Monument om onvindbare overledenen te gedenken

Bestuursleden van Stichting Sahajak Mandal, vrienden en enkele nabestaanden hebben zaterdag een monument onthuld op de begraafplaats Sarwa Oeday. “Dit monument is ter nagedachtenis aan hen die op Sarwa Oeday begraven zijn en wiens graf niet meer te vinden is”, staat de gedenkplaat ernaast.

Volgens voorzitter Jeannette Durgaram is het monument een plek, gelegenheid voor nabestaanden om hun geliefden te gedenken, die niet te tracen zijn onder de 7000 graven. Vijf jaar geleden nam Durgaram met haar bestuur de leiding over van de begraafplaats aan de Jagernath Lachmonstraat. “Ik kreeg bijna elke dag huilpartijen van nabestaande die vertelden dat ze toen geen cent hadden voor een bak of gedenksteen. Nu hebben ze wel het geld, maar kunnen hun dierbare niet terugvinden. Ik huilde met ze mee”, motiveert Durgaram het opzetten van het monument. “Dit is iets tastbaars voor hen waar ze even kunnen bidden, praten en een bloemetje kunnen leggen.”

Het monument is een vierzijdige zuil van gepolijst graniet. Een ontwerp naar de hand van kunstenaar Glenn Fung Loy en uitgevoerd door John Natoe. Er prijken vier symbolen op elke zijde: hindoe Ohm-teken, het christen kruis, de islam maan-ster en een universeel gevouwen handen afbeelding, alle goudkleurig. “Wij zijn één, wij verschillen cultureel gezien misschien van elkaar, maar leven samen als één met elkaar”. Deze gedachte is kenmerkend voor de overleden personen die er vanaf 1969 een laatste rustplaats op Sarwa Oeday hebben gevonden. “Ja, wij zijn een Hindoestaanse begraafplaats”, beaamt Durgaram. Zo zijn er zes jaar lang, tot 1975 toen een crematie optie mogelijk was, Hindoestanen begraven die hindoe, islam of christendom belijders zijn geweest. Maar ook namen van Java immigranten zijn vaagjes nog te lezen op sommige grafstenen.

De begraafplaats is jaren een thuis voor junkies en wild groeiende planten geweest. Een manjaboom die geworteld is en uit een graf groeit, op enkele meters van het monument, spreekt boekdelen. Verantwoordelijken toen, stonden op het punt de begraafplaats te ruimen, geeft de voorzitter aan. Er waren plannen voor een nieuwbouw crematorium. “Respectloos naar de overledenen. Zij hielden geen rekening met cultuur: een moslim eenmaal begraven, mag niet meer worden verplaatst.” Sahajak Mandal is met een serieuze aanpak begonnen. Wij hebben advertenties geplaatst en personen die jaren geleden een kelder, ruimte hadden gereserveerd zijn opgeroepen om zich te her registreren. “Wie zich niet heeft aangemeld binnen de opgegeven tijd maakt geen aanspraak meer”, legt Durgaram uit. Deze plaatsen komen eventueel vrij, en kan Sarwa Oeday na jaren weer rustplaatsen aanbieden, met huisregels!