De strijd tegen corruptie is inmiddels een klassieker in de politiek. Elke regering belooft het, maar zelden zien we structureel resultaat. Ook president Jennifer Simons heeft het probleem hoog op de agenda gezet. En terecht: de vele – soms nog onbewezen – corruptiezaken uit de vorige regeerperiode Santokhi, met name bij Landbouw, Veeteelt en Visserij, de SLM, bij aanbestedingen, op Sociale Zaken met sociale uitkeringen hebben diepe sporen nagelaten.

Corruptie is als een sluipende ziekte. Het tast alle lagen van de samenleving aan, van beleidsniveau tot het loket waar burgers dagelijks hun zaken moeten regelen. Het vreet vertrouwen weg, remt investeringen en zadelt de samenleving op met moedeloosheid. Op alle niveaus is corruptie zichtbaar. 

Toch is er één groot gevaar: corruptiebestrijding mag nooit verworden tot een politiek afrekeninstrument, zoals het in het verleden is gebeurd. Politieke tegenstanders vervolgen zonder eerlijk proces is niet alleen oneerlijk, het ondergraaft ook de rechtsstaat. De regering zal moeten laten zien dat dit anders kan: eerlijk, transparant, en bovenal geloofwaardig.

Van voornemen naar actie, wat betekent dat concreet?
* Onafhankelijke onderzoeken: niet gestuurd door politieke belangen, maar gebaseerd op feiten en wetgeving.
* Rechtsstatelijk proces: verdachten houden hun rechten, en de vervolging verloopt open en controleerbaar.
* Transparantie: elke stap moet zichtbaar zijn voor het publiek. Onafhankelijke media spelen hierin een sleutelrol.
* Preventie: meer aandacht voor integriteitstrainingen, benoemingsbeleid en een strakke integriteitscode voor ambtenaren.

Een belangrijke stap die nu wordt voorbereid: op het ministerie van LVV komt een speciale unit van de politie om corruptie en fraude te onderzoeken. Een goed idee – maar waarom zou dat alleen bij LVV blijven? In feite is dit model toepasbaar op álle ministeries, omdat corruptie niet sectorgebonden is.

Daarboven hoort de anti-corruptie commissie die toezicht houdt, ministeries controleert en rapportages publiek maakt, versterkt te worden. Alleen zo voorkom je dat de unit een lege huls blijft.

Corruptiebestrijding is niet alleen een zaak van de Staat. Ook maatschappelijke organisaties moeten hun rol vervullen. Die kunnen helpen om burgers te mobiliseren en toezicht te houden. Want zonder maatschappelijke controle blijven we afhankelijk van dezelfde politieke wil die ons eerder teleurgesteld heeft.

Met de slogans Wi o kenki a systeem, Nyun Pasi, Tra Fas' de heeft de regering zichzelf een zware belofte gedaan. Dit is hét moment om die waar te maken. Geen loze woorden, maar tastbare maatregelen: politie-units, versterkte commissies, maatschappelijke controle. Alleen zo kan corruptie worden teruggedrongen en krijgt Suriname eindelijk de eerlijke en transparante overheid waar de bevolking al decennia recht op heeft. De tijd van halve maatregelen en mooie praatjes is voorbij. Het is nu of nooit.

Wilfred Leeuwin