal op de CBvS, is Ashwin het gaan verergeren. Of hij nou uien of aardappelen (synoniem voor basisgoederen) "in de mond heeft genomen" of niet, de vreemde valuta kasreserve was nooit bedoeld om te gebruiken voor de opsomming die hij gaf. Dit geld is alleen bedoeld als reserve voor de BANKEN en zeker NIET voor de bodemloze put van spilzuchtigen. "Het mag nergens anders voor worden gebruikt (zgn. ring-fencing). Reguliere beleggingen van de kasreserves mogen alleen worden gepleegd in het buitenland en alleen in liquide instrumenten met minimaal een A rating."
Dus niks van: "Het geld is daar om te gebruiken, maar de afspraak was, we zouden het samen met de bankiersvereniging doen, en die mannen zijn boos, want we hebben nagelaten om dat investeringscomité te maken. De mannen hebben gelijk, we zouden samen kijken hoe wij het zouden gebruiken. We gaan het gebruiken, niet dat het zo is dat we het niet gaan gebruiken. Het gaat weer aangevuld worden... Dan gaan we samen managen hoe we dat geld gaan gebruiken, want er moeten importen gedekt worden, basisgoederen moeten betaald worden, interveniëren, aflossingen. Voor zoveel dingen kan je dat geld gebruiken. Maar het geld gaat gebruikt worden en weer aangevuld worden," stelde Adhin.
Inderdaad heeft Adhin niet gezegd "uien en aardappelen". Hij is onjuist geciteerd, maar uien en aardappelen, die via Chotelal geïmporteerd worden, maken deel uit van het basispakket. Moet Ashwin zich druk maken om die twee producten van het pakket?! Het gaat toch om de essentie. Het geld is gebruikt en het mocht niet! En daar gaat de discussie over en niet een taalkundig vraagstuk over 'wat is een citaat'. Ashwin heeft de wind van voren gehad van de president en verschillende toppers van de NDP. Er waren zo'n twintig personen daar getuige van hoe hij een schrobbering heeft gekregen. In plaats dat hij zegt dat hij flink de mist ingegaan is, gaat hij zich verdedigen en de media aanvallen. Wel wat sociale media met hem gedaan heeft, is niet mals.
En de ernstigste kant nu. Hoe gaat het land verder bestuurd worden zonder geld? Het tekort per maand is bijkans SRD 400 miljoen - dat is SRD 666,666 per persoon per maand. Moni no de! Inkomsten uit de goudsector (Iamgold/Grassalco) zullen gebruikt worden om de banken te betalen om de kasreserve aan te zuiveren. Hoe gaat de koers beheerst worden die richting SRD 10 voor de US$ gaat? Stroomprijs kan niet worden verhoogd, geen devaluatie, geen afschaffing van subsidie, de hele show moet doorgaan, want de verkiezing komt eraan. Elke maand is alleen al ongeveer SRD 300 miljoen nodig om de ruim 50 duizend lantimans te betalen. Leningenplafond drukt op het hoofd en we zijn triple C (lijkt wel of we ook triple Corrupt zijn) geworden. Het gaat een hels karwei worden om de gran sula te bevaren. Het wordt tijd dat kulaman Ashwin zich hierom druk maakt dan eisen van rectificatie (dat de peddel wordt geverfd). En heeft hij zeker niet gezegd dat de regering zaterdag of zondag met een verklaring zou komen? Oh nee! Citaat: "morgen of overmorgen", zei hij vrijdagavond. Laat mij hem goed citeren, want straks eist hij nóg een rectificatie met zijn droge ogen ondanks de Chotelal-uien.