Peruaanse oud-president Fujimori overleden

De voormalige Peruaanse president Alberto Fujimori, die in de jaren negentig de economische groei aanstuurde maar later werd gevangengezet wegens mensenrechtenschendingen als gevolg van een bloedige oorlog tegen maoïstische rebellen, is woensdag overleden. Hij was 86 jaar.

Nauwe collega's bezochten hem eerder op de dag en meldden dat hij in kritieke toestand verkeerde.

Fujimori, de zoon van Japanse immigranten, was de weinig bekende kanselier van een agrarische universiteit toen hij in 1990 in zijn ambt werd gekozen. Hij vestigde zich snel als een sluwe politicus wiens praktische stijl resultaten opleverde, zelfs toen hij critici boos maakte vanwege zijn machtsconcentratie.

Hij versloeg de hyperinflatie die miljoenen Peruanen werkloos had gemaakt, privatiseerde tientallen staatsbedrijven en verlaagde handelstarieven, waarmee hij de basis legde voor Peru om, voor een tijdje, een van de meest stabiele economieën van Latijns-Amerika te worden.

Onder zijn bewind werd de gevreesde leider van het maoïstische Lichtend Pad, Abimael Guzman, gevangengenomen - wat een cruciale klap toebracht aan een beweging die in de jaren 80 bijna de Peruaanse staat ten val leek te brengen. Guzman stierf in september 2021 in de gevangenis.

Maar veel Peruanen zagen Fujimori als een autocraat nadat hij in 1992 militaire tanks gebruikte om het Congres te sluiten, waarbij hij de grondwet naar eigen inzicht herschreef om hervormingen van de vrije markt en strenge antiterrorismewetten door te voeren.

Een reeks corruptieschandalen tijdens zijn 10-jarige regering keerde de publieke opinie ook tegen hem.

Kort nadat hij in 2000 een derde verkiezing won - waarbij hij de grondwet wijzigde om mee te doen - doken er video's op van zijn belangrijkste adviseur en spionnenchef Vladimiro Montesinos die geld uitdeelde om politici om te kopen. Fujimori vluchtte naar ballingschap in Japan.

Hij nam ontslag via fax vanuit Tokio en voerde vervolgens tevergeefs campagne voor een Japanse senatoriale zetel.

Montesinos werd later gevangengenomen in Venezuela en gevangengezet, veroordeeld op basis van de honderden video's die hij opnam van zichzelf terwijl hij geld uitdeelde aan politici en zaken- en mediamanagers. De zaken tegen Fujimori stapelden zich op - waaronder beschuldigingen dat hij het bevel had gegeven tot het inzetten van doodseskaders in zijn strijd tegen militanten van het Lichtend Pad.

Fujimori was veilig in Japan - hij had een dubbele nationaliteit en Japan levert zijn burgers niet uit. Velen waren geschokt toen hij in 2005 besloot terug te keren naar Peru, blijkbaar in de hoop op vergiffenis en een terugkeer naar de politiek.

In plaats daarvan werd hij vastgehouden tijdens een tussenstop in Chili, in 2007 uitgeleverd aan Peru en in 2009 werd hij aangeklaagd en veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf.