Huiselijk geweld of relationeel geweld is een sociaal probleem en komt in ons land op grote schaal voor. In SJB 2023 no. 3 is van de hand van mr. R.A. Chotkoe en mr. R. Craig-Nunes, een informatief artikel verschenen met een grote maatschappelijk betekenis, getiteld: “Wat is huiselijk geweld?” Onderstaand wordt de essentie van het artikel weergegeven.

Onder huiselijk geweld vallen:
Lichamelijk geweld: zodra lichamelijk leed of letsel wordt toegebracht;
Seksueel geweld: alle niet vrijwillige seksueel getinte handelingen;
Psychisch geweld: bijvoorbeeld iemand beledigen of diens bezittingen schade toebrengen;
Financieel geweld: geld wegnemen of handelingen gericht op het onthouden van geld.

Wanneer één van deze vormen of een combinatie wordt gepleegd door een persoon tegen een partner, kind, ouder, lid van het gezin of hulpbehoevende is er sprake van relationeel geweld. Het gaat om geweld binnen een familie of amoureuze relatie ongeacht waar het wordt gepleegd.

Wetgeving
Het is bij velen niet bekend dat Suriname vanaf 20-6-2009 beschikt over een Wet Bestrijding Huiselijk Geweld.
Het doel van deze wet is slachtoffers in een vroeg stadium via een snelle procedure bescherming te bieden door middel van beschermingsbevelen afkomstig van de rechter middels het opleggen van geboden en verboden aan de geweldpleger. De rechter moet binnen twee maanden na indiening van het verzoek een besluit nemen.

Beschermingsbevel
Deze kan de gedaagde o.a. verbieden gedurende drie jaren de verzoeker te:
- mishandelen;
- bedreigen;
- molesteren;  
- bellen, appen, mailen;
- achtervolgen;
- goederen te vernielen.  

Het bevel kan de gedaagde o.a. gebieden:
- uit de buurt van de verzoeker of diens woning of werkplek te blijven;  
- goederen terug te geven;
- schadevergoeding te betalen;
- financiële vergoeding aan partner of kind te geven;
- de woning te verlaten (al dan niet door tussenkomst van de politie).
Na verloop van die drie jaren kan een beschermingsbevel opnieuw worden aangevraagd.  

Aanvraag beschermingsbevel kan gedaan worden door:
1. de partner van de gedaagde;
2. een gezinslid van de partner of gedaagde;
3. een kind of hulpbehoevende door tussenkomst van een derde die daarvoor in aanmerking komt;
4. een ouder of een bloed- of aanverwant van de partner of de gedaagde;
5. een persoon die met de gedaagde een kind heeft.

Aanvraagprocedure
Deze is eenvoudig en geschiedt door een verzoek in te dienen bij de Kantonrechter aan de Grote Combeweg 2, Paramaribo middels een standaardformulier. Er is geen advocaat vereist.
Het formulier kan aangevraagd worden bij:
1. de Afdeling Huiselijk geweld bij de politiebureaus De Nieuwe Grond, Nieuw Nickerie, Meerzorg en Rijsdijk;
2. het Bureau Slachtofferzorg;
3. het Bureau voor Familierechtelijke Zaken;
4. het Bureau Rechtszorg;
5. de Griffie der Kantongerechten.
Downloaden is ook mogelijk via “huiselijk geweld.sr” en bovenaan op (formulier) klikken.

Procedure
Na indiening van het formulier worden beide partijen opgeroepen op een bepaalde datum en tijd te verschijnen voor de rechter. Zij mogen zich doen bijstaan door een raadsman.
Bij afwezigheid van de gedaagde wordt de behandeling gewoon voortgezet, tenzij er een grondige reden daarvoor is. Als de verzoeker of gedaagde o.a. wegens ziekte of overlijden van een familielid niet verschijnt, kan de zaak door de rechter worden uitgesteld.
Indien beide partijen verschijnen, worden zij door de rechter gehoord en houdt laatstgenoemde hen het doel, de voorwaarden en de gevolgen voor van het beschermingsbevel; alsmede de wijze waarop het bevel gewijzigd of ingetrokken kan worden. Hierna neemt de rechter een beslissing.

Overtreding beschermingsbevel
De gedaagde maakt zich schuldig aan een strafbaar feit door zich niet te houden aan hetgeen hem is voorgeschreven. Hij kan daarvoor worden aangehouden en in verzekering gesteld. Vervolgens wordt de zaak voorgelegd aan de Kantonrechter die een straf en geldboete kan opleggen:
- geldboete max SRD 25.000,- en/of gevangenisstraf van max. 4 jaar bij eerste overtreding;
- geldboete max SRD 50.000,- en/of gevangenisstraf van max. 6 jaar bij tweede overtreding;
- gevangenisstraf van max. 8 jaar bij elke volgende overtreding.

De rol van het Openbaar Ministerie (O.M.)
De strafrechtelijke vervolging wordt niet uitgesloten door het aanvragen van een beschermingsbevel. Het O.M. blijft bevoegd over te gaan tot vervolging indien sprake is van een strafbaar feit. Een slachtoffer kan dus tegelijkertijd een beschermingsbevel aanvragen en de strafrechtelijke weg bewandelen.  

Uit een gesprek met mr. Chotkoe is mij gebleken dat indien slachtoffers meer informatie willen of niet tevreden zijn met het onderzoek van de politie, zij een brief kunnen schrijven naar de Procureur-Generaal. Er bestaat ook een Slachtoffersloket van het O.M., alwaar ook formulieren aanwezig zijn met hulp bij het invullen.
Verder is er een landelijke coördinator van huiselijk geweld KPS, mevrouw Gracia Vyent, tot wie de slachtoffers zich ook kunnen wenden.

Kewita B. Soerjoesing LL.B.