President Jennifer Simons in overleg met het traditioneel gezag. (Foto's: CDS)
Een delegatie van Marron- en inheemse granmans en vertegenwoordigers van Afro-Surinamers, verenigd in Fiti Makandra, heeft vrijdag president Jennifer Simons bezocht. In het gesprek op het Kabinet van de President stonden samenwerking, zelfbeschikking en bescherming van gemeenschapsgronden centraal. Doel van de bundeling is om gezamenlijk op te treden en de belangen van de betrokken gemeenschappen te behartigen. 

President Simons toonde zich verheugd over de bundeling en gaf aan dat samenwerking en eensgezindheid voorwaarden zijn om middelen en projecten vanuit de overheid beschikbaar te stellen. Over de erkenning van grondenrechten merkte zij op dat er onjuiste informatie circuleert: “De huidige wet is geen grondenrechtenwet, maar een wet die beschermde gebieden aanwijst.” Volgens haar is dit een tijdelijke maatregel ter bescherming, in afwachting van definitieve regelgeving over grondenrechten. Ook moet worden voorkomen dat concessies achter dorpen worden uitgegeven zonder medeweten van de gemeenschap.

Dankzij moderne communicatiemiddelen kunnen de leiders in het binnenland regelmatig afstemmen - soms om de drie dagen - over actuele kwesties. Granman Lesley Valentijn (Matawai) benadrukte het belang van zorgvuldige informatievoorziening: relevante informatie hoort via de juiste kanalen te lopen. “Zo voorkomen we dat personen het woord voeren zonder de juiste kennis.” Hij onderstreepte dat het dorpshoofd op de hoogte moet zijn van de punten die bij de president worden aangekaart en verzocht de president dicht bij de gemeenschappen te blijven, ook als fysieke aanwezigheid niet altijd mogelijk is.


Hernieuwde samenwerking met de overheid
Granman Albert Aboikoni (Saramaccaners) pleitte voor hernieuwde samenwerking tussen overheid en traditioneel gezag. Volgens hem zochten de granmans van de tribale volken - inheemsen en Afro-Surinamers - elkaar op vanwege zorgwekkende ontwikkelingen in hun leefgebieden. Hij verwees naar de historische context van slavernij, kolonialisme en landonteigening, en stelde dat de wetgeving hiermee onvoldoende rekening houdt. Aboikoni waarschuwde voor verdeeldheid en riep op tot eenheid, vergeving en verzoening. In dat kader zullen de groepen op zondag 17 augustus 2025 reageren op de aangeboden excuses voor het slavernijverleden. 

Kapitein Muriel Fernandes, voorzitter van de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS), uitte zorgen over aanhoudende onzekerheid rond inheemse gronden. “Er worden nog steeds concessies verleend aan derden zonder voorafgaand overleg of instemming van de betrokken gemeenschappen. Dit leidt tot onrust, onder meer in Pikin Saron en Powakka,” aldus Fernandes. Zij pleitte voor erkenning en wettelijke bescherming van inheemse grondenrechten en voor een transparant, inclusief besluitvormingsproces waarin de rechten van inheemse volken worden gerespecteerd.

Ook voorzitter Wilgo Ommen van de Federatie van de Paraplantages wees op problemen in zijn gebied. Bewoners hebben jarenlang bijgedragen aan de ontwikkeling van hun woon- en leefomgeving, maar de overheid geeft momenteel gronden uit zonder overleg. Een vergelijkbare situatie doet zich volgens hem ook in Coronie voor.