Sheikh Hasina heeft toezicht gehouden op de economische vooruitgang van Bangladesh, maar critici zeggen dat ze ook autocratisch is geworden. (Getty Images)
De premier van Bangladesh, Sheikh Hasina, is afgetreden en is het land ontvlucht na wekenlange protesten tegen haar regering, waarbij honderden mensen omkwamen. De 76-jarige Hasina nam maandag ontslag nadat de door studenten geleide protesten van vorige maand tegen een quotasysteem voor overheidsbanen veranderden in een roep om haar ontslag – de ergste politieke crisis die ze tijdens haar vijftienjarige bewind heeft meegemaakt.

Terwijl tienduizenden mensen overheidsgebouwen en woningen in de hoofdstad Dhaka omsingelden, vluchtte Hasina samen met haar zus in een legerhelikopter. Ze is volgens Indiase media geland in New Delhi.

In een toespraak tot de natie kondigde de legerchef van Bangladesh, generaal Waker-Uz-Zaman, aan dat een interim-regering nu het land met 170 miljoen inwoners zal besturen, zonder details te geven.

Reacties op het aftreden van Hasina:

Tarique Rahman, waarnemend voorzitter van de belangrijkste oppositiepartij Bangladesh Nationalist Party

Rahman, die in ballingschap in het Verenigd Koninkrijk leeft, zei op X dat "Hasina’s aftreden de macht van het volk bewijst."

"Laten we Bangladesh samen herbouwen tot een democratische en ontwikkelde natie, waar de rechten en vrijheden van alle mensen worden beschermd", drong hij aan.

Kabinet Britse premier
In een verklaring zei de woordvoerder van de Britse premier Keir Starmer dat zijn kabinet bezorgd is over het geweld en het "aanzienlijke verlies aan mensenlevens, inclusief studenten, kinderen en wetshandhavers", en zei dat het "volkomen onaanvaardbaar" was.

"Het recht op vreedzaam protest moet worden beschermd en mag nooit onderhevig zijn aan geweld en we roepen de autoriteiten op om alle vreedzame demonstranten vrij te laten en ervoor te zorgen dat degenen die worden aangeklaagd en vervolgd een eerlijk proces krijgen", voegde de woordvoerder van Starmer eraan toe.

Diaspora van Bangladesh in Groot-Brittannië
In Whitechapel, een wijk in Londen waar een grote Bengaalse gemeenschap woont, gingen velen de straat op om dit te vieren.

Zwaaiend met hun nationale vlag en toeterend zongen ze: "Bangladesh, Bangladesh!"

"Bangladesh heeft nu zijn tweede onafhankelijkheid bereikt", zegt Abu Sayem (50). "We kregen onze onafhankelijkheid eerst in 1971, maar autocraat Sheikh Hasina regeerde het land met geweld. Ze heeft ons onze rechten ontnomen."

Taxichauffeur Ishtiaque Choudhury zei: "Het is een opluchting voor ons en ik ben blij voor mijn land."

Duitsland
Een woordvoerder van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat het "belangrijk is dat Bangladesh zijn democratische pad blijft volgen" te midden van de onrust in het land.

Europese Unie
De Europese Unie heeft opgeroepen tot een "ordelijke en vreedzame" overgang naar een democratisch bestuur in Bangladesh.

"De EU roept op tot kalmte en terughoudendheid. Het is essentieel dat een ordelijke en vreedzame overgang naar een democratisch gekozen regering wordt verzekerd, met volledige eerbiediging van de democratische beginselen", aldus Josep Borrell, hoofd van het buitenlands beleid van de EU.

Verenigde Staten
De Verenigde Staten hebben het leger van Bangladesh geprezen voor zijn "terughoudendheid".

Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat Washington de aankondiging verwelkomde dat er een interim-regering zal worden gevormd. Het Witte Huis heeft ook opgeroepen tot het respecteren van de democratische rechten in Bangladesh. "Wij dringen erop aan dat de interim-regeringsformatie democratisch en inclusief is. Wij prijzen het leger voor de terughoudendheid die zij vandaag hebben getoond", voegde een woordvoerder van het Witte Huis eraan toe.

De leider van de meerderheid in de Amerikaanse Senaat, Chuck Schumer, zei op X dat de gewelddadige reactie van premier Hasina op legitieme protesten haar voortdurende bewind onhoudbaar maakte.

"Ik juich de moedige demonstranten toe en eis gerechtigheid voor de doden. Het is van cruciaal belang om een ​​evenwichtige interim-regering te vestigen die de rechten van iedereen respecteert en snel democratische verkiezingen organiseert", zei Schumer.

Verenigde Naties
VN-secretaris-generaal Antonio Guterres heeft opgeroepen tot kalmte in Bangladesh na het aftreden en vertrek van premier Sheikh Hasina, en benadrukte de noodzaak van een "vreedzame, ordelijke en democratische transitie", zei zijn woordvoerder.

Guterres "is volledig solidair met de bevolking van Bangladesh en roept op tot volledige eerbiediging van hun mensenrechten", aldus woordvoerder Farhan Haq.

"Hij blijft de noodzaak onderstrepen van een volledig, onafhankelijk, onpartijdig en transparant onderzoek naar alle gewelddaden."

Irene Khan, de speciale rapporteur van de Verenigde Naties voor de vrijheid van meningsuiting en mening, zegt dat het leger, dat een interim-regering heeft gevormd nadat Hasina was gevlucht, een "zeer zware taak voor de boeg heeft".

"We hopen allemaal dat de transitie vreedzaam zal verlopen en dat er verantwoording zal worden afgelegd voor alle mensenrechtenschendingen die onlangs hebben plaatsgevonden, inclusief de moord op ongeveer 300 mensen in de afgelopen drie weken", vertelde Khan aan Al Jazeera.

"Bangladesh heeft uiteraard een enorme taak voor de boeg. Het is niet meer het schoolvoorbeeld van duurzame ontwikkeling. De vorige regering had dit land tot wanhoop gedreven, en er zou heel wat hard werk moeten worden verzet om het op te bouwen, maar bovenal denk ik dat het uiterst belangrijk is dat het leger de mensenrechten respecteert."

Amnesty International
Amnesty’s Zuid-Aziatische onderzoeker Taqbir Huda heeft tegen Democracy Now gezegd dat Hasina weliswaar is afgetreden, maar dat veel van het geweld "voorkomen had kunnen worden" als haar regering beter op de eisen van de studenten had gereageerd.

Hij merkte op dat het leger de macht heeft overgenomen en waarschuwde: "Gezien de geschiedenis van Bangladesh met militaire dictaturen … is het erg belangrijk om te benadrukken dat dit een tijdgebonden maatregel moet zijn totdat … het bestuur opnieuw kan worden ingesteld."

India
Hoewel de regering van de Indiase premier Narendra Modi nog geen commentaar heeft gegeven op het aftreden van Hasina, heeft zij een "hoog alarm" afgegeven langs de 4.096 kilometer lange grens met Bangladesh.

De regering van Modi zou nauwe banden onderhouden met de door Hasina geleide regering van de Awami League.

Sri Lanka
De Sri Lankaanse minister van Buitenlandse Zaken Ali Sabry zei in een verklaring over X: "Wij geloven in de veerkracht en eenheid van de Bengaalse natie en hopen op een snelle terugkeer naar vrede en stabiliteit."

"Mogen de mensen van Bangladesh de kracht vinden om deze uitdagingen te overwinnen en er nog sterker uit te komen", voegde hij eraan toe.

Rusland
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zei in een verklaring dat "Moskou … hoopt op een snelle terugkeer van interne politieke processen naar constitutionele normen in een land dat vriendelijk voor ons is."