De goede dief

Richard en Nora zaten op het balkon te genieten van de zondagse zon. Hun rust werd verstoord door twee gemaskerde mannen in overall met automatische vuurwapens. Die wilden het contante geld dat in huis was of er zouden ongelukken komen. De sieraden ook. "Want', zei de lange man, "jullie hebben genoeg geld en ik heb een deel nodig voor mijn mensen." Om erger te voorkomen deden Richard en Nora hun kluis open en namen afstand van hun geld en sieraden. 

De rovers gingen tevreden weg. Richard en Nora keken elkaar betekenisvol aan. De dubbele muur waarin zij een heleboel Amerikaanse dollars hadden verborgen was niet aangeraakt. Dat voelde als een stukje rechtvaardigheid tussen al dit onheil. En nu maar de politie bellen.

Fiscale legaliteit
Legitimiteit is het wezenlijk verschil tussen belastingheffing en diefstal. Het begint met een wettelijke basis. De grondwet eist dat belastingen alleen geheven worden krachtens de wet, welke wet de tarieven moet bevatten (Art 155 Gw). Dit heet het fiscale legaliteitsbeginsel. Een belastingwet die zegt “er is een heffing op motorbrandstof en de minister mag zeggen wie hoeveel moet betalen en wie het mag weten” is absoluut niet toegestaan. Een volksvertegenwoordiger met enig respect voor zichzelf en hun grondwettelijke eed zal daar nooit voor stemmen. Een minister met enig respect voor hun ambtelijke eed zou dat niet uitvoeren. Een republiek waarin dit wangedrag wordt getolereerd kan geen stand houden.

Recent zijn verschillende persverslagen verschenen van uitspraken van de minister van Financiën & Planning over de government take (overheidsgrabbel) op brandstof. De minister zegt dat hij heel slim omgaat met het nemen van het geld en het besteden van het geld, en dat de media en het publiek daar geen vragen over moeten stellen. Die attitude past uitstekend in een vorstendom waar de prinsen in hun wijsheid bepalen wat de lijfeigenen aan de staat moeten geven op straffe van bezitsonteigening en vrijheidsbeneming.

Het is precies dit huidige gedrag rondom de overheidsgrabbel dat de grondwetgever heeft willen voorkomen.

Waar is de buit?
Maar waar gaat al dat geld heen? Het tarief van de overheidsgrabbel is in de maanden juli, augustus en september 2024 elk met SRD 1.00 zijn verhoogd. Sinds oktober 2023 zijn de tarieven verhoogd van ongeveer SRD 3.00 naar ongeveer SRD 11.00. Naar verluidt is het maandelijks verbruik bij pompstations ongeveer 36 miljoen liter. Je moet dus verwachten dat bij een tariefsverhoging van SRD 1.00 per liter de Staat SRD 30 tot 40 miljoen extra per maand ontvangt. Bij een tarief van gemiddeld SRD 7.00 zou je een maandelijkse belastingopbrengst verwachten van meer dan SRD 210 miljoen. Dat is echter niet te zien in de financiële rapportage van het ministerie.

Wij zien een maandelijkse opbrengst van nauwelijks een derde van het te verwachten bedrag.

Het inflatie verhaal
Inflatie is een stijging van de consumentenprijsindex. Verbruiksbelastingen worden afgewenteld op de koper en beïnvloeden derhalve de prijs. De minister verhoogt iedere maand de overheidsgrabbel en zegt dat hij daarmee de inflatie in bedwang heeft gehouden. Bedrijven en consumenten moeten echter het voordeel van de prijsverlaging kunnen genieten net zoals zij de pijn van de stijging voelen. De minister remt dat echter af met de overheidsgrabbel. Dit verlaagt niet de inflatie maar verhoogt het.

Suriname heeft na de wereldwijde inflatieschokken van de pandemie en de Oekraïne invasie geen jaarlijkse inflatie geboekt onder de 5%. Alle vergelijkbare landen hebben dat wel gedaan. Vanaf juli 2020 is er een cumulatieve inflatie gerealiseerd van 324%. Alles is nu dus 4x zo duur en wij mogen verwachten dat de prijzen nogmaals 10% of meer per jaar zullen stijgen. Dit is geen blijk van een 'geslaagde' beheersing van de inflatie.

Belastingheffing of diefstal
Belastingheffing is geen diefstal als het uit kracht van en overeenkomstig de wet gebeurt. De wetgever (regering en DNA) moet wetten maken voor de belastingen die de regering wil heffen, en de belastingtarieven in de wet opnemen. Dat is hun constitutionele taak.

Stanley A Esajas