In memoriam: Deryck Ferrier - kleine vraag, groots antwoord
09 Jan 2022, 06:44
foto
Deryck Ferrier


Verblijvend in Suriname zou ik vrijdag koffiedrinken met Deryck, een van de personen die ik interviewde voor de biografie in wording van dr. ir. Frank Essed. Na zijn enthousiaste reactie op de eerste vijf concepthoofdstukken – hij was meelezer – mailde ik hem onlangs het vervolg. Daar komt Deryck de decembermaand wel mee door, dacht ik. Hij was toch thuis, herstellend van Covid waarover hij me aan de telefoon uitvoerig had verteld. Maandag verraste ik hem met een telefoontje dat ik in het land ben en hij heette mij met een inmiddels beter klinkende kortademige stem hartelijk ‘wees welkom’ en vertelde dat het hem qua gezondheid goed ging.

Bij de koffie zouden we ook praten over de uitgave van zijn trilogie Ontraadseling van enigma’s van Amazonia en de Wilde Kust, waarvoor ik hem in contact had gebracht met Uitgeverij Verloren in Hilversum, gespecialiseerd in historische uitgaven. Over zijn vorig boek In de ban van de bosgeest – ontmoetingen met Panaike vond hij het maar ‘nonsens’ dat Inheemsen vonden dat er een heruitgave moest komen waarin de woorden Indiaans en Indianen vervangen dienden te worden, vertelde hij, toen ik informeerde hoe de verkoop loopt.

Deryck, sinds 1971 directeur van het CESWO, werd wisselend aangeduid als socioloog, sociaaleconoom en zelfs als agro-economisch socioloog. Voor alle zekerheid mailde ik hem de eenregelige vraag: ‘wat heb je precies gestudeerd en hoe moet ik je noemen’ – citerend in het Essed-project. Eind november antwoordde Deryck:
‘De omschrijving van mijn studie kan als volgt worden verwoord. Ik heb gestudeerd aan de Universiteit van Wisconsin in Madison, in de Staat Wisconsin, waar ik met mijn diploma van de Rijks Hogere School, voor Tropische Landbouw in Deventer (Nederland) na een vergelijkend bachelors examen, voorwaardelijk werd toegelaten tot het Department for Agricultural Sciences. Van daaruit mocht ik colleges volgen om te kunnen kwalificeren voor toelating tot de Graduate School for Social Sciences, waar ik uiteindelijk afgestudeerd ben als Master of Science in de Sociology. In aansluiting daarop heb ik een extension college gevolgd om aan deze mastergraad ook de graad van Masters of Science in Rural Sociology te verkrijgen.

Rural sociology laat zich echter niet vertalen als agro-sociologie, omdat het een specialisatie betreft gericht op analyse van de betrekkingen tussen de demografische, culturele, economisch/technologisch- en politiek/sociale ontwikkelingen die richting, vorm en inhoud geven aan het maatschappelijke gebeuren in landelijke gebieden en aan de betrekkingen tussen landelijke en stedelijke conglomeraten. Agro-sociologie is gericht op enkel de organisatie van de productie in de agrarische sector en vormt in die hoedanigheid een bescheiden onderdeel van het studiegebied van de rurale sociologie. De laatst genoemde discipline vertoont in feite veel meer overeenkomst met wat in Nederland wordt gedoceerd onder de naam Economische en Sociaal Geografische wetenschap, sinds jaren ook wel Ruimtelijke Wetenschappen genoemd.

Mijn werk als onderzoeker/planner heeft mij wel gebracht om me te gaan verdiepen in tal van andere disciplines. Ik heb mij gedurende mijn hele leven op het systematisch bestuderen van alles en nog wat toegelegd, w.o. cultureel antropologische en sociaal/historische studies, bedrijfseconomie, monetaire economie, ecologie, verkeersorganisatie en transportstudies, uiteindelijk ben ik op het laatst ook nog terecht gekomen in de linguïstiek. Hopend dat dit je een beeld geeft, stel ik je voor om mij toch maar gewoon als 'socioloog' aan te duiden.’

Typisch Deryck, want dit antwoord had ik niet verwacht.

Als eindredacteur van het wekelijkse radioprogramma Zorg en Hoop van de NOS, trok ik in 1995 Deryck aan als nieuwscommentator en maakte ik kennis met zijn systematische werkwijze. Op vrijdagavond hadden wij een voorbespreking en na afstemming van de ‘nieuwsagenda’ kroop hij in het weekend achter de computer en schreef wat hij zou vertellen in de live-uitzending. Toen hij in het begin zijn teksten mailde, schrok ik, bang dat hij monotoon zou overkomen. Daar was gelukkig geen sprake van – alle Ferriers zijn gezegend met de vertelkunst van hun vader.

Niet alleen daarom was het aangenaam naar Deryck te luisteren; hij was ook de man die als wetenschapper, onderzoeker en planoloog, de geschiedenis van ja ... wat niet over en in Suriname kende. Een levende en levendige encyclopedie die je ook nog de grotere verbanden aanreikte, waardoor men eigen kennis en inzicht kon verrijken en met zijn tone of voice en oneliners ergernis of verontwaardiging liet blijken over wat niet in de haak was. Bijvoorbeeld over de bouw van een brug over de Corantijnrivier: “Die rivier is van ons, dus er valt niets met Guyana te onderhandelen” en over het baggeren van de Surinamerivier: “Als je geen exportproductie hebt slipt die rivier zo weer dicht.”

In 2008 werd het radioprogramma in Hilversum opgeheven, maar het contact met Deryck bleef en ontwikkelde zich tot een vriendschap waarbij wij elkaar wederzijds hielpen met van alles en nog wat. Suriname bezoeken betekende verplicht koffiedrinken op Derycks kantoor. De herinnering die ik vooral aan Deryck bewaar is dat hij een man was die fatsoen en decorum hoog had en hield! In het hedendaagse Suriname zijn het de Bordo’s die het beeld in de samenleving bepalen én beheersen met hun onfatsoen.

Roy.khemradj@gmail.com
Advertenties