Ontheemden van recente botsingen tussen gewapende groepen steken de Tarra-rivier over, die Colombia en Venezuela scheidt, in Tibu, Colombia. (Foto: AFP)
Colombia heeft woensdag arrestatiebevelen opnieuw ingesteld voor tientallen guerrillacommandanten die verantwoordelijk worden gehouden voor gewapende aanvallen waarbij 32.000 mensen ontheemd raakten en de ernstigste veiligheidscrisis in jaren in het land ontstond.

De regering van president Gustavo Petro heeft arrestatiebevelen vrijgegeven voor 31 leiders van het Nationale Bevrijdingsleger (ELN), een linkse militie van 5.800 man die nauw betrokken is bij drugshandel.

Het ELN wordt ervan beschuldigd een reeks aanvallen te hebben uitgevoerd op rivaliserende militanten in de bergachtige en wetteloze grensregio van het land met Venezuela.

Volgens schattingen van de overheid en de Verenigde Naties zijn er minstens 80 mensen omgekomen, tientallen zijn ontvoerd en tienduizenden zijn ontheemd geraakt.

Als reactie hierop riep Petro de noodtoestand uit, schortte hij de vredesbesprekingen op en stuurde hij zo'n 5.000 soldaten naar het gebied.

De 48-jarige Zilenia Pana vluchtte met haar kinderen van acht en dertien voor de gevechten en vond de relatieve veiligheid van Ocana, een klein stadje aan de westelijke rand van de bergketen.

"Het zien van de lijken was verdrietig, pijnlijk. Dat breekt je ziel, je hart", vertelde ze aan AFP.

Ze bidt alleen dat de strijders stoppen zodat ze met haar kinderen naar huis kan, en zegt: "dat is alles wat we willen, dat is alles wat we van die mensen vragen".

Ondanks Petro's belofte om "oorlog" te brengen naar het ELN, is het Colombiaanse leger tot nu toe alleen het door de rebellen gecontroleerde gebied binnengedrongen, door observatieposten op te zetten en patrouilles uit te voeren in stedelijke gebieden.

In de grensstad Tibu hoorden AFP-verslaggevers woensdag minstens vijf luide explosies, waarvan het leger zei dat het artillerietests waren.

Toch zijn er weinig tekenen van een grootschalig offensief gericht op de guerrillastrijders in hun landelijke bolwerken.

Maar het besluit van Petro om arrestatiebevelen opnieuw in te stellen, is een nieuw teken van escalerende spanningen.

Totale vrede?
Voor veel Colombianen draagt ​​het recente bloedvergieten angstaanjagende echo's van een burgeroorlog van bijna zestig jaar die zo'n 450.000 mensen het leven kostte en het land tot een synoniem voor gewapend geweld maakte.

Maar peilingen laten ook regelmatig zien dat meer dan de helft van de Colombianen tegen vredesbesprekingen met het veelgehate ELN is en vindt dat de veiligheidsstrategie van de regering gebrekkig is.

Ondanks zijn ideologische fundamenten is de groep een van 's werelds grootste spelers in de cocaïnehandel en houdt zich bezig met afpersing, gijzeling en handel in verschillende goederen.

"Ze probeerden de controle over de grens tussen Colombia en Venezuela over te nemen", zei de Colombiaanse minister van Binnenlandse Zaken Juan Fernando Cristo, met als strategisch doel "criminele inkomsten" te verwerven.

Petro, zelf een voormalige linkse guerrillastrijder, probeert al jaren het ELN en andere groepen aan de onderhandelingstafel te krijgen.

Na een kortstondig staakt-het-vuren en aan-uit-gesprekken heeft het laatste ELN-offensief de hoop vernietigd dat de groep klaar is om te ontwapenen.

Petro's kenmerkende strategie van "Totale Vrede" -- een dramatische terugschaling van militaire operaties in de hoop op vrede -- lijkt nu dood.

De president gaf dinsdag toe dat de toename van het geweld een "mislukking" was en hij vroeg zich af hoe het ELN "vandaag zo sterk kon worden, terwijl het slechts enkele maanden geleden nog erg zwak was, militair gesproken."

Critici zeggen dat het de lichtzinnige aanpak van de overheid is die groepen als het ELN heeft laten groeien.

"'Totale vrede', in combinatie met het gebrek aan effectief veiligheids- en justitiebeleid, heeft ervoor gezorgd dat gewapende groepen hun aanwezigheid en brute controle over afgelegen gemeenschappen in heel Colombia hebben kunnen uitbreiden", aldus Juanita Goebertus, een voormalig Colombiaanse wetgever die nu directeur is van Human Rights Watch voor Amerika.

"De overheid moet dringend haar vredes- en veiligheidsstrategieën herzien om te voorkomen dat soortgelijke conflicten in het hele land toenemen."