Duitse bondskanselier Olaf Scholz bijt in zijn vinger, op de dag van een vertrouwensstemming die hij uitriep om de weg vrij te maken voor vervroegde verkiezingen, in het lagerhuis van het parlement Bundestag in Berlijn, Duitsland. (Foto: Reuters)
Het Duitse parlement accepteerde maandag de uitnodiging van bondskanselier Olaf Scholz om het vertrouwen in hem en zijn regering op te zeggen, waarmee de weg werd vrijgemaakt voor vervroegde verkiezingen op 23 februari, noodzakelijk vanwege de val van zijn regering.

De coalitie van drie partijen van Scholz viel vorige maand uit elkaar nadat de pro-markt Vrije Democraten zich terugtrokken na een ruzie over de schulden, waardoor zijn sociaaldemocraten (SPD) en de Groenen geen parlementaire meerderheid meer hadden, terwijl Duitsland te maken had met een steeds diepere economische crisis.

Volgens regels die zijn ontworpen om de instabiliteit te voorkomen die de opkomst van het fascisme in de jaren dertig mogelijk maakte, kan president Frank-Walter Steinmeier het parlement alleen ontbinden en verkiezingen uitschrijven als de bondskanselier een vertrouwensstemming uitschrijft en verliest.

Het debat voorafgaand aan de stemming opende ook een serieuze campagne voor de verkiezingen, waarbij partijleiders slechtgehumeurde steken uitwisselden. De bondskanselier en zijn conservatieve uitdager Friedrich Merz, die volgens onderzoeken waarschijnlijk zijn opvolger zal worden, beschuldigden elkaar van incompetentie en gebrek aan visie.

Scholz, die een interim-regering zal leiden totdat er een nieuwe kan worden gevormd, verdedigde zijn staat van dienst als crisisleider die de economische en veiligheidsnoodsituatie had aangepakt die werd veroorzaakt door de grootschalige invasie in Oekraïne door Rusland in 2022.

Als hij een tweede termijn zou krijgen, zei hij, zou hij zwaar investeren in de krakende infrastructuur van Duitsland in plaats van de bezuinigingen door te voeren die de conservatieven volgens hem wilden.

"Kortzichtigheid kan op korte termijn geld besparen, maar de hypotheek op onze toekomst is onbetaalbaar", zei Scholz, die vier jaar als minister van Financiën diende onder een eerdere coalitie met de conservatieven voordat hij in 2021 bondskanselier werd.

Merz vertelde Scholz dat zijn uitgavenplannen toekomstige generaties zouden belasten en beschuldigde hem ervan dat hij beloften van herbewapening niet nakwam na het begin van de oorlog in Oekraïne.

"Schulden aangaan ten koste van de jonge generatie, geld uitgeven - en je hebt het woord 'concurrentievermogen' niet één keer genoemd," zei Merz.

Geen van beiden noemde de constitutionele uitgavenlimiet, een maatregel die is ontworpen om fiscale verantwoordelijkheid te garanderen en die veel economen de schuld geven van de afbrokkelende staat van de Duitse infrastructuur.

Conservatieven voor in opiniepeilingen
De conservatieven hebben een comfortabele, zij het slinkende voorsprong van meer dan 10 punten op de SPD in de meeste peilingen. De extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD) ligt iets voor op Scholz' partij, terwijl de Groenen op de vierde plaats staan.

De mainstreampartijen hebben geweigerd om met de AfD te regeren, maar haar aanwezigheid compliceert de parlementaire rekenkunde, waardoor onhandelbare coalities waarschijnlijker worden.

Scholz heeft een lijst met maatregelen opgesteld die met steun van de oppositie vóór de verkiezingen kunnen worden aangenomen, waaronder 11 miljard euro aan belastingverlagingen en een verhoging van de kinderbijslag waar voormalige coalitiepartners het al over eens waren.

De conservatieven hebben ook laten doorschemeren dat ze maatregelen kunnen steunen om het Constitutionele Hof beter te beschermen tegen de machinaties van een toekomstige populistische of antidemocratische regering en om een ​​populair gesubsidieerd vervoersbewijs te verlengen.

Maatregelen om onbedoelde lasten voor belastingbetalers te verlichten, kunnen ook worden aangenomen als regionale overheden akkoord gaan, maar Merz verwierp een Groen voorstel om de energieprijzen te verlagen, omdat hij zei dat hij een totaal nieuw energiebeleid wilde.

Robert Habeck, de kanselierskandidaat van de Groenen, zei dat dit een zorgwekkend teken was voor de Duitse democratie, gezien de toenemende waarschijnlijkheid in een gefragmenteerd politiek landschap dat heel verschillende partijen opnieuw samen zouden moeten regeren.

"Het is zeer onwaarschijnlijk dat de volgende regering het makkelijker zal hebben," zei Habeck.

AfD-leider Alice Weidel riep op om alle Syrische vluchtelingen in Duitsland terug te sturen na de val van het regime van Bashar al-Assad.