Zuid-Afrika: Ramaphosa belooft 'nieuw tijdperk' bij inauguratie

Zuid-Afrika is een "nieuw tijdperk" begonnen, zo kondigde president Cyril Ramaphosa aan toen hij voor een tweede volledige ambtstermijn werd beëdigd. Hij blijft in functie, ook al slaagde zijn partij, het Afrikaans Nationaal Congres (ANC), er tijdens de verkiezingen van vorige maand niet in om een ​​meerderheid in het parlement te behalen.

Het ANC sloot vervolgens een deal met zijn oude rivaliserende Democratische Alliantie (DA) en andere partijen om een ​​coalitieregering te vormen.

Ramaphosa prees deze regering tijdens zijn inauguratietoespraak, maar waarschuwde ook dat het land onstabiel zou kunnen worden als de diepe ongelijkheid niet wordt aangepakt.

"Door de stembiljetten die zij hebben uitgebracht, heeft de bevolking van Zuid-Afrika duidelijk gemaakt dat zij verwacht dat de leiders van ons land zullen samenwerken", zei de 71-jarige president Ramaphosa plechtig. "Ze hebben hun vertegenwoordigers opgedragen vijandigheid en afwijkende meningen opzij te zetten, bekrompen belangen op te geven en samen alleen datgene na te streven wat de natie ten goede komt."

Bij de inauguratie waren Zuid-Afrikaanse hoogwaardigheidsbekleders en Afrikaanse staatshoofden uitgenodigd. Onder hen bevonden zich de leiders van Nigeria, Angola, Zimbabwe, Congo-Brazzaville en Eswatini. Ze verzamelden zich in het Nelson Mandela Amfitheater buiten het Union Building in Pretoria.

Buiten de officiële zetel van de regering vormde zich een enorme menigte supporters, zwaaiend met nationale vlaggen.

Onder een strakblauwe winterhemel las opperrechter Raymond Zondo de ambtseed op.

"Ik zweer dat ik trouw zal zijn aan de Republiek Zuid-Afrika... Ik zal de grondwet en alle andere wetten van de republiek gehoorzamen, naleven en handhaven", zei de president.

Vervolgens speelde een band het volkslied. De vertolking werd gevolgd door 21 saluutschoten en het overvliegen van legerhelikopters.

Het ANC, dat regeert sinds het einde van het racistische apartheidssysteem in 1994, verloor voor het eerst zijn meerderheid nadat de verkiezingen van 29 mei geen echte winnaar hadden opgeleverd. De partij kreeg 40% van de stemmen, een daling van 17 procentpunten, en verloor 70 zetels in het parlement.

De wetgevers hebben Ramaphosa echter herkozen nadat het ANC een machtsdelingsregeling had getroffen met de pro-handelse DA – die tweede werd in de peiling met 22% – en drie kleinere partijen.

DA die zich sterk maakt voor de vrije markt, staat ideologisch op gespannen voet met de tradities van het ANC op het gebied van sociale zekerheid, en wordt door velen gezien als tegemoetkomend aan de belangen van de blanke minderheid, wat het ontkent.

Maar de twee politieke tegenstanders zijn het eens geworden over een gemeenschappelijke agenda om de infrastructuur van het land te herstellen, basisdiensten zoals water en elektriciteit te leveren en banen te creëren.

De coalitie is een beweging naar het politieke centrum, omdat de linkse en populistische afgescheiden partijen van het ANC de uitnodiging om zich bij een regering van nationale eenheid aan te sluiten, hebben afgewezen.

Ramaphosa vertelde de Zuid-Afrikanen dat de coalitie zich inzet voor het terugdringen van de ongelijkheid en het laten groeien van de economie. Hij waarschuwde ook dat het land wordt verscheurd door diepe verdeeldheid tussen de haves en de have-nots.

Ondanks de vooruitgang 'blijft onze samenleving diep ongelijk en sterk gepolariseerd', zei hij. "Er zijn giftige breuklijnen en een beginnende sociale fragmentatie die gemakkelijk in instabiliteit kan omslaan."

En hij waarschuwde voor 'degenen die ons in de weg willen staan, de spanningen willen aanwakkeren' en 'onze instellingen willen ondermijnen'. Dat zal niet lukken omdat de Zuid-Afrikanen vastberaden zijn, zei hij.

Ramaphosa zei niet op wie hij doelde. Maar de uMkhonto weSizwe (MK)-partij, die zes maanden geleden door voormalig president Jacob Zuma werd gevormd, was niet aanwezig bij wat zij de 'farcische' inauguratie noemde.

De partij, die 15% van de stemmen won en 58 zetels in het parlement behaalde, boycotte afgelopen vrijdag ook de eerste zitting van het parlement.

Sindsdien heeft het zich aangesloten bij een tegencoalitie van oppositiepartijen, die beloofden zich te zullen verzetten tegen het beleid van wat Zuma omschreef als een 'onheilige alliantie' tussen zwarte en blanke elites ten behoeve van de markten, en niet van het volk.

Het "moet worden verpletterd voordat het wortel schiet", zei hij, "op straat, in de rechtbanken en in het parlement."

MK heeft gezegd dat de protesten vreedzaam zouden verlopen. Maar de vrees bestond dat het standpunt van Zuma zou leiden tot geweld onder zijn aanhangers, die in juli 2021 dodelijke rellen pleegden toen hij gevangen werd gezet, omdat hij weigerde te getuigen in een openbaar onderzoek naar corruptie tijdens zijn regering.

Verwacht wordt dat Ramaphosa de komende dagen een kabinet zal benoemen, waarin de DA en drie andere kleinere partijen zitting zullen hebben. Samen is de coalitie goed voor 68% van de zetels in het parlement.

Vervolgens wordt van de president verwacht dat hij formeel het beleid uiteenzet dat gericht is op het redden van de wankelende economie.

Er staan ​​vele uitdagingen te wachten. Daartoe behoren mogelijke ideologische meningsverschillen binnen de coalitie, onvrede onder ANC-elementen en het risico dat de politieke oppositie wispelturig wordt.

Maar veel Zuid-Afrikanen willen dat het slaagt.

"Dit is een moment waarop we moeten kiezen om samen verder te gaan", zei Ramaphosa, "of het risico te lopen alles te verliezen wat we hebben opgebouwd."

De voormalige vakbondsman en zakenmagnaat werd voor het eerst president in 2018 toen zijn voorganger, Zuma, gedwongen werd af te treden vanwege beschuldigingen van corruptie. Zuma heeft herhaaldelijk alle aantijgingen ontkend.