In Bistro Le Quatorze hebben de Alliance Franҁaise en de Franse Ambassade in Suriname, donderdag de 'Conférence Franҁaise' gehouden. Het goed opgekomen publiek kwam luisteren naar de speciale gast, Cynthia Mc Leod die op zeer boeiende wijze vertelde over 'Suriname's French Past'.

Het publiek haalde een croissant, quiche of glas Franse wijn bij de Bistro om de Franse sfeer te verhogen. Meesterlijk en in goed verstaanbaar Engels met hier en daar Nederlandse zinnen tussendoor, begon Cynthia Mc Leod de lezing bij de christelijke Reformatie in Europa ergens begin 16e eeuw en schetste zij de grote onenigheid tussen de Katholieken en de Protestanten.

De Bartholomeusnacht in 1572 was het begin van massale moorden van Hugenoten (Calvinistisch Protestantisme). Het Edict van Nantes, dat in Frankrijk alle godsdiensten toestond, werd ingevoerd. De Franse koning Lodewijk XIV die zelf katholiek was, nam het niet nauw met het Edict, zodat de Hugenoten vluchtten naar Nederland.

De Franse hugenoot Labadie stichtte in Friesland een hugenoten gemeenschap, de Labadisten. Inmiddels had de Zeeuwse Abraham Crijnssen Suriname in 1667 veroverd van de Engelsen die enkele decennia daarvoor Suriname hadden veroverd. In 1684, verkochten de Zeeuwen, Suriname aan de Stad Amsterdam, de West Indische Compagnie en C. Van Aerssen van Sommelsdijck (de latere gouverneur).

De Hugenoten (Labadisten) kwamen naar Suriname en vestigden zich eerst langs de Surinamerivier op de plantage 'La Providence' en hoewel zij geen slaven op na wensten te houden, bleef van deze wens gauw na hun vestiging, niets over. In Frankrijk, herroept Lodewijk XIV het Edict van Nantes en nog meer Hugenoten vluchten naar Suriname, waar zij oostelijker in de omgeving van Cottica plantages stichtten en deze soms benoemden naar een stad in Frankrijk, zoals Bergerac of gewoon 'Patience'. De Franse stempel op de geschiedenis was gedrukt! Mc Leod heeft bij onderzoek in Kerk registratie, doopcelen gevonden in de Franse taal en zij verklaarde de Franse namen die in de loop van de geschiedenis zijn vertaald in het Nederlands. Zij noemde als voorbeeld, de naam 'Espinasse', die later vertaald werd als Pinas en is gebleven als achternaam van velen in Suriname. Volgens Mc Leod heeft de taal in Suriname, geen Franse invloeden. Op ludieke wijze vertelde Mc Leod over de kinderen die de Franse hugenoten kregen met slavinnen en de Franse namen van deze kinderen, al dan niet vertaald in het Nederlands. In de 17e eeuw was Frankrijk, chique en had grandeur, vertelt Mc Leod.

Lodewijk XIV had zijn stempel gedrukt op architectuur en interieur van huizen. De ornamentale bewerking van de houten deuren en meubilair werd de slaven aangeleerd. De klapdeur tussen de keuken en de salon, is oorspronkelijk Frans, liet Mc Leod zich ontvallen. De Hugenoten waren niet alleen gevlucht naar Suriname, maar ook naar Louisiana, een Frans gebiedsdeel dat Napoleon aan het begin van de 19e eeuw verkocht.

Suriname werd in 1804 door de Britten veroverd en in 1816 weer aan Nederland teruggegeven en in deze periode zijn plantages gesticht door Schotten en Britten, die ook hun namen achterlieten. In 1821 woedde een grote brand waarin ongeveer 450 gebouwen aan de waterkant en omgeving afbrandden. De introductie van een voorbalkon aan de woning, werd gedaan door een Fransman uit Louisiana die na de brand een woning met balkon bouwde in Paramaribo. Het Franse balkon, werd toentertijd overgenomen door velen in Paramaribo, immers er moest na de brand veel herbouwd worden.

Het publiek in de Bistro, werd getrakteerd op een foto van de gebouwen op de waterlijn op Curaçao, met typische Nederlandse bouwstijl en een foto van de Waterkant in Paramaribo, waar zelfs ornamentaal uitgesneden deuren uit de tijd van Napoleon XIV en Franse balkon, nog steeds het beeld bepalen van onze hoofdstad.

Het Franse element in de Surinaamse geschiedenis, is donderdag voor velen in Bistro Le Quatorze overzichtelijk geworden. We kijken vanaf nu bedachtzamer naar de ornamenten van de gebouwen in onze binnenstad en zullen glimlachen wanneer we de surinamiseerde namen met Franse origine tegenkomen.