RVI, rechtvaardige intentie vereist rechtsstatelijke verankering
Als jurist en beleidsvolger onderschrijf ik de sociaal-maatschappelijke doelstellingen van het programma, maar benadruk ik dat duurzame herverdeling van rijkdom alleen houdbaar is binnen de grenzen van de rechtsstaat.
Rechtvaardigheid vereist rechtszekerheid. Deze bijdrage is een pleidooi voor verankering van het RVI-programma in wet en begroting – als fundament voor vertrouwen en continuïteit.
1. Staatsbesluit: formeel toelaatbaar, materieel ontoereikend
Het RVI-programma is op dit moment vastgelegd via een ontwerp-staatsbesluit, gebaseerd op artikel 90 van de Grondwet van de Republiek Suriname. Dit artikel verleent de president, gehoord de Staatsraad, de bevoegdheid tot het nemen van besluiten van algemene werking. Juridisch gezien is het staatsbesluit dus toelaatbaar als voorlopig beleidsinstrument.
Maar: de uitbetaling van staatsmiddelen aan burgers vereist méér dan een bestuursbesluit. De Comptabiliteitswet 1952, artikel 10, is op dit punt glashelder:
"Geen uitgaven mogen worden gedaan ten laste van de middelen der Staatskas dan krachtens een wettelijk voorschrift of een door de wet goedgekeurde begroting."
Deze bepaling stelt als eis dat elke overheidsuitgave – dus ook het uitkeren van USD 750 aan burgers – formeel moet zijn toegestaan bij wet of via een expliciet goedgekeurde begroting door De Nationale Assemblee. Zonder zo’n grondslag is sprake van onrechtmatige besteding van publieke middelen. Bovendien kan de verantwoordelijke minister hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld voor die uitgaven.
Deze Surinaamse bepaling weerspiegelt een internationaal begrotingsbeginsel dat is onderbouwd door Richard A. Musgrave, grondlegger van de moderne publieke financiën. In Public Finance in Theory and Practice stelt Musgrave dat het legaliteitsbeginsel essentieel is voor democratische controle, begrotingsdiscipline en transparantie. Dat beginsel is even relevant voor ontwikkelde economieën als voor opkomende producerende staten zoals Suriname.
2. Begrotingsdiscipline: transparantie is een constitutionele verplichting
De Staatsraad heeft bovendien terechte vragen gesteld over de begrotingsgrondslag van het RVI-programma.
• Op welk(e) begrotingsja(a)r(en) worden de uitgaven verantwoord – 2024 of 2025?
• Zijn de middelen expliciet opgenomen in de begrotingswet?
• Wat gebeurt er indien het programma reeds wordt uitgevoerd, maar geen wettelijke basis krijgt?
In het Surinaamse begrotingsrecht is het beginsel van voorafgaande machtiging leidend: geen uitgave zonder goedkeuring van De Nationale Assemblee. Indien een programma als RVI wordt uitgevoerd zonder begrotingspost of wet, ontstaat begrotingsrechtelijke onduidelijkheid – en dus risico op schending van artikel 10 van de Comptabiliteitswet.
Hoewel beleidsmatig anticiperen op toekomstige olie-inkomsten (vanaf 2028) mogelijk is, is prefinanciering zonder expliciete dekking financieel en juridisch kwetsbaar. Transparantie is in dit geval geen beleidsmatige wens, maar een constitutioneel vereiste.
3. Sociale rechtvaardigheid: legitiem, mits wettelijk geborgd
Het uitgangspunt dat natuurlijke hulpbronnen ten goede moeten komen aan de bevolking is grondwettelijk verankerd en moreel verdedigbaar. De keuze om te starten met burgers van 80 jaar en ouder en personen met een beperking getuigt van sociale rechtvaardigheid.
Internationale voorbeelden ondersteunen dit beleid:
• In Bolivia worden gasinkomsten sinds 2008 uitgekeerd aan ouderen via Renta Dignidad.
• In Nigeria is het Sovereign Wealth Fund wettelijk geregeld via de NSIA Act, ten behoeve van infrastructuur en sociale programma’s.
• In Trinidad & Tobago zorgt het wettelijk verankerde Heritage and Stabilisation Fund voor transparante en gecontroleerde inzet van olie-inkomsten.
Wat deze voorbeelden gemeen hebben, is institutionele borging via wetgeving, toezicht en parlementaire controle. Suriname moet dit spoor volgen om de sociale doelstelling duurzaam en geloofwaardig te realiseren.
4. Aanbeveling: wetgeving, begrotingsautorisatie en onafhankelijk toezicht
Om het RVI-programma juridisch en financieel houdbaar te maken, bepleit ik:
• Formele verankering bij wet, met duidelijke omschrijving van doelgroepen, toekenningscriteria, en toewijzing van inkomsten;
• Begrotingsautorisatie via De Nationale Assemblee, zodat transparantie en rechtmatigheid gewaarborgd zijn;
• Instelling van een Royaltyfonds of onafhankelijk toezichtsorgaan, dat jaarlijks publiekelijk rapporteert over inkomsten, uitgaven en maatschappelijke impact.
Deze stappen versterken de legitimiteit, vergroten het maatschappelijk draagvlak en beschermen het programma tegen politieke discontinuïteit.
Eindoverweging
Het RVI-programma is een waardevol beleidsinitiatief dat sociaal beleid wil koppelen aan natuurlijke rijkdom.
Maar hoe nobel de intentie ook is: structurele publieke uitgaven kunnen alleen duurzaam standhouden als zij rusten op rechtsstatelijke fundamenten.
Rechtvaardigheid zonder rechtszekerheid is kwetsbaar!
Met stevige wettelijke verankering, transparante begrotingsdiscipline en onafhankelijk toezicht kan Royalties Voor Iedereen evolueren tot een geloofwaardig instrument van inclusieve welvaart en bestaanszekerheid gedragen door rechtmatigheid, controleerbaarheid en langetermijnbestendigheid!
Chanderdath Nagessar LLB
Vandaag
Gisteren
- NDP: Bouwen aan een duurzaam en inclusief groeimodel
- Sibibusi Beweging: Democratie vraagt betrokkenheid
- Staat gaat in hoger beroep tegen vonnis zaak Wan Okasi
- IsDB keurt US$ 75 miljoen goed voor nieuwbouw AZP
- Advocaat Sitaram: Geen case tegen ex-minister Somohardjo
- EU-gezanten bereiken akkoord over wapenfonds van 150 miljard euro
- Honderd militairen ingezet voor verkiezingssurveillance
- De Paradox van het Denken en de Macht (slot)
- Live inzicht in kiezersopkomst en telling via nieuwe app
- Gewapende overval magazijn Kirpalani: Twee security guards mishandeld
- Lucky Store heropent na verwoestende brand: Issa wil structureel optreden
- Veel beloftes, weinig plan: BINI fileert partijprogramma’s
- Ramadhin: Integriteit in de zorg is geen keuze, maar een vereiste
- Nog meer bewolking en buien
- Taxiën door de politiek: "Als ik een keer president word..."
- Caricom-waarnemers: Geen signalen over verkiezingsfraude
- Column: De illusie en onze Guyanese ‘vrienden’
- Eskak teleurgesteld: We zijn terug bij af zonder artikel 27
Eergisteren
- Illegale landingsbaan Ston Dansi vernietigd
- Apoera klaar voor praktijkonderwijs: bewoners maken schoon
- Subhas Mungra: IMF-programma verergert armoede en verzwakt economie
- OM pakt celcapaciteit aan: gescheiden opvang verdachten
- Wan Okasi wint rechtszaak; oude situatie hersteld
- Psychiatrisch patiënt slaat moeder met ijzeren voorwerp
- Blokkade Ingi Kondre opgeheven na toezegging overleg met LVV-top
- SATCA: TCT faalt in aanpak veiligheidsproblemen
- €10.000 en waardebonnen buitgemaakt bij Golfclub
- WHO-lidstaten keuren pandemie-akkoord goed, VS afwezig
- Landbouwers Coronie blokkeren weg: Zijn de loze beloften zat
- Vluchtnummer: 50 2505
- Suriname en Guyana zetten in op duurzame samenwerking
- Nog meer regen vandaag
- Taxiën door de politiek: Grondenrechten en gezondheidszorg speerpunten Pikin Slee
- JVC 2025 hekelt mediashow president: ondemocratisch en schadelijk
- Column: Laat jouw stem niet verloren gaan; 17 zetels in het geding
- Grassalco opent Guysure Aggregate & Sands Inc. in Guyana