Internationale Commissie van Juristen bij uitspraak op 20 december

De Internationale Commissie van Juristen (ICJ) die het 8 decemberstrafproces sinds 2012 monitort, zal op 20 december in de rechtszaal aanwezig zijn als de definitieve uitspraak in het beroep van voormalig president Desi Bouterse tegen zijn veroordeling voor de moord op vijftien politieke gevangenen in 1982, wordt gedaan.

“Dit is het belangrijkste strafproces in de geschiedenis van Suriname”, zei Reed Brody, die de uitspraak voor de ICJ zal bijwonen. “Dat er, na zoveel uitstel en omwegen, een definitief besluit zal komen, is een eerbetoon aan de moed en onafhankelijkheid van de Surinaamse rechters, het doorzettingsvermogen van de families van de slachtoffers en de veerkracht van de rechtsstaat.”

Op 8 december 1982 werden vijftien tegenstanders van het toenmalige militaire regime onder leiding van Desi Bouterse, waaronder advocaten, vakbondsleiders en journalisten, die de dag ervoor willekeurig waren vastgehouden, geëxecuteerd in de militaire kazerne van Fort Zeelandia. De mannen waren voor de executie, onderworpen aan martelingen.

Na een klacht van de families van de slachtoffers in 2000, werd in november 2007 de Krijgsraad (een militaire rechtbank bestaande uit civiele rechters in de zaak Bouterse) opgericht, om de aanklachten tegen Bouterse en 24 andere verdachten te behandelen. Het proces werd geplaagd door ernstige opschortingen en vertragingen, vooral na de verkiezing van Bouterse tot president van Suriname in juli 2010 en een wijziging van de amnestiewet van 1989 (nu ingetrokken) die hem en de andere verdachten immuniteit van vervolging verleende.

Op 29 november 2019, na een tien jaar durende Krijgsraad, veroordeelde de Krijgsraad Bouterse – terwijl hij nog president was – tot 20 jaar gevangenisstraf wegens het plannen en opdragen van de ‘decembermoorden’. Op 30 augustus 2021 bevestigde de Krijgsraad de veroordeling en ging Bouterse, die in 2020 de macht verloor, in beroep. Op 20 december zal het Hof van Justitie een definitieve uitspraak doen in de zaken van Bouterse en vier anderen die tegen hun veroordeling in beroep zijn gegaan. Voor Bouterse en zijn vier medestanders is twintig jaar celstraf geëist.

Jeff Handmaker, een voormalige Britse advocaat en universitair hoofddocent aan de Erasmus Universiteit in Nederland en de Universiteit van de Witwatersrand in Zuid-Afrika, heeft het proces voor ICJ van 2012 tot 2020 gevolgd. Vanaf 2020 was Godfrey Smith SC, voormalig procureur-generaal van Belize, voormalig waarnemend rechter van beroep van het Hooggerechtshof van het Oostelijk Caribisch gebied, de ICJ waarnemer in de zaak. Brody, die heeft deelgenomen aan zaken waarbij onder meer Augusto Pinochet, Hissène Habré en Jean-Claude Duvalier betrokken waren, is lid van de ICJ commissie en ervaren aanklager voor oorlogsmisdaden.