Trots als een pauw laat Julian With zich de versierselen opspelden. “Als mensen vinden dat je iets verkeerd doet, dan bewijs je door je prestaties dat ze ongelijk hebben”, zegt hij. “Ik vind deze onderscheiding een geweldige eer. Ik hoop dat mijn kleinkinderen trots op mij zullen zijn, als ze op zijn gegroeid en de foto’s en het artikel van deze erkenning kunnen zien.”

Met allerlei voorbeelden vertelt de ambassadeur over het leven en het werk van With. Hij noemt het RIS-project. RIS staat voor Reparatie Intellectuele Schade. Van 2006 t/m 2010 heeft With met zijn team, bijna 500 kinderen uit het binnenland getest, op taal en rekenen. Daarna heeft hij hun kennis naar een hoger ontwikkelingspeil gebracht, door bijlessen te verzorgen met bevoegde leerkrachten op het niveau van de hoofdakte. Als gevolg hiervan werd het slagingspercentage voor de GLO-toets opgevoerd van 7 naar 51 procent.

Een ander voorbeeld is de hulp aan Moenisha Castillion. Dat is een Mulo-leerling die vorig schooljaar 7 keer een 10 op haar rapport behaalde. With vindt dat geweldig en ondersteunt haar 3 jaar lang met geld, zodat ze naar een goede universiteit kan.

Ook vorig jaar werd Julian With gebeld door mevrouw Boerleider, een huisarts in Lelydorp. Ze vertelde over een gezin met 2  kinderen met een zware beperking die onder moeilijke omstandigheden leefden. Hij reed er naar toe, bekeek de situatie en greep niet veel later in door een fonds te stichten voor de medische kosten en de kosten voor levensonderhoud van dit gezin.  

Verschillende andere activiteiten komen voorbij, waarbij With zich vrijwillig heeft ingezet bij het organiseren van culturele activiteiten, het realiseren van onderwijsprojecten, het geven van schaaklessen, het verzorgen van beurzen en het uitrollen van hulpacties. "Deze activiteiten kenmerken jou als persoon", zegt de ambassadeur. "Je blijft niet klagen, je gaat wat doen."

Dan heeft de ambassadeur het nog niet gehad over de 13 literaire en maatschappijkritische boeken die Julian With heeft geschreven. Twee springen in het oog. Zijn eerste boek uit 1974: 'Ja, ik ben Marron'. Hierin gaat hij in op de leefsituatie van jonge mensen uit het binnenland, die onder meer voor studie in Paramaribo zijn gaan wonen. Daarnaast hekelt hij de discriminatie en de minachting door stadscreolen. Dus stelt hij een kernvraag in zijn boek: "Hoe kan er ooit van eenheid sprake zijn, als een deel van de zwarte bevolking van Suriname het andere deel discrimineert?" Is er wat dit betreft veel veranderd in Suriname?

Zijn bekendste boek komt ook ter sprake: 'Het komt nooit meer goed’. De venijnige critici van Julian With maken er meestal van: 'Het komt nooit meer goed met Suriname.' Maar dat is niet de juiste titel. Weliswaar bonkt het hart van With veel harder bij de falende bestuurders, de vriendjespolitiek, het kennisgebrek, de corruptie en de andere misstanden in Suriname, maar men gaat voorbij aan de kansen die hij biedt in zijn boek. Hij spoort de Surinamers aan om de bakens te verzetten, om verbetering te brengen, de eigenwaarde op te krikken en zo respect af te dwingen. En hoezeer hij ook uitlegt waarom hij eerst tot scherpe conclusies komt en dat verbetering in zicht is, als er andere keuzes worden gemaakt, hij wordt door velen niet begrepen. Is dat niet hoe het meestal gaat met een genie?

Stuart Kensenhuis
Freelancejournalist, onder meer bij AD/Haagsche Courant en Radio Stanvaste.