Dombi lö bij de Saamaka beschreven

Thanya Fonkel presenteerde dinsdag haar thesis over de Dombi lö bij de Saamaka. Daarmee heeft zij haar Bachelor graad behaald bij de studierichting geschiedenis van de Faculteit der Humaniora. Deze opleiding, die in maart 2024 werd geaccrediteerd, heeft met deze thesis weer een bijdrage geleverd aan de ontsluiting van de Surinaamse geschiedenis. 

Fonkel, die zelf een Saamaka vrouw is, gaf aan dat zij dit onderzoek heeft gedaan omdat zij bij haar werk onder deze gemeenschap opmerkte dat het lö-systeem invloed had op het dagelijkse denken en handelen van de Marrons in zijn algemeen. Zij heeft aan de hand van interviews met sleutelpersonen en leidinggevenden binnen de Dombi lö, gegevens verzameld. Verder heeft zij archiefonderzoek gedaan en de bestaande literatuur doorgenomen. Hoewel zij zelf niet tot de Dombi lö behoort, is het haar wel gelukt om genoeg vertrouwen te krijgen zodat informatie met haar werd gedeeld. 

In haar onderzoek beschrijft Fonkel hoe belangrijk het voor Marrons was om tot een groep te behoren. Toen zij zich onttrokken aan slavenarbeid op de plantages, moesten zij zich kunnen verdedigen om te kunnen voortbestaan. Bovendien waren er andere factoren die hun kans op sociaaleconomische groei zouden kunnen vergroten. Dat waren onder andere een grondgebied hebben, sterke besluitvormingsstructuren en een groot aantal leden. Hun grondgebied hebben zij kunnen ontwikkelen door kampen op te zetten, later dorpen, kostgronden aanleggen en bepaalde gebieden tot heilige grond verklaren.

De Dombi hebben in de beginfase na de vlucht van de plantages relaties opgebouwd met andere lö. Toen het vredesverdrag in 1762 werd gesloten moesten groepen bij elkaar komen. De verschillende leiders, van wie de nazaten kunnen worden gerekend tot het traditioneel gezag, ontlenen hun basis en erkenning aan de vredesverdragen. Degenen aan wie oorspronkelijk de 12 kapitein stokken of fiipau zijn uitgedeeld, beschouwen zich als een onafhankelijke lö met beslissingsbevoegdheden over zichzelf en anderen. De Dombi waren ook vertegenwoordigd en ontvingen ook kapiteinstokken.  

         

In de scriptie wordt uitgebreid stilgestaan bij diverse aspecten van de Saamaka geschiedenis, de formatie van de groep (‘stam’), het erfgoed, de religie van de Dombi en het feit dat de matrilineaire lijn doorslaggevend is bij het traditioneel gezag. Verder beschrijft zij de dorpen die deze lö hebben opgezet en soms weer verlaten. Zij wijst er verder op dat er sprake is van een lö gebonden geschiedenis waarbij het beschikken over een grondgebied, een groot aantal leden en sterke besluitvormingsstructuren van belang zijn voor het op gang brengen van sociaaleconomische ontwikkeling van de gemeenschap. 

Haar begeleider Prof. Franklin Jabini en haar meelezer Dr. Cheryl White waren vol lof over de Bachelor thesis van Thanya Fonkel. Het komende collegejaar 2024/2025 is er weer gelegenheid om zich in te schrijven voor de Bachelor Geschiedenisopleiding aan de Anton de Kom Universiteit van Suriname.