Milieuactivisten tonen borden tijdens een demonstratie op de locatie van de COP28-klimaattop van de Verenigde Naties in Dubai. (Foto: AFP)
Het hoofd van de OPEC heeft er bij de leden op aangedrongen om elke COP28-overeenkomst die zich richt op fossiele brandstoffen, te verwerpen. De oproep benadrukt de diepe verdeeldheid nu de VN-klimaatconferentie in Dubai zijn laatste week ingaat.

Een nieuw ontwerp van de definitieve overeenkomst, dat vrijdag werd gepubliceerd, omvat een reeks opties, van akkoord gaan met een "uitfasering van fossiele brandstoffen in overeenstemming met de beste beschikbare wetenschap", tot het uitfaseren van "onverminderde fossiele brandstoffen", tot het opnemen van geen woord over fossiele brandstoffen.

Van de bijna 200 landen die in Dubai bijeen zijn gekomen, wordt nu verwacht dat zij zich zullen concentreren op de kwestie van de fossiele brandstoffen, in de hoop vóór het geplande einde van de bijeenkomst op 12 december een consensus te bereiken.

De VAE, gastheer van de conferentie, drong er bij de afgevaardigden op aan hun meningsverschillen opzij te zetten om tot een akkoord te komen.

"Laten we deze klus alsjeblieft klaren", zei COP28-president Sultan al-Jaber voorafgaand aan de publicatie van het ontwerp. "Ik wil dat je een stapje hogerop komt, en ik wil dat je uit je comfortzone komt", voegde hij eraan toe.

Minstens 80 landen eisen een COP28-overeenkomst die oproept tot een uiteindelijk einde aan het gebruik van fossiele brandstoffen, terwijl wetenschappers aandringen op ambitieuze actie om de ergste gevolgen van de klimaatverandering af te wenden.

Een dergelijk standpunt zou ongekend zijn, na drie decennia van VN-klimaattopconferenties waarin de toekomst van fossiele brandstoffen nooit rechtstreeks werd besproken, ook al zijn ze de grootste bron van uitstoot van de opwarming van de aarde.

'Een felle strijd'
Romain Ioualalen, mondiaal beleidsmanager van de belangenorganisatie Oil Change International, zei dat de laatste tekst "aantoont dat we nog nooit zo dichtbij een akkoord over de uitfasering van fossiele brandstoffen zijn geweest."

Maar hij uitte zijn bezorgdheid over de 'grote mazen in de wet' die in aanmerking komen voor de fossiele-brandstofindustrie, en voorspelde 'in de komende dagen een hevige strijd'.

"De tekst bevat opties die expliciet oproepen tot de geleidelijke afschaffing van fossiele brandstoffen, in overeenstemming met de best beschikbare wetenschap. Dat is duidelijk een positieve stap", zegt Mohamed Adow, directeur van Power Shift Africa. "De tekst bevat ook een belangrijke erkenning van eerlijkheid met betrekking tot ontwikkelingslanden."

"De basis van een historisch akkoord is er", zei hij. "Wat we nu nodig hebben is dat landen zich achter de sterkste opties scharen en deze verder versterken."

Het meest luide protest tegen de oproepen om een einde te maken aan fossiele brandstoffen is Saudi-Arabië, dat net als gastheer van de top de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), een grote olieproducent is.

Klimaatactivisten hebben het presidentschap van Al-Jaber met argwaan bekeken, vanwege zijn positie als hoofd van de nationale oliemaatschappij ADNOC in de VAE.

Maar hij heeft geprobeerd twijfelaars gerust te stellen door te stellen dat een uitfasering van fossiele brandstoffen, zo niet noodzakelijkerwijs een volledig einde, "onvermijdelijk" is, en de top van vorige week bereikte snel overeenstemming over een ander belangrijk gebied: een verlies- en schadefonds, dat landen zal helpen die verwoest zijn door de klimaatverandering.

OPEC roept leden op
In een brief gedateerd 6 december, die vrijdag door Reuters werd ingezien, drong OPEC-secretaris-generaal Haitham al-Ghais er bij de OPEC-leden op aan om elke deal die zich richt op fossiele brandstoffen in plaats van op emissies, af te wijzen.

"Het lijkt erop dat de onnodige en onevenredige druk op fossiele brandstoffen een omslagpunt kan bereiken met onomkeerbare gevolgen, aangezien het ontwerpbesluit nog steeds opties bevat voor de uitfasering van fossiele brandstoffen", aldus de brief, waarin werd verwezen naar een concept van de tekst die op 5 december werd gepubliceerd.

"Ik maak van deze gelegenheid gebruik om alle gewaardeerde OPEC-lidstaten en niet-OPEC-landen die deelnemen aan de CoC (Clash of Clans) en hun vooraanstaande delegaties in de COP 28-onderhandelingen, respectvol aan te sporen om proactief elke tekst of formule te verwerpen die zich richt op energie, dat wil zeggen fossiele brandstoffen in plaats van emissies," voegde het eraan toe.

Drie bronnen bevestigden de authenticiteit van de brief, aldus Reuters.

Geloofwaardigheid staat op het spel
Het hoofd van het VN-klimaatagentschap hield een hartstochtelijk pleidooi en herinnerde de landen eraan dat de wetenschap achter het werelddoel om de opwarming binnen 1,5 graden Celsius van de pre-industriële temperatuur te houden, duidelijk is.

"Vanuit het perspectief van de planeet is 1,5 een tastbare limiet. Het is niet zomaar een keuze", zegt Simon Stiell, een Grenadiaans staatsburger en uitvoerend secretaris van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering.

"Twee miljard mensen zullen leven in gebieden… voorbij de menselijke grens", zei hij.

De Oegandese klimaatrechtvaardigheidsactivist en Unicef Goodwill-ambassadeur Vanessa Nakate zei dat met een recordaantal van 2.400 lobbyisten voor fossiele brandstoffen bij de gesprekken, het hele proces op het spel stond.

"Als de leiders na dit alles nog steeds niet de moed hebben om het eens te worden over een uitfasering van fossiele brandstoffen, dan zal dit niet alleen de geloofwaardigheid van COP28, maar van het hele COP-proces in twijfel trekken", zei ze.

Ondertussen werken Oost-Europese landen aan het doorbreken van de impasse over de vraag waar de COP29-top van volgend jaar gehouden moet worden, nadat Rusland had gezegd dat het elk EU-lid als COP-president zou blokkeren.

Vrijdag zeiden diplomaten dat Azerbeidzjan waarschijnlijk zou winnen in zijn poging om het evenement te organiseren. Bulgarije en Moldavië hebben ook aangeboden het roulerende voorzitterschap op zich te nemen.