Mijn column de zwijgende meerderheid (silent majority) van 11-12-2019 heeft wat tongen losgemaakt. Uit de reacties merkte ik echter het hardnekkige misverstand als zou de zwijgende meerderheid dezelfde groep zijn als die bekend staat als de 'zwevende kiezers' (vloting voters).

Er zijn geen verkiezingen zonder een 'zwijgende meerderheid' en ook geen verkiezingen zonder zwevende kiezers. Er kunnen overlappingen zijn, maar er zijn wel duidelijke verschillen. Een zwevende kiezer is geen lid van een politieke partij en bepaalt per verkiezing hoe die zal stemmen. Vaak bepaalt deze groep van kiezers de – uiteindelijk - uitslag van de verkiezingen. 

Wereldwijd worden in democratisch georiënteerde landen steeds minder mensen lid van een politieke partij. Aan de afgenomen interesse om lid te zijn van een politieke partij liggen een scala oorzaken ten grondslag. Wij kunnen noemen de rol die politieke partijen decennialang als emancipatorische organisaties hebben vervuld. Deze rol maakte het voor velen onvermijdelijk lid van zo een organisatie te zijn. De voortschrijdende emancipatie van de leden had echter tot gevolg dat velen van hen hun partijen de rug toekeerden. De educatie- en informatiekloof tussen leiders en leden werd kleiner. Het is thans geen uitzondering dat leden van politieke partijen beter geschoold en ontwikkeld zijn dan de voorlieden van hun partij.  Veel Partijen zijn echter onvoldoende mee geëmancipeerd met hun leden. 

Ook moet opgemerkt worden dat in nogal wat landen besturen van politieke partijen de democratie die ze met de mond belijden, in hun eigen partij onvoldoende in praktijk brengen; ook bekend als gebrek aan interne partij democratie.

Partijleden verlaten hun partij ook omdat zij steeds minder sporen met het beleid en de aanpak van zaken door hun partij.

Dit is een voortschrijdende trend; hetgeen betekent dat wij in de toekomst steeds vaker met zwevende kiezers te maken zullen hebben. Bij verkiezingscampagnes zullen wijze politici zich dan ook vooral op deze groep moeten richten. Ook is het bekend dat charismatische leiders bij kiezers steeds meer succes oogsten dan hun partij. Zo waren er tijden dat leden geen NPS'ers of VHP'ers waren, maar Pengelisten of Lachmonisten. De band met sommige leiders schijnt ook vandaag hechter dan met de partij. Ook vandaag heb je personen die zich eerder Boutist noemen dan NDP'er. In de Verenigde Staten van Amerika kan gewezen worden op het Obama en het Trump-effect. 

Terwijl er nog een wereld te winnen valt bij de 'zwijgende meerderheid' gaat het bij de zwevende kiezer om personen die reeds hun mind opgemaakt hebben om te gaan stemmen, maar nog twijfelen op wie. Het aantal leden van politieke partijen vormt thans in elke samenleving een minderheid.

Het verbaasde mij dan ook toen ik recentelijk een DNA-lid hoorde dyaffen dat de heer Bouterse 34.000 stemmen heeft gehaald bij de verkiezingen van 2015 en daarom bijzondere juridische privileges zou moeten genieten. Deze 'jonge' politicus begrijpt niet dat in een democratie politieke macht geen recht schept; zeker geen extra recht voor politici. Macht brengt in democratische staten - waar volkssoevereiniteit hoog in het vaandel staat -  voor politici slechts extra verplichtingen en verantwoordelijkheden tot het dienen van het volk. Bovendien geldt het aantal stemmen dat door de partij of individuele kandidaten gehaald wordt slechts voor de verkiezingsdag. Hoeveel kiezers hebben een week na de verkiezingen of soms zelfs al één dag daarna spijt van de door hen uitgebrachte stem? In plaats van te dyaffen over het aantal kiezers dat op uw partij of de kandidaten van uw partij hebben gestemd zouden partijen zich meer moet inspannen om waar te maken wat zij tijdens de verkiezingscampagnes aan het volk hebben beloofd.

Er bestaat namelijk ook zoiets als: de onbesliste kiezer (undecided voter). Dit is de kiezer die decennialang op een en dezelfde partij heeft gestemd, maar nu twijfelt of deze bij de komende verkiezingen nog op die partij moet stemmen. Dit kan gebeuren vanwege gebeurtenissen binnen de partij of gebeurtenissen waar de partij negatief bij betrokken is of het onvermogen van de partij om maatschappelijke vraagstukken op te lossen, Wie de internationale politiek volgt weet wat vanwege de Brexit recentelijk bij de verkiezingen in Groot-Brittannië is gebeurd. Het electoraat dat moe was van 3 jaren getreuzel en weifelachtigheid verraste de wereld. Districten waar decennialang voornamelijk voor Labour werd gestemd ondergingen een politieke metamorfose. De kiezer kan altijd en overal verrassen.

Hans Breeveld