Column: Politieke Borrelpraat 564

“Heren, hebben jullie de karavaan, ‘the Purple Western Promise Tour’ in Nickerie gevolgd?”

“Ja, live op ‘Naikery tievie’, yes man.”

“Met een heleboel: we zullen, we gaan, we moeten, we worden, now w’o wroko, straks w’o wini, w’o doe, w’o strei, w’o haaveebee, en baka 2020: w’o krei.”  

“Ach, jij weer met je negatieve dingen.”

“Ik zeg: waren de verkiezingen er maar om de drie jaren.”

“Maar dát is politiek, namelijk: vooral de simpele massa dingen beloven die je de afgelopen jaren had moeten doen, in de hoop dat ze op je zullen stemmen.”

“Daarom vond ik dat artikel vanuit een van onze jongere partijen over ons oneerlijk kiesstelsel zo goed.’

“O ja, ik heb het ook gelezen. Helaas: in principe ouwe koek. Ik heb dit geklaag over ons kiesstelsel al honderden keren gehoord en gelezen, zelfs in de gedichten van Alphons Levens.”

“Maar het kan toch niet dat je in Coronie met zo een 850 stemmen één zetel haalt en dat diezelfde zetel in de stad  zo een drieduizend stemmen kost?”                                                   

“Helemaal met je eens, borrelbroeder. Maar welke politieke leider belooft nu dat hij dit gaat veranderen en het evenredig kiesstelsel, dus ‘one man, one vote’ in ons land zal invoeren?”

“Ze kijken wel uit om zoiets te beloven, want de grote boys hebben er allemaal voordeel aan.”

“En als je het eerlijk bekijkt, zit er ook bij dit evenredig kiessysteem een belangrijke oneerlijkheid.”

“En wat is die oneerlijkheid?”

“Dat grote gebieden met weinig kiezers weggecijferd worden ten gunste van kleine gebieden met veel kiezers.”

“Dan moeten die dunbevolkte gebieden maar meer kiezers trekken om daar te gaan wonen, dan zullen ze meer zetels binnenhalen.”       

“Dat zeg je zo mooi, vanuit je stedelijke arrogantie, maar de mensen in de districten en de binnenlanden vormen of beter: markeren in feite ons totale grondgebied, en niet de stedelingen alleen.”

“Dat klopt. En het rondhout, de bodemschatten en landbouwproductie komen uit deze gebieden. Vallen die weg, dan gaat de stad zo ‘fjoep’ failliet.”

“Maar wat voor belang heeft Coronie dan, dat het twee zetels mag binnenbrengen met nog geen 2000 stemgerechtigden?”

“Los van de historische betekenis en de vele Coronianen die het heel ver hebben weten te schoppen in de stad, loopt een cruciaal deel van de Oostwestverbinding door dit district.”

“Oké, met het one man, one vote-systeem en met 51 te verdelen zetels kan de kiesdeler landelijk, met een 70% opkomst misschien 3000 stemmen worden, en dan haalt dat Coronie van je geen enkele zetel.”

“So what! Geen man overboord toch?”

“En wat als een vijftigtal Coronianen die zich uitgestoten voelen omdat ze niet in de Assemblee zijn vertegenwoordigd, uit protest die Oostwestverbinding barricadeert of er iets ergers mee doet? Waar ga je een andere route nemen?”

“Boi, ala den container nanga smokkel-lai, ala den smokkelvrouwen en minderjarige meisjes voor de prostitutie, ala den drugstransporten, alles van hier naar Nickerie en terug, loopt vast.”

“Welnu, zie het belang dat je alle regio in je land tenminste één zetel in je assemblee toekent?”

“Dat hebben die Amerikanen op hun manier opgelost met hun twee parlementen, of liever twee ‘Houses’: de Senaat en het Huis van Afgevaardigden.”

“Hoezo wat opgelost?”

“In de Senaat heeft elke state van de United States twee zetels, hoe groot of hoe klein die state is. Er zijn 50 states, dus telt de Senaat 100 senatoren. In het Huis van Afgevaardigden daarentegen, telt min of meer dat systeem van one man, one vote. Elk kiesdistrict met zo een 700.000 kiezers brengt één afgevaardigde voort van de in totaal 435 afgevaardigden voor het Huis.”

“Dus in het Huis van Afgevaardigden brengen states met veel inwoners meer Afgevaardigden binnen dan de states met weinig inwoners.”

“Klopt. En dat wordt elke tien jaren bijgesteld op grond van de volkstelling. En de Senaat en het Huis van Afgevaardigden vormen samen het Congres.” 

“En het is toch zo dat beide huizen een wetsvoorstel moeten goedkeuren, wil het rechtskracht krijgen?”

“Klopt helemaal. En in de Senaat zitten veelal ervaren juristen, deskundigen en oudere politici. Het is een soort Hogerhuis. Terwijl dat Huis van Afgevaardigden een soort Lagerhuis is vol actieve politici.” 

“Maar vele landen kennen dit systeem van Hogerhuis en Lagerhuis die samen de wetgevende macht vormen.” 

“In Groot-Brittannië wordt het Hogerhuis ‘the House of Lords’ genoemd.”

“Jeetje, wat elietterig, pffft.”

“Maar het zijn elites die een land in alle grote sectoren draaiende houden. Bepaalde mensen hebben een soort afkeer of hekel tegen elite, misschien omdat ze zelf elite wilden worden of omdat ze er zelf uit voortkomen en er een hekel aan leerden hebben.” 

“Maar zonder deze elites zou geen wetenschap, geen handel, geen kunst en cultuur, geen industrie, geen bank- en verzekeringswezen, geen recht, geen orde, geen neks zijn, alleen geschreeuw van een beperkt geschoolde massa.”

“Nou, jij hebt zo te zien geen respect voor de massa.” 

“Heeft Nederland ook een ‘House of Lords’ en een Lagerhuis?” 

“Natuurlijk! Wat dacht je. Alleen heet het daar de Eerste Kamer naast de Tweede kamer.” 

“Maar meester, worden de leden van die Nederlandse Eerste Kamer ook gekozen?”

“Natuurlijk, maar niet rechtstreeks door het volk, daarom zal je de kandidaten geen publieke propaganda horen voeren.”

“Maar dan hoe komen ze dan in de Eerste Kamer?”

“Nederland telt 12 provincies. Elk kiest z’n eigen parlement, de Provinciale Staten, en die kiezen dan de leden van de Eerste Kamer.” 

“Heeft die Eerste Kamer dan politieke macht?”

“In die zin dat ze in goedgekeurde wetten van de Tweede Kamer voorstellen tot wijzigingen enzo kunnen aanbrengen. Anders wordt die wet niet afgekondigd.”

“Dus niet zoals hier waar er wetten die indruisen tegen het rechtsgevoel van vele burgers zijn goedgekeurd en afgekondigd, soms met duidelijke kromme zinnen en taal- en spelingsfouten erin.” 

“Dat was misschien in het verleden zo; nu controleert de Staatsraad dat.”

“Dan zou die Staatsraad samen met de SER, de Sociaal-Economische Raad, zoiets als ons Hogerhuis of Eerste Kamer kunnen worden.”

“Goed idee. En onze DNA blijft onze tweede Kamer, maar dan gekozen volgens een eerlijker systeem, waarbij elk kiesdistrict met zeg maar 3000 stemgerechtigden één DNA-zetel oplevert. Coronie krijgt dan één zetel, zoals vroeger. Die 51 zetels worden dan verdeeld over zeg maar 153.000 stemgerechtigden.”

“Mooie plannen, zoals velen van ons zulke mooie plannen kunnen maken. Maar ga ze uitvoeren, mi boi, ga ze uitvoeren, dán ga je wat meemaken.”

“Ik proost desondanks op de uitvoering van die mooie plannen. Nu nog een droom, morgen misschien werkelijkheid.”

Rappa