Wat kost 1 kWh elektriciteit nu eigenlijk?

Recentelijk las ik een artikel op de website van Starnieuws met de titel Bedrijfsleven wil SRD 0,43 betalen voor een kWh. Wat mij verbaast in de recente discussie over de prijzen van elektrische energie en water is dat niemand zich afvraagt: wat kost 1 kWh elektriciteit of wat kost 1 m3 water nu eigenlijk?
Als je die vraag kan (misschien wel durft te) beantwoorden, pas dan kan mijn inziens het bedrijfsleven zeggen wat ze willen betalen.

Ik kan helaas op dit moment ook geen antwoord geven op de vraag, maar wil de lezers informeren over een gestructureerde methode hoe we het wel kunnen doen.
Handhaven van onrealistische prijzen voor energie en water is niet meer van deze tijd en financieel gezien onhoudbaar. De wereld komt terug van subsidies en steeds meer landen gaan over op 'Full cost pricing'.

Bij Full Cost Pricing bereken je op financieel-economische en technische gronden de kosten (investerings-, operationele en vervangingskosten) van de productie en distributie van elektrische energie en deze kosten worden daarna evenredig doorberekend aan de verschillende gebruikersgroepen.
Denk bijvoorbeeld aan huishoudelijke, industriële en zakelijke gebruikers.
Eén kWh prijs (zoals wordt voorgesteld in het artikel) voor elk bedrijf is een utopie en gaat dwars in tegen het Full Cost Pricing principe.

Bedenk dat de totale elektriciteitsrekening voor industriële en zakelijke gebruikers (vaak) is samengesteld uit de energie component (kWh), een capaciteitscomponent (kVA), een brandstof component en een vastrecht.

Als we de methode goed hanteren kunnen we er voor zorgen dat de prijzen voor de componenten kWh, kVA en vastrecht (redelijk) stabiel blijven voor een periode van zeg 5 jaren. De brandstofcomponent blijft op termijn lastig te voorspellen. In de praktijk worden daarom de brandstof component van de tarieven maandelijks vastgesteld, waardoor uiteindelijk ook de totale elektra rekening maandelijks zal fluctueren.

Utiliteitsbedrijven (water, elektriciteit, telefonie) hebben vaak een monopolie positie op de lokale markt omdat het efficiënter is dat de markt in handen is van één producent dan van twee of meerdere.
Een ongereguleerde monopolist kan echter de prijs en kwaliteit van zijn product naar believen vaststellen. In het algemeen zal dit ertoe leiden dat de prijzen hoger liggen dan maatschappelijk optimaal is.

Er zijn dus zowel vanuit het oogmerk van efficiëntie op korte en lange termijn, als uit rechtvaardigheidsoverwegingen (verdeling van winsten) goede argumenten om een monopolist te reguleren.

Twee veel gebruikte reguleringsmodellen binnen de Full cost pricing methodiek zijn 'cost of service' en 'revenue cap/price cap'.
In de regio wordt Cost of Service (CoS) regulering vaak gebruikt terwijl in West Europa men is overgestapt naar 'revenue cap/price cap regulering'.

Een van de belangrijke randvoorwaarde voor een succesvolle uitwerking van CoS regulering is dat politiek geen rol mag spelen bij de vaststelling van de financiële behoefte van de utiliteit nodig voor het beheer, het in stand houden en uitbreiden van de bedrijfsmiddelen behorende tot de infrastructuur. Bij elektriciteitsmaatschappijen moeten we denken aan hoog- en laagspanningsleidingen, onder- en transformatorstation, generatoren ed. De financiële behoefte van de utiliteit dient uitsluitend bepaald te worden op financieel-economische en technische gronden!

De politiek komt vaak om de hoek komen kijken wanneer tarieven worden vastgesteld.
Het doel van tarieven is dat de kosten voor opwekking en distributie van elektriciteit kunnen worden gedekt en dat deze opbrengsten voldoende middelen verschaffen om de bedrijfsmiddelen ook op lange termijn te onderhouden.
Overheden kunnen op basis van hun regeerprogramma’s incentives geven aan bepaalde groepen. Denk bijvoorbeeld aan speciale tarieven en/of subsidies voor bijvoorbeeld de hotelsector, de rijstindustrie of sociaal zwakkere groepen.

Het streven van CoS regulering is (en rekening houdend met de beleidsuitgangspunten van de regering) de tarieven zodanig aan te passen en vast te stellen dat de totale inkomsten uit de tarieven de utiliteit in staat stelt om al zijn operationele kosten en afschrijvingen terug te verdienen, inclusief een marktconform rendement op het geïnvesteerd vermogen.

Het lijkt mij tijd dat de regering en alle stakeholders voor eens en altijd de kosten/prijsdiscussie uit de wereld kunnen helpen door het (laten) uitvoeren van Cost of Service studie, die door alle stakeholders kan worden gedragen en we afstappen van ad-hoc acties.

Helaas kan ik geen garantie geven dat bij het gebruik van de CoS of enige andere methode wij als afnemers blij, vriendelijker en minder fel zullen reageren indien we hogere tarieven zullen moeten gaan betalen.


Ronald Lieuw-Sjong (info@nscnv.com) is van Next Step Consulting op Curaçao en ondersteunt nutsbedrijven met studies op het gebied van technisch-economische- en elektrische energievraagstukken.