Oud-staatshoofd Brazilië, Jair Bolsonaro
Het Hooggerechtshof van Brazilië heeft voormalig president Jair Bolsonaro veroordeeld tot 27 jaar en drie maanden gevangenisstraf. Hij werd schuldig bevonden aan het beramen van een staatsgreep, het leiden van een criminele organisatie en het aanzetten tot geweld tegen de democratische instituties. Het vonnis geldt als een historisch moment in de Braziliaanse politiek: nooit eerder werd een oud-staatshoofd tot zo’n zware straf veroordeeld wegens pogingen om de democratie omver te werpen.

De zaak draait om de gebeurtenissen rond de verkiezingen van 2022, waarin Bolsonaro de strijd verloor van zijn rivaal Luiz Inácio Lula da Silva. Volgens de aanklager werkte Bolsonaro samen met vertrouwelingen en militairen aan een plan om de uitslag te negeren en met geweld aan de macht te blijven.

Onderdeel van de aanklacht:
- het opzetten van een criminele organisatie met als doel het ondermijnen van het kiesproces,
- een poging tot staatsgreep, waaronder een plan om Lula en andere hooggeplaatste functionarissen te doden,
- het verspreiden van valse informatie om chaos te creëren en zijn achterban te mobiliseren.

Historische betekenis
Met dit vonnis wil het Hooggerechtshof duidelijk maken dat niemand boven de wet staat, ook niet een voormalig president. Het markeert een keerpunt in de Braziliaanse rechtsstaat, die de afgelopen jaren zwaar onder druk stond door desinformatiecampagnes, polarisatie en aanvallen op de instituties.

Hoewel Bolsonaro nog in beroep kan gaan, beschouwen veel analisten de straf feitelijk als levenslang. Met zijn leeftijd (70 jaar) en de zwaarte van de straf is de kans klein dat hij ooit nog politiek of maatschappelijk actief kan zijn.

Reacties en gevolgen
Voorstanders van Lula en de Braziliaanse democratie zien de veroordeling als een zege voor de rechtsstaat en een afschrikwekkend voorbeeld voor toekomstige leiders die de spelregels willen buigen.

Bolsonaro’s achterban spreekt van een politiek gemotiveerde vervolging en vergelijkt de zaak met lawfare – het inzetten van justitie om tegenstanders uit te schakelen.