In uw artikel geeft u een reactie op mijn laatste artikel en kaart u een paar punten aan waar ik graag op wil reageren. U geeft aan dat ik opzettelijk heb geprobeerd om de Surinaamse staatsobligatie te vergelijken met soevereine bondjes van geïndustrialiseerde landen. Dit klopt echter niet. Ik heb deze vergelijking enkel gedaan om inzichtelijk te maken hoe geldverstrekkers het risico van Suriname inschatten wanneer ze kredieten in USD of  Euro gaan verstrekken. Wat ik zie, baart mij zorgen. Marktpartijen vragen momenteel een forse vergoeding voor het verstrekken van krediet aan Suriname.

Maar hoe zit het dan met andere landen?
Ik lees uit uw reactie ook een misplaatste vergelijking met Ecuador en Ghana. Net als uw collega Amzad Abdoel vergelijkt u onterecht appels met peren door uitgiften van verschillende looptijden en verschillende bedragen (dan de 550 miljoen USD van Suriname) door elkaar te halen. In mijn vorige artikelen heb ik vaker aangegeven dat Suriname te allen tijde de hand in eigen boezem moet steken voor wat betreft het nemen van besluiten over zwaarwegende economische beslissingen.

Elk land heeft namelijk zijn eigen verdienmodellen, aanwezige grondstoffen, inflatiecijfers, convexiteit (rentegevoeligheid van de obligatielening), current yield (huidige rentevergoeding volgens de markt), loopduur en hoogte van de leningen. Dit zijn allemaal details waar rekening mee moet worden gehouden als men besluit om toch een vergelijking te maken met een ander land. In 2016, toen ons land de bond uitgaf, was Ecuador ook op de financiële markten actief. De rente die marktpartijen vroegen was toen, zoals u al opmerkte, hoger dan voor Suriname: 10,75%. Maar wel voor een lening van meer dan 4 miljard US dollar. Maar dat was toen! Het gaat om het nu.

De regering heeft plannen om extra te lenen. Dat kunnen ze waarschijnlijk niet meer doen tegen de rente van 9,25% die we in 2016 kregen. Om een goede inschatting te maken voor de rente die geldverstrekkers nu zouden vragen, kijk ik naar de actuele rente van de Surinaamse USD obligatie. Deze rente kunnen we aflezen uit de current yield (actuele rentestand) van de obligatie. Hier wordt de couponrente impliciet gecorrigeerd door de prijs van de obligatie. Wat zien we dan? Als ik de financiële systemen raadpleeg zie ik dat de actuele rente 12,5% is voor Suriname!

Achteraf mogen we heel blij zijn met de rente van 9,25% die we in 2016 hebben gekregen, ondanks dat ik het uitermate vreemd blijf vinden dat men als een boer met kiespijn blij is met een lening die als een zware molensteen om de nek hangt. Wat als we niet in staat blijken om de lening af te lossen? En nog sterker, dat we zelfs extra zullen moeten lenen om deze lening af te kunnen lossen? Zoals ik het nu zie betalen we een forse prijs! Een rente van 12,5% die ruim 5% hoger is dan wat Ecuador nu zou moeten betalen als zij een nieuwe lening afsluiten. Ook Ghana kan momenteel tegen een veel lagere rente dan Suriname geld ophalen.

Hoe kan het dat de kapitaalmarkt voor een Suriname obligatie een veel hogere rente eist? Dat heeft natuurlijk te maken met het beleid van de regering. Zoals in mijn vorig artikel vermeld wordt een geldverstrekker heel zenuwachtig als de kans groot is dat hij zijn geld niet meer terugkrijgt. Wat de rente mij laat zien, is dat veel professionele beleggers zich zorgen maken over Suriname. Deze zorgen zijn veel groter dan eventuele zorgen over Ecuador of Ghana. Wat betreft deze vergelijking laat dit mij zien dat deze landen blijkbaar een veel beter economisch beleid hebben gevoerd dan onze huidige regering. Ik zie dit als een wake up call.

We moeten onszelf afvragen hoe dit komt. En of we met de plannen rond de ‘Wet wijzigingen op de Staatsschuld’ wel op de goede weg zijn. Ik betwijfel dit sterk! Ik heb in mijn artikel een oproep gedaan om meer duidelijkheid te krijgen over de investeringsplannen van de regering. Deze plannen kunnen echter niet overlegd worden. Ik doe dan ook een dringende oproep aan u als parlementariër om hier meer duidelijkheid in te geven en er transparant over te zijn. Ook over het terugbetalingsschema voor de aangegane leningen.

Rajiv Ramsahai, ik kan helaas niet anders dan u (net als de vorige keer) terug te sturen naar de tekentafel en/of uw fluisteraars. Mocht u dat niet willen, dan hoop ik u met deze uitleg verder op weg te hebben geholpen.

Met vriendelijke groeten,
Peter M. Wolff
#STREI#