De Surinaamse politieke bestuurscultuur wordt al decennialang gekenmerkt door een combinatie van cliëntelisme, etnische –en patronage politiek, sterk leiderschap  figuren en een zwakke institutionele controle.

De  roep om verandering en het vormen van een politiek platform zgn middenblok als mogelijke oplossing voor de verstarde oude politieke cultuur, waarin  Suriname zich nochtans bevindt, heeft in eerste instantie een zekere mate van euforie opgewekt. Maar gaande weg blijkt dat vanwege diverse redenen het realiseren daarvan stagneert of zelfs onhaalbaar dreigt te worden. Een dergelijk platform dient zich te richten op pragmatisme, transparantie en het verkrijgen van een breed draagvlak binnen de huidige samenleving.

Suriname staat op een kruispunt om een nieuw politiek hoofdstuk te openen, gebaseerd op inclusiviteit, transparantie en pragmatisch leiderschap. Op weg naar de verkiezingen op 25 mei a.s. is nu de tijd om de vraag te stellen in hoeverre burgers, leiders en politieke partijen klaar zijn om een middenweg te kiezen en de toekomst in eigen handen te nemen. Immers, het succes van een middenblok hangt niet alleen af van nieuwe ideeën, maar voornamelijk om de wil van de bevolking en van politici om samen te werken aan een rechtvaardiger en welvarender Suriname.

In de huidige context van Suriname zou een middenblok kunnen bestaan uit burgers en leiders die geen binding hebben met de gevestigde politieke structuren en gefocust is op samenwerking tussen de diverse groepen in de samenleving. Prioriteiten zoals goed bestuur, bestrijding van corruptie en duurzame ontwikkeling dienen leidend te zijn.

Hoe je het keert of draait, de huidige Surinaamse politiek is in de praktijk nog steeds verdeeld langs etnische lijnen, wat samenwerking tussen de etnische gemeenschappen bemoeilijkt. Door te focussen op onze gezamenlijke belangen op korte- middellange- en lange termijn en gedeelde waarden zou een dergelijk politiek platform verandering hierin kunnen brengen.

Veel jongeren in Suriname voelen zich vervreemd van de traditionele politiek. Een middenblok kan een platform bieden voor jonge leiders en vernieuwende ideeën en daarmee een verbinding creëren met een nieuwe generatie.

Hoewel het concept van een middenblok veelbelovend is, zijn er ook uitdagingen. Het gebrek aan vertrouwen in politieke leiders is diepgeworteld en nieuwe bewegingen moeten hard werken om geloofwaardigheid op te bouwen. Daarnaast kan de invloed van gevestigde partijen en machtige belangen een obstakel vormen. Haar succes hangt af van de mate waarin het slaagt om een breed scala aan mensen en ideeën te verenigen, zonder de fouten van het verleden te herhalen.

Een cruciaal element wordt gevormd door een merendeel laaggeschoolde bevolking, wat betekent dat er vaak sprake is van een gebrek aan kritisch denkvermogen over politieke keuzes. Vast staat wel dat actief investeren in educatie en bewustwording veel inspanning en tijd vergen.

Het is mooi en waar dat diverse politieke groeperingen een initiatief willen bieden. De onlangs opgerichte alliantie OPTSU lijkt vooralsnog een verzameling van oude politieke bewegingen. Vanwege hun oorsprong, geschiedenis en inhoud is zij nochtans te kwalificeren als "oude wijn in nieuwe zakken" en voldoet zij geenszins aan de kernwaarden van een beoogd politiek middenblok. Het blijft een enorme inspanning om diverse partijen en/of individuen met verschillende achtergronden en ambities te verenigen. Het risico blijft aanwezig dat een interne strijd het blok van binnenuit verzwakt.

In een gepersonaliseerde politieke cultuur zoals in Suriname is een charismatische en geloofwaardige leider essentieel.  Van een leider wordt verwacht dat die niet alleen integer is, maar ook politiek handig is om niet verstrikt te raken in het oude systeem.

Gelet op de diepgewortelde structuren in Suriname lijkt de vorming van een stabiel politiek middenblok een gigantische uitdaging. Alleen bij voldoende geloofwaardigheid, organisatievermogen en een duidelijke toekomstgerichte visie, zou een dergelijke groep zich kunnen positioneren en is het misschien niet helemaal uitgesloten.

Er is nog een lange weg te gaan! De vraag is: wie is momenteel in staat om zo een initiatief te kunnen leiden zonder zelf slachtoffer te worden van het systeem dat men probeert te veranderen?

Roy Sankatsing
Maatschappijhistoricus/Beleid & Bestuur