Swami Girdhari, secretaris van de VES.
De stijging van de wisselkoers de afgelopen weken komt door het verslappen van het beleid van de monetaire autoriteiten. Dit stelt Swami Girdhari, secretaris van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES), in een interview met Starnieuws. Hij weerspreekt de bewering van de governor van de Centrale Bank van Suriname én de minister van Financiën & Planning die aangeven dat de exporteurs de schuldige zijn. Zij zouden niet voldoen aan de 35% retentieregeling. 35% van de ontvangen valuta dient te worden ingewisseld tegen de dagkoers van het moment van de transactie.

Toen de koers van de US-dollar was gedaald van SRD 38 naar SRD 28 werd door deze twee monetaire autoriteiten aangeven dat de daling het gevolg was van het prudente beleid, waarbij het fiscaal en monetair beleid hiervoor hadden zorg gedragen. Nu dat de wisselkoers stijgt, wordt de oorzaak gezocht bij derden en wordt door de monetaire autoriteiten de handen niet in eigen boezem gestoken, voert Girdhari aan. "Dit is de modus operandi geworden. Wat goed gaat komt door hen en wat slecht is wordt veroorzaakt door derden."

Maanden terug, toen de wisselkoers naar beneden ging, konden de exporteurs hun retentievaluta niet kwijt. De handelsbanken wilden blijkbaar geen valuta opkopen, daar op het transactiemoment en het aanbodmoment een neerwaartse verschil was in SRD. "Bij de dalende wisselkoers konden bedrijven en burgers zelf  vrijelijk valuta kopen bij de banken, iets wat wij als land jaren niet meer hebben meegemaakt. Waarom heeft de CBvS toen niet hierop ingespeeld om op dat moment de retentiedollars die door de handelsbanken werden geweerd, niet zelf op te kopen en daarmee een veel sterkere internationale reserve op te bouwen. Een vraag die vaak ook wordt opgeworpen door het IMF. Deze valuta heeft in ruime mate de weg gevonden naar de cambio’s die nu de lachende derde lijken te zijn."

De minister van Financiën & Planning zei zelf op de persconferentie dat de autoriteiten de naleving van de retentieregeling hebben nagelaten en treffen blaam in deze. Hierbij heeft de minister ook toegegeven dat de autoriteiten steken hebben laten vallen en waarom nu de schuld schuiven in de schoenen van de exporteurs, vraagt de VES-secretaris zich af. "Ook nu valt het op dat het wisselkoersgebeuren in ons land steeds wordt verklaard vanaf de aanbod-kant, terwijl deze juist vanaf de vraag-kant het best aangestuurd kan worden."

Indien er exporteurs zijn die zich niet houden aan de retentieregeling lijkt het verstandig dat de minister met hen om de  tafel gaat zitten en nagaat wat de zorgpunten/bezwaren zijn.  De exportsectoren zijn zeer verschillend. Er zijn exportbedrijven die hoge valuta uitgaven hebben en niet kunnen voldoen aan de 35% retentieregeling. Andere zijn geconfronteerd geraakt met enorme stijging van de productiekosten de afgelopen jaren door het beleid van de regering, bijvoorbeeld energie- en inputkosten. 

Het is trouwens nog de vraag volgens Girdhari of de procureur-generaal in deze een rol kan vervullen, daar gedegen rechtsgronden ontbreken. De regering heeft het Openbaar Ministerie geschreven over exporteurs die zich helemaal niet houden aan de retentieregeling. Girdhari adviseert de regering om in contact te treden met de betrokken exporteurs om tot oplossingen te komen.

"Als we kijken naar de liquiditeitenontwikkeling van de afgelopen jaren dan zien we een enorme toename van de liquiditeiten massa. Van 2010 tot 2020 is de liquiditeitenmassa toegenomen met ongeveer SRD 6 miljard en de afgelopen vier jaren met een toename van ongeveer SRD 16 miljard. Een deel vindt zijn weg naar bijvoorbeeld de OMO's en CBvS certificaten en een deel wordt consumptief besteed door aanschaf van importgoederen en een deel door de opkoop van valuta. Dit legt een druk op de beschikbare valuta en uiteindelijk resulteert dit in een koersstijging. Krijgen we bovenop de verhoging van de salarissen van de ambtenaren welke ook zorgdraagt voor een toename van de vraag naar importgoederen en valuta. Hiervoor hebben niet de exporteurs gezorgd, maar juist de autoriteiten", benadrukt Girdhari.

Waar de samenleving behoefte aan heeft is een stabiele en duurzame wisselkoers. Een koers die niet steeds als een raket stijgt, maar ook niet als een jojo omhoog en omlaag gaat. De vraag vanuit velen is waarom het steeds zo lang duurt voordat voor de samenleving onwenselijke ontwikkelingen worden aangepakt/aangekaart door autoriteiten die alle mandaat hebben om zelfstandig hierin op te treden. Als de regering en de CBvS serieuze steun vanuit de samenleving verwacht zal zij daadkrachtiger moeten communiceren en regeren, stelt de VES-secretaris.