Vorige week konden wij getuige zijn van een heftig protest van rijstboeren in Nickerie. Een woedende menigte toog naar het kantoor van de DC en leek dit te willen bestormen. De volgende dag werd de weg naar de brug over de Nickerierivier gebarricadeerd. De boeren hebben er alles aan gedaan om de aandacht te eisen en hun misnoegen in klare taal te delen: er wordt te weinig geïnvesteerd in de continuïteit van de rijstsector, en niemand lijkt zich te bekommeren om de problemen van de rijstboeren en de sector. Dit probleem is niet van vandaag; het bestaat al decennia.

Thans zien wij wel enig verschil: de president is steeds persoonlijk betrokken bij de problemen van de sector wat o.a. blijkt uit zijn bezoeken aan de rijstvelden tijdens de rattenplaag en de wateroverlast. Deze natuurlijke tegenslagen (vergeet het watertekort niet) hebben de rijstsector in een ware crisis doen terechtkomen. En ook ditmaal toen de boeren om hulp riepen, kregen ze een luisterend oor van de president die in zijn enthousiasme en goede wil hulp beloofde in de vorm van subsidie.

Ook al zijn er restricties zijdens het IMF over subsidies: wanneer zich calamiteiten voordoen moeten benadeelden geholpen kunnen worden. Echter, hoe goed deze belofte voor subsidie ook bedoeld was, het heeft uiteindelijk geleid tot veel irritaties onder de boeren. Het duurde volgens hen immers te lang om de beloofde subsidie uit te keren, terwijl hun financiële situatie verergerde. Daarnaast zouden er volgens de boeren "vooraanstaande figuren zijn" die misbruik wilden maken van de subsidiemogelijkheid. En toen de hoogte van de subsidie bekend werd, namelijk SRD 2.000 per hectare, nam de woede het over van de ratio!

Ik ben zelf opgegroeid tussen de rijstkorrels van Nickerie en ken mijn broeders niet anders dan als vreedzame, hardwerkende, integere boeren die natuurlijke en financiële stormen trotseren om de rijstproductie te continueren. Banken beschouwen de rijstsector als een van de meest risicovolle, zo niet de meest risicovolle sector om geld aan te lenen. Daarmee wordt al veel gezegd over de risico’s waaraan deze sector is blootgesteld. Toch blijven de boeren volhouden en zetten het harde werk voort in een nederigheid die eigen is aan Nickerianen. Waar komt dan die woede-uitbarsting vandaan?

Hierbij een citaat uit een interview met DNA-lid Mahinder Jogi. Deze volksvertegenwoordiger komt steeds op voor de agrarische sector en heeft de actuele problemen van de rijstboeren scherp vertolkt:
"We ondersteunen bijna 70 - 80 duizend mensen met SRD 1.800 per maand omdat ze problemen hebben. We ondersteunen ambtenaren en aan hen gelijkgestelden met SRD 3.500 per maand. Dus we geven maandelijks bijna SRD 380 miljoen uit aan ondersteuning." Einde citaat.

En hier wringt de schoen: de perceptie van de boer is dat de subsidiepot van SRD 60 miljoen voor de rijstsector in geen verhouding staat tot de ondersteuning die ambtenaren genieten, zoals Jogi stelt, van bijkans SRD 380 miljoen per maand. Wanneer gemeenschapsgelden worden aangewend om enkele delen van de gemeenschap te ondersteunen, zullen andere delen zich gepasseerd voelen.

En ook al zou je iedereen ondersteunen die het moeilijk heeft: sommige groepen zullen altijd vinden dat andere groepen bevoordeeld zijn. De rijstboer beredeneert dat hij risicovol onderneemt, hoge productiviteit levert met arbeid, machines, inputs en (geleend) geld, en bijdraagt aan de voedselzekerheid van het land. De ambtenaar onderneemt in hun beleving minder risicovol en levert relatief lagere productiviteit. Risicovol ondernemen wordt dan minder beloond. Deze situatie is niet bevorderlijk voor ondernemerschap.

Gelijke behandeling bij het toekennen van subsidies, schadevergoedingen, sociale steun etc. met gemeenschapsgelden is van groot belang. Het vereist een gebalanceerd en coherent sociaal-fiscaal beleid. Of het nou gaat om subsidie van elektriciteit, brandstof of landbouw. Elk gevoel van ongelijke behandeling leidt op termijn tot niet-productieve en niet-betrokken burgers en zelfs tot sociale onrust.

De taferelen in Nickerie laten zien dat de boeren zich al heel lang niet gelijk behandeld voelen. Het laat ook zien dat het beleid op dit punt nog groen is. De president heeft geluisterd naar de boeren en een besluit daaraan gekoppeld. Bij de uitvoering kwamen de problemen boven water: van de integriteit van de aanvragers van subsidie tot het beschikbare budget. En het is weer de president die moet zorgen voor de "gelijke behandeling". Maar hoe kwam het beleid eigenlijk tot stand? Hebben DNA-leden van Nickerie, het ministerie van LVV, bijvoorbeeld de belangen van de rijstboeren voldoende in bescherming genomen toen het budget van SRD 380 miljoen ondersteuning per maand werd goedgekeurd? En wie kwamen er op voor de groenteboeren, veehouders, houthakkers, vissers etc.? Is men wel uitgegaan van het beginsel van "gelijke behandeling"?

Gelijke behandeling zal in de nabije toekomst nog belangrijker en complexer worden wanneer oliedollars middels een welvaartsfonds  besteed zullen worden voor het welzijn van generaties die nu leven en toekomstige generaties die nog geboren moeten worden. Gelet op de wijze waarop het toegaat met de subsidie van rijstboeren versus ondersteuning van ambtenaren, zal er nog veel werk verzet moeten worden om gelijke behandeling op intergenerationeel niveau te realiseren.

De acties van de boeren brengen gelukkig ook iets goeds aan het licht: het democratisch rechtsgevoel en de betrokkenheid van de burgerij. Het kwam zelden voor dat de rijstboeren op een dergelijke wijze protesteerden. Zijn ze opgehitst? Of zijn ze langdurig genegeerd en voelen ze zich thans vrij en comfortabel in een democratische rechtsstaat om middels demonstratie hun stem te laten horen zonder angst, zonder geweld? Daarnaast hebben ze ook (sociale) controle uitgevoerd: Sjaak, als je geen rijstvelden in cultuur hebt gebracht, dan mag je geen subsidie aanvragen, want dan eet je mijn deel van de koek!!

Dit gevoel van vrijheid in een democratische omgeving is van onschatbare waarde en is wel een verdienste van de voortgaande democratisering en het herstel van de rechtsstaat in de afgelopen vier jaar. Het is een politiek-economisch gegeven: kritische betrokkenheid van de burgerij neemt doorgaans toe in een democratische omgeving waarin belastingen stijgen en subsidies worden afgebouwd: in die omgeving moet je knokken voor elke cent. En als het tegenzit door een rattenplaag, een overstroming of hoge inflatie wegens een oorlog in het buitenland, dan zal ondersteuning gegeven worden, maar laat dat zo goed en zo gelijk mogelijk zijn. De boeren vertrouwen erop dat de president de scheve balans recht zal trekken.

Courtesy Sira Capital  
Ajay Surjbalisingh